میکروسکوپ

میکروسکوپ (از یونانی μικρόσκοπεῖν) یا ریزبین دستگاهی است که دیدن اجسامی که با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند را امکان پذیر می کند.
میکروسکوپ نوری
میکروسکوپ نوری عبوری
میکروسکوپ نوری بازتابی
در طول سده هجدهم میکروسکوپ در گروه ابزارهای سرگرمی به شمار می آمد. اولین میکروسکوپ را 400 سال پیش رابرت هوک ساخت وبا ان توانست قطعه ای از چوب پنبه را با دقت ببیند. اصطلاح سلول به معنای اتاق کوچک است و رابرت هوک برای حفره های چوب پنبه به کار برد. پس از ان میکروسکوپ دیگری ساخته شد که با ان توانستند موجودات ریز درون اب را ببینند. با پژوهش های بیشتر پیشرفتهای چشمگیری در شیوه ساختن عدسی شیئی بدست آمد. بطوری که عدسی های دیگر به صورت ذره بین های معمولی نبودند بلکه خطاهای موجود در آن ها که به کجنمایی معروف هستند، رفع شده اند و آن ها می توانستند جزئیات یک شی را دقیقاً نشان دهند. پس از آن در طی پنجاه سال، پژوهشگران بسیاری کوشیدند تا بر کیفیت و مرغوبیت این ابزار بیفزایند. سرانجام ارنست آبه توانست پایه دانشی میزان بزرگنمایی میکروسکوپ را تعریف کند.
بدین گونه میزان بزرگنمایی سودمند آن بین ۵۰ تا ۲۰۰۰ برابر مشخص شد. البته می توان میکروسکوپ هایی با بزرگنمایی بیش از ۲۰۰۰ برابر ساخت. مثلاً توان عدسی چشمی را بیشتر کرد. اما توان جداسازی نور ثابت است و در نتیجه حتی بزرگنمایی بیشتر می تواند دو نقطه از یک شی را بهتر تفکیک کند. هر چه بزرگنمایی شی افزایش یابد به میزان پیچیدگی آن افزوده می شود. بزرگنمایی شئی در میکروسکوپ های پژوهشی نوین معمولاً ۳X, 6X, 10X, 12X, 40X و ۱۰۰X است. در نتیجه بزرگنمایی در این میکروسکوپ بین ۱۸ تا ۱۵۰۰ برابر است. چون بزرگنمایی میکروسکوپ نوری به علت وجود محدودیت پراش از بازه معینی فراتر نمی رود برای بررسی بسیاری از پدیده هایی که نیاز به بزرگنمایی خیلی بیشتر دارند سودمند است. بررسی های بسیاری صورت گرفت تا ابزار دقیق تری با بزرگنمایی بیشتر ساخته شود. نتیجه این پژوهش ها به ساختن میکروسکوپ الکترونی انجامید.

میکروسکوپ (ابهام زدایی). منظور از میکوسکوپ یکی از موارد زیر است:
میکروسکوپ دستگاه نوری
میکروسکوپ یکی از صور فلکی

میکروسکوپ (صورت فلکی). مختصات: ۲۱h ۰۰m ۰۰s٬ −۳۶° ۰۰′ ۰۰″
Star Tales – Microscopium
میکروسکوپ یکی از صور فلکی جنوبی است
در قرن هفدهم کشف گردیده است

میکروسْکوپ (microscope)
میکروسْکوپ
وسیله ای برای بزرگ نمایی تصاویر با قدرت تفکیک بالا. ریزبین های نوری و الکترونی از انواع پراستفادۀ این وسیله برای مشاهدۀ جزئیات اند. انواع دیگر آن عبارت اند از ریزبین های صوتی، تونلی روبشی، و ریزبین های نیروی اتمی. ریزبین های نوری معمولاً دو مجموعه عدسی های شیئی و یک عدسی چشمی دارند. نخستین ریزبین مرکب واقعی را در ۱۶۰۹ زاخاریس یانسِن(ح ۱۵۸۰ـ۱۶۳۸) در هلند ساخت. ریزبین فلوئورسانس (رنگ نما) از رنگ های فلوئورسانس برای درخشان کردن نمونه ها یا نمایان کردن وجود مواد خاص در درون نمونه استفاده می کند. از سیستم های گوناگون درخشان ساز نیز برای نمایان کردن جزئیات استفاده می شود. ریزبین الکترونی انتقالی که در ۱۹۳۲ ابداع شد، به جای امواج نور از عبور امواج الکترون از نمونه استفاده می کند. از آن جا که الکترون ها قابل مشاهده نیستند، در آن ها به جای عدسی چشمی از یک صفحۀ عکاسی یا پردۀ فلوئورسانس استفاده می شود و درنتیجه، بزرگ نمایی و قدرت تفکیک بسیار بیشتری در مقایسه با ریزبین نوری فراهم می شود. ریزبین لایه نگار الکترونی در اواسط دهۀ ۱۹۶۰ ابداع شد و باریکۀ الکترونی بسیار ظریفی را به سطح نمونه می تاباندند و با جمع آوری بازتاب الکترون ها تصویر ایجاد می کند. نمونه در این جا باید در یک محفظۀ خلاء قرار گیرد. ریزبین صوتی یک موج فراصوتی (صوتی با فرکانس بسیار بالا) را از نمونه عبور می دهد و از صوت عبورکرده برای تشکیل تصویر با رایانه استفاده می کنند. ریزبین لایه نگار با سنجه (پروب) که در اواخر دهۀ ۱۹۸۰ ابداع شد، سنجه ای را با یک نوک بسیار ظریف که ممکن است فقط شامل یک اتم باشد، در سطح نمونه می راند. در ریزبین لایه نگار تونلی یک جریان الکتریکی از خلال سنجه (میل) جریان می یابد و برای بازسازی تصویری در سطح نمونه به کار می رود. در ۱۹۸۸، ریزبین لایه نگار تونلی نخستین بار برای عکس برداری از یک مولکول پروتئین منفرد به کار گرفته شد. در ریزبین با نیروی اتمی، نیروی دریافت شده با سنجه اندازه گیری می شود و برای تصویرسازی به کار می رود. بزرگ نمایی این وسایل ۱میلیون برابر است و تصاویر اتم های منفرد را آشکار می سازند.