ابن اعثم

أبو محمد أحمد بن أعثم الکوفی الکندی مورخ عرب و شیعه در قرن دوم و سوم هجری است که به دلیل نگارش «کتاب الفتوح» شهرت دارد. کتاب الفتوح که نسخه ای از آن تا به امروز باقی مانده، منبع مهمی در مورد تاریخ عرب از خلافت عثمان تا هارون عباسی، رویدادهای عراق و فتوحات در خراسان، ارمنستان، آذربایجان و جنگ های عرب–خزر و عرب–روم است. اگرچه ابن اعثم از منابع مختلفی نقل می کند، اما او بیشتر تحت تأثیر استاد هم عصرش المدائنی است.
حیدری، محمود (۱۳۷۸). «نقد و بررسی: «الفتوح» ابن اعثم کوفی». کتاب ماه تاریخ و جغرافیا (۲۶): ۳۰–۳۲.
رحمان ستایش، محمدکاظم؛ رفعت، محسن (۱۳۸۹). «روایات عاشورایی الفتوح ابن اعثم کوفی در میزان نقد و بررسی». حدیث پژوهی (۳): ۷۹–۱۱۶.
در مقایسه با کتاب فتوح البلدان نوشتهٔ بلاذری، گرچه کتاب البلاذری کامل تر است، ابن اعثم در کتاب فتوح اش به جزئیاتی مانند اتفاقات داخلی عراق در زمان فتوحات می پردازد و تنها متمرکز بر فتوحات نیست.
کتاب فتوح ابن اعثم به دستور یکی از بزرگان خوارزم و خراسان که نام وی مشخص نیست و با القاب قوام الدولة والدین، حاتم الزمان از وی یاد شده، توسط احمد بن محمد مستوفی هروی به فارسی ترجمه شده است. بخشی از کتاب تاریخ ابن اعثم نیز در ۵۹۶ق/۱۲۰۰م به دستور همان قوام الدوله به وسیله دو مترجم از عربی به فارسی ترجمه شده است.نام مترجمان را رضی الدین سیدالکتاب و مؤیدالدین ماثرنابادی گفته اند، اما در منابع در این باره اختلاف است.