کلیمی

کلیمی واژه ای است که برای اطلاق به یهودیان ایران مورد استفاده قرار می گیرد.
تاریخ یهودیان در ایران
چه کسی یهودی است؟
تا قبل از قرن بیستم میلادی واژه کلیمی به ندرت در متون فارسی استفاده می شد. در بیشتر متون گذشته واژه یهودی یا جهود برای اطلاق به یهودیان استفاده می گردیده است. ریشه واژه کلیمی از ریشه سامی ک-ل-م به معنی صحبت کردن است که از آیه ۴:۱۶۴ قرآن که در آن گفته می شود «و کلم الله موسی تکلیما» اخذ گردیده است. از این رو چون خدا با موسی به صورت رودرو صحبت کرد پیروان موسی کلیمی نامیده شدند. بر اساس لغت نامه دهخدا در گذشته واژه کلیمی برای یهودیان به صورت اختصاصی به کار نمی رفت و بلکه گاهی مسلمانان نیز کلیمی دانسته می شدند.
بعد از تشکیل سازمان ثبت احوال ایران در سال ۱۹۲۴ میلادی، یهودیان اجبار یافتند که برای خود شناسنامه دریافت کنند که در این شناسنامه ها واژه کلیمی برای دین آنان ثبت شده بود. دلیل انتخاب لغت کلیمی به جای یهودی یا موسوی معلوم نیست. ممکن است دلیل این امر احساسات منفی مرتبط با واژه یهودی باشد. همچنین ممکن است واژه یهودی لغت منفی جهود را در ذهن تداعی کند در حالی که واژه کلیمی در آن زمان در بین مردم احساس منفی برنمی انگیخت.
ثبت دین کلیمی در شناسنامه یهودیان عملی بود که از نظر قانون اجبار نشده بود ولیکن مأموران سازمان ثبت احوال به صورت معمول این کار را انجام می دادند. این ثبت دین در مورد اقلیتهای دیگر انجام نمی گرفت. یوسف کهن آخرین نماینده یهودیان در دوران پهلوی کمی پیش از انقلاب سال ۵۷ موفق شد دین را از شناسنامه های یهودیان حذف کند و شناسنامه آنان را با شناسنامه دیگر ایرانیان یکسان کند. یوسف کهن در خاطرات خود در بهار سال ۱۳۵۵ مینویسد :"اینک با نهایت مسرت به استحضار همکیشان میرساند که اولین شناسنامه اصلاح شده که مستندا به بند ۵ از ماده ۳ قانون ثبت احوال (پیشنهاد تقدیمی اینجانب به مجلس شورای ملی) تصحیح و صادر گردیده در معرض دید همگان قرار میگیرد."

رجوع شود به:یهود