اَرجاسپیا اَرجاسب یکی از شاهان خیون ها است که تیره ای از اقوام باستان بودند. در شاهنامه پادشاه ترکان چین و توران است. تبارنامه های گوناگونی برای او آورده اند. طبری او را پسر شاوسپ، برادر افراسیاب نوشته است. در مجمل التواریخ او را نوهٔ افراسیاب دانسته اند؛ ولی بلعمی او را برادر افراسیاب آورده است.
فهرست تورانیان در شاهنامه
پادشاهی او هم زمان با پادشاهی
گشتاسپ و کیش زرتشت در ایران است. زرتشت دین خود را به گشتاسپ عرضه داشت و گشتاسپ او را پذیرفت، اما ارجاسپ به این بهانه که گشتاسپ آیین کهن را رها کرده به ایران می تازد.
در این یورش چندین نفر از خویشان گشتاسپ همچون پسرش زریر در این جنگ کشته می شود، ولی در پایان، اسفندیار پسر بزرگ گشتاسپ در هزیمت سپاه ارجاسپ از ایران کامیاب می شود. در نوشته پهلوی یادگار زریران، ارجاسپ دستگیر، قطع عضو شده، و سپس آزاد می شود؛ ولی در شاهنامه او از چنگ ایرانیان می گریزد. شکست ارجاسپ را گویند که در کوه مَد-فْرَیاد مابین پَدِشْخْوارگر و کومیش رخ داده است.
سال ها پس از ماجرای فوق، گشتاسپ به اسفندیار بدبین شده و او را در دژ گنبدان زندانی می کند و خودش هم از بلخ پایتخت ایران راهی سیستان می شود. ارجاسپ با شنیدن دربند بودن اسفندیار و نبودن گشتاسپ در بلخ بار دیگر به ایران می تازد و لهراسپ، پدر گشتاسپ را کشته و دختران گشتاسپ که به آفرید و همای نام داشتند اسیر و به
رویین دژ می برد. گشتاسپ در پایان به پیشنهاد وزیر خود جاسپ، اسفندیار را از بند رها و اسفندیار با عبور از هفت خوان اسفندیار به رویین دژ رسیده ارجاسپ را می کشد و خواهران خود را از بند او می رهاند.
