سیلی

صفعة , صندوق , مقصف

توگوشی، ضربه که باکف دست وانگشتان بصورت زده شود
( اسم ) ۱ - انگشتان دست را راست کرده به هم چسبانده تیغ وار بر گردن مجرمان فرود آوردن . ۲ - ضربه ای که به وسیله کف دست به چهره کسی زنند تپانچه کشیده .

(اِ. ) ضربه ای که به وسیلة کف دست به چهرة کسی زنند، تپانچه . ، با ~ صورت خود را سرخ نگه داشتن کنایه از: در عین تنگدستی آبروداری کردن ، به ظاهر خود را بی نیاز جلوه دادن .

سیلی. ( اِ ) آن است که انگشتان دست را راست کنند و بهم بچسبانند و تیغوار بر گردن مجرمان ، گناهکاران و بی ادبان زنند و اینکه طپانچه را سیلی میگویند غلط است. ( برهان ) ( از فرهنگ رشیدی ) ( از جهانگیری ). ضرب دستی که بر گردن زنند و آن چنان باشد که چهار انگشت دست راست کنند و نرمه دست را تیغوار بر گردن مجرمان زنند. ( غیاث اللغات ) ( یادداشت بخط مؤلف ) :
گردن ز در هزار سیلی
لفچت ز در هزار زپگر.رویت ز در خنده و سبلت ز در تیز
گردن ز در سیلی و پهلو ز در لت.گردن سطبر کردی از سیم و این و آن
با سیلی مصادره گردن سطبر به.تا شد از سنگ و صقعه و سیلی
گردن سبزخوارگان نیلی. || سیلی مطلق ضربت است خواه بر گردن واقع شود خواه بر روی و جز آن. ( آنندراج ): ولف «سیلی » را در شاهنامه به معنی ضربت با کف دست باز گرفته. ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). چک. کاج. کاچ. کشیده. لطمه :
همه مهتران زو برآشوفتند
به سیلی و مشتش همی کوفتند
همه خورد سیلی و نگشاد لب
از آن نیمه روز تا نیمه شب.خورد سیلی زند بسیار طنبور
دهد تیز او بتازی همچو تندور.تمتعی که من از فضل در جهان بردم
همان جفای پدر بود و سیلی استاد.بر سرش زد سیلی و گفت ای مهین
خصیه مرد نمازی باشد این.سفله چو جاه آمد و سیم و زرش
سیلی خواهد بضرورت سرش.چند سال از برای کارو هنر
خورده سیلی ز اوستاد و پدر.- امثال :
با سیلی روی ( صورت ) خود را سرخ داشتن ؛ در باطن در نهایت فقیر بودن و تنها ظاهر غنی گونه داشتن.
سیلی نقد به از حلوای نسیه :
سیلی نقد از عطای نسیه به .
نک قفا پیشت کشیدم نقد ده.|| نام ورزشی است کشتی گیران را که پنجه را واکرده بر بازو، ران ، سینه و زانو زنند. ( غیاث اللغات از چراغ هدایت ).

ضربه ای که با کف دست و انگشتان به صورت کسی زده شود، تپانچه، توگوشی، کشیده.

تِلاپِه؛ قفا؛ پس گردنی؛ پوقه؛ شَپِلاق؛ چَک؛ تَلمَچ

لت