اصلاح

تحسین , تصحیح , تعدیل , تعویض , تکفیر , مصالحة

بصلاح آوردن، بسامان آوردن، سروسامان دادن، آراستن، سازش دادن، سازش کردن، نیکوکردن، نیکویی کردن، نیکی کردن به کسی
( مصدر ) ۱ - به کردن نیک کردن بسامان کردن سازش دادن . ۲ - آرایش دادن صورت و موی سر . جمع : اصلاحات .

( اِ ) [ ع . ] (مص م . )۱ - سر و سامان دادن ، تصحیح کردن . ۲ - کوتاه و مرتب کردن موی سر و صورت .

اصلاح. [ اِ ] ( ع مص ) راست کردن عصا و چوب را به آتش. ( منتهی الارب ). || بصلاح آوردن. ( زوزنی ). بصلاح آوردن و نیکو کردن. ( آنندراج ). نیکو کردن.( منتهی الارب ). با صلاح آوردن. ( مؤید الفضلا ) ( ناظم الاطباء ) ( ترجمان علامه جرجانی ص 13 ). لَم . ( تاج المصادر بیهقی ). بصلاح آوردن و نیک و بهتر کردن. ضد افساد.مثال : حالت مشرقیان قابل اصلاح است. ( فرهنگ نظام ). درست کردن. التیام دادن. بسامان آوردن. سر و سامان دادن به کارها. درست کردگی و راست کردگی. ( ناظم الاطباء ). ضد افساد چیزی. دور کردن تباهی و راست کردن چیزی. ( از قطر المحیط ) ( از المنجد ) : نیش کژدم... را اگرچه بسیار بسته دارند و در اصلاح آن مبالغت نمایند، چون بگشایند بقرار اصل بازرود. ( کلیله و دمنه ).
کلک سر سبز اوست از پی اصلاح ملک
از حبشه سوی روم تیزرونده نوند.یکی از وزرا بر زیردستان رحمت آوردی و اصلاح همگنان را بخیر توسط کردی. ( گلستان ).
چون بازنیاید ز بت و بتکده خسرو
اصلاح مزاج سگ دیوانه چه کوشم ؟ || نیکویی نمودن. ( منتهی الارب ). احسان کردن. نیکویی کردن. ( از مؤید الفضلا ). نیکویی نمودن ، یقال : اصلح الیه ؛ اذا احسن. با همدیگر نیکی کردن. ( ناظم الاطباء ).به کسی نیکی کردن. ( از المنجد ) ( از قطر المحیط ). و گویند: اصلح اﷲ له فی ذریته و ماله. ( از المنجد ). || با هم آشتی کردن. ( منتهی الارب ). آشتی نمودن. خلاف افساد. ( از ناظم الاطباء ) ( آنندراج ). آشتی کردن. ( مؤید الفضلاء ) ( فرهنگ نظام ). || اصلاح میان قوم ؛ سازش دادن آنان را. ( از قطر المحیط ). اصلاح میان کسان ؛ سازش دادن ایشان را. ( از المنجد ). || به اصلاح آوردن معیشت ؛ ترقیح. ( تاج المصادر بیهقی ). || تراشیدن یا زدن یا پیراستن موی سر و صورت. آرایش زلف و ریش. ( ناظم الاطباء ). رجوع به اصلاح کردن و اصلاح صورت و اصلاح سر شود :
بس که اصلاح خط خوب تو دارم در نظر
در میان خواب [هم ] تصحیح قرآن می دهم.|| فراهم آمدن قومی بر امری. ( منتهی الارب ). || اصلاح ساز؛ پرداخت کوک آن. || تصحیح. || رفع عیب و فساد چیزی. || ترتیب و بند و بست. || بهبود از بیماری. ( ناظم الاطباء ). || اصلاح دارویی ؛ داروی دیگری با آن یار کردن تا از جنبه زیان آن بکاهد. تهیه و آماده و ساخته کردن دارو: عم انه امر باصلاحه فاصلح و اخذه لوقته. ( عیون الانباء ج 1 ص 196 ). || در تداول امروز، از نظر مذهبی و اجتماعی مرادف کلمه رفرم است و آن در آغاز عبارت از جنبش دینی اصلاح خواهانه ای بود که مارتین لوتر در آلمان بسال 1521 م. بدان همت گماشت و از کلیسیای کاتولیکی انشعاب کرد و آنگاه زوینگل و کالون در سویس از جنبش وی پیروی کردند و در نتیجه ٔانشعاب آنان مذهب پروتستان پدید آمد و در برابر کلیسیاهای کاتولیک ، کلیسیاهای پروتستان ها در سراسر کشورهای مسیحی تأسیس یافت. رفته رفته کلمه اصلاح بر هر تغییری خواه مذهبی و خواه اجتماعی و سیاسی اطلاق گردید، چنانکه هم اکنون مراد از اصلاح امور، دادن تغییرات سودمند در کارهاست و اصلاح طلبان یا اصلاح خواهان کسانی هستند که خواستار اصلاحات اجتماعی بشیوه تکامل و تدریج اند، در برابر دسته های افراطی و انقلابی که تغییر اوضاع را بشیوه انقلاب می طلبند. رجوع به عنوانهای اصلاح طلب و اصلاح خواه شود. || ( اِخ ) اصلاح المنطق ،کتابی ازآن ابن سکیت بود که ابوزکریا خطیب تبریزی بشرح و تهذیب آن پرداخت و اب لویس شیخو آنرا بعنوان تهذیب الالفاظ طبع کرد. ( 896 از اعلام المنجد ).

۱. برطرف کردن عیب و ایراد چیزی، درست کردن: اصلاح خط فارسی.
۲. تراشیدن یا کوتاه کردن موی سروصورت.
۳. برطرف کردن ایرادات نوشته، ویرایش کردن: این مقاله به اصلاح بیشتری نیاز دارد.
۴. از بین بردن اخلاق یا عادات بد کسی از طریق آموزش.
* اصلاح دادن: (مصدر متعدی ) صلح دادن، آشتی دادن، صلح و آشتی برقرار کردن.
* اصلاح کردن: (مصدر متعدی )
۱. به سامان آوردن، سروسامان دادن، درست کردن.
۲. تراشیدن یا کم کردن موی سر و صورت.
۳. نیکو کردن.
۴. صحیح کردن عبارت، درست کردن نوشته ای.
۵. مرمت کردن، تعمیر کردن.
۶. رفع اختلاف کردن، سازش دادن میان دیگران.
۷. (مصدر لازم ) آشتی کردن با هم.

{reform} [جامعه شناسی، علوم سیاسی و روابط بین الملل] اقدام برای تغییر برخی از جنبه های حیات اقتصادی یا سیاسی یا اجتماعی، بدون ایجاد دگرگونی بنیادی یا ساختاری، برای بهبود وضعیت جامعه متـ . اصلاحات
[زیست شناسی-ژن شناسی و زیست فنّاوری، کشاورزی-زراعت و اصلاح نباتات] ← بهنژادی