سیتوپلاسم

سیتوپلاسم (به انگلیسی: Cytoplasm) یا میان یاخته ماده ای است که فضای درون یاختهسلول را پر می کند. ترکیب اصلی سیتوپلاسم، آب و پروتئین های محلول در آب است.
KPNA2
بسیاری از واکنش های شیمیایی زیستی در سیتوپلاسم یا اندامک های آن صورت می گیرد. شبکه ای از رشته ها و لوله های پروتئینی در سرتاسر سیتوپلاسم وجود دارد که به یکدیگر متصل می شوند و اسکلت سلولی را می سازند. درون یاخته غشایی دارد که از فسفولیپید، کلسترول و گلیگو پروتئین تشکیل شده است. یکی از ویژگی های غشای سیتوپلاسم خاصیت نیمه تراوایی (تراوایی انتخابی) آن است که تنها به مواد خاصی از جمله آب، پروتئین، یون ها و مواد مورد نیاز سلول اجازه گذشتن می دهد.
سیتوپلاسم سلول جانداران یوکاریوت (مانند سلول انسان) برخلاف جانداران پروکاریوت (مانند باکتری) در برخی موارد به طور مستقیم با اندامک های درون سلول ارتباط مستقیم ندارند بلکه این اندامک ها غشای مخصوص به خود را دارند.
۱. هستک

سیتوپلاسْم (cytoplasm)
(یا: میان مایه) بخشی از یاخته های گیاهی و جانوری. بیرون از هسته یاختۀ جانوری و واکوئول های بزرگ یاخته های گیاهی قرار دارد. سیتوپلاسم شامل همۀ اندامک ها، ازجمله میتوکندری ها و کلروپلاست هاست و بیشتر فعالیت های یاخته ای در آن صورت می گیرد. غالباً به مادۀ ژله مانندی اطلاق می شود که اندامک ها در آن غوطه ورند. نام صحیح این ماده سیتوزول یا شیرۀ یاخته ای است. بیشتر فعالیت های سیتوپلاسم واکنش های شیمیایی سوخت وساز، مانند ساخت پروتئین ها، است. در بیشتر یاخته ها، سیتوپلاسم از دو جزء ساخته شده است: اکتوپلاسم یا پلاسماژل که لایۀ بیرونی متراکم ژله ای و دخیل در حرکت یاخته ای است، و اِندوپلاسم یا پلاسماسُل که بخش درونی، سیال تر، و حاوی بیشتر اندامک های یاخته است.