کلمه جو
صفحه اصلی

هارپالوس

لغت نامه دهخدا

هارپالوس. ( اِخ ) یکی از چهار دوست اسکندر، و اسکندر پس از اینکه فیلیپ کشته شد آنان را مورد اعتماد قرار داد. هارپالوس که از اهالی مقدونیه بود در زمان فیلیپ چون از اسکندر جانبداری میکرد تبعید شد. اسکندر برای پاداش این صمیمیت بعد از فوت «مازه » هارپالوس را به ایالت بابل منصوب داشت. ولی وی به ستمکاری پرداخت و چون از کیفر اسکندر بترسید پنج هزار تالان از خزانه بابل برداشت و با سپاه خود به یونان رفت ، به این نیت که با آتنی ها همدست شود. اسکندر درصدد تنبیهش برآمد و او سرانجام مجبور به ترک آن شهر شد و به سپاهیان یونانی پناه آورد. سربازان یونانی او را توقیف کردند و به صوابدید شخصی موسوم به تمبرون کشتند. ( تاریخ ایران باستان ج 2 ص 1211 و صص 1881 - 1882 ) .

دانشنامه عمومی

هارپالوس (به یونانی: Ἅρπαλος) پسر ماخاتاس، نجیب زاده ای مقدونی و از دوستان دوران بچگی اسکندر کبیر در سدهٔ چهارم پیش از میلاد بود. هارپالوس یک پایش لنگ و در نتیجه از خدمت نظامی معاف بود. او به هنگام تاخت و تاز اسکندر در آسیا، او را تا شاهنشاهی ایران همراهی نکرد و در آسیای صغیر ماند و همانجا عهده دار منصبی شد. گفته می شود که اسکندر از او تقاضا کرده است تا کتاب هایی را برای پر کردن اوقات فراغتش برای او بفرستد و هارپالوس نمایش نامه های آیسخولوس، سوفوکلس، و ائوریپیدس؛ تاریخ فیلیستوس؛ و سروده های فیلوکسنوس و باکخیادائه را برای او فرستاد.
Wikipedia contributors, "Harpalus," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Harpalus&oldid=540448720 (accessed May 13, 2013).
هارپالوس چنان آدم دغلی بود که سه بار با مبالغ معتنابهی پول گریخت. مرتبهٔ اول بخشیده شد و دوباره به سمت خزانه داری دربار گماشته شد اما دیری نپایید که مجدداً از موقعیتش سوء استفاده کرد. هارپالوس در سال ۳۲۴ پیش از میلاد به آتن پناهنده شد. به تحریک دموستن و فوکیون و علی رغم مخالفت هوپرئیدس، اهالی آتن او را دستگیر و زندانی کردند. هوپرئیدس خواستار آن بود که با کمک هارپالوس به سرعت شورشی علیه اسکندر ترتیب دهند. اکلسیا (مجمع عمومی) به پیشنهاد دموستن تصمیم گرفت تا پول هارپالوس را به کمیته ای که دموستن خود رهبری اش را بر عهده داشت بسپارد. علی رغم آنکه پیشتر هارپالوس مبلغ پول را ۷۰۰ تالان اعلام کرده بود اما کمیتهٔ مزبور دریافت که تنها ۳۵۰ تالان پول دریافت کرده است. با وجود این، دموستن و سایر اعضای کمیته تصمیم گرفتند که این میزان کسری را علنی نکنند. با گریختن هارپالوس از آتن به کرت، دموستن با موجی جدید از اعتراضات مردمی مواجه گشت. آرئوس پاگوس مسئله را بررسی کرد و بر مبنای یافته هایش، دموستن را به سوء مدیریت ۲۰ تالان پول متهم کرد. در جریان محاکمهٔ دموستن در هلیایا، هوپرئیدس به عنوان شاکی اصلی حاضر شد و بیان داشت که دموستن به برداشتن پول اقرار کرده اما آن را برای مردم و در جهت مصالح آنان به کار برده و بدون دریافت هیچگونه سودی آن را قرض گرفته است. هیئت حکمیت با این استدلال قانع نشد و دموستن را به گرفتن رشوه از اسکندر متهم کرد. دموستن مبلغی معادل ۵۰ تالان جریمه و زندانی شد. اما تنها چند روز بعد به دلیل بی مبالاتی یا اغماض برخی از شهروندان آتن، گریخت و در کالاوریا، آیگینا، و تروئوزون آواره شد. هنوز مشخص نیست که آیا اتهامات وارده به او منصفانه بودند یا خیر. به هر حال، آتنیان لختی بعد حکم صادرهٔ محکمه را نسخ کردند و یک کشتی به سوی آیگینا گسیل کردند تا دموستن را به بندر پیره بازگرداند.
بر پایهٔ نوشته های پاوسانیاس، «اندکی پس از آنکه هارپالوس از آتن فرار کرد و به کرت رفت، به دست یکی از خدمتکارانش کشته شد هرچند برخی می گویند که یک مقدونی به نام پاوسانیاس کشته شد». پاوسانیاس جغرافی دان حکایت زیر را نیز نقل کرده است «مباشر مالی هارپالوس به رودس گریخت و به دست یک مقدونیه ای به نام فیلوکسنوس دستگیر شد. فیلوکسنوس پیشتر نیز از آتنیان خواسته بود تا هارپالوس را مسترد کنند که درخواستش اجابت نشده بود. فیلوکسنوس که مباشر هارپالوس را در چنگ خویش داشت، از او اطلاعاتی در باب گیرندگان رشوه کسب کرد. سپس فرستادگانی را به سوی آتن گسیل داشت و فهرست رشوه گیران و مبلغ دریافتی هر یک را به آنان اطلاع داد. اما نام دموستن در میان آن فهرست نبود. با این وجود اسکندر نفرتی عمیق از او در سینه داشت و دموستن نیز همین احساس را نسبت به اسکندر داشت».

دانشنامه آزاد فارسی

هارْپالوس (ح ۳۵۵ـ۳۲۴پ م)(Harpalus)
خزانه دار مقدونی. هارپالوس دوست دوران کودکی اسکندر مقدونی و، سررشته دار نظامی او شد. هنگامی که خزانه دار اصلی امپراتوری اسکندر در بابِل بود مبالغ کلانی اختلاس کرد و در ۳۲۵پ م به آتن پناهنده شد. دِموستِنِس، خطیب آتنی، با ورود او به آتن مخالفت کرد، اما هارپالوس بدون سربازانش وارد شد و کوشید با رشوه، سیاستمداران آتنی را به حمایت از خود در برابر اسکندر تشویق کند، اما دموستنس پیشنهاد کرد که او را زندانی کنند. تمام خزانۀ او زیر نظر دموستنس و سایرین در آکروپولیس گذاشته شد تا در صورت مراجعه به افسران اسکندر، داده شود. هارپالوس گریخت و نیمی از پول هایش ناپدید شد. دموستنس به رشوه گیری برای کمک به فرار پالوس متهم و زندانی شد. هارپالوس نیز به کرت پناهنده شد و همان جا به قتل رسید.


کلمات دیگر: