لرستان

آداب و رسوم مردم استان
اقوام و طوایفی که در ایران زندگی می کنند، در عین تنوع آداب و رسوم، دارای وحدت، انسجام و یکپارچگی هستند. هر یک از این اقوام ضمن متجلّی کردن هنر، فرهنگ و تمدن این سرزمین، ویژگی های خاص خود را دارند که آنها را از دیگران متمایز کرده و به آنان هویت خاصی بخشیده است. فرهنگ قوم لر یکی از بارزترین و اصیل ترین بخش ها از گنجینهٔ فرهنگ ایرانی به شمار می رود. مردم لرستان در مناطق مختلف به لحاظ گویش، شرایط جغرافیایی و دیگر شرایط، خصوصیات فرهنگی خاص خود را یافته اند. لرستان از نظر دیرینه شناسی و پژوهش های باستان شناسی، یکی از کهن ترین پایگاه های زیستی و آفرین ش های فرهنگی در جهان است و آثاری که از عصر پارینه سنگی تا دورهٔ نوسنگی به دست آمده است. گواه این امر می باشد.
زبان و گویش در لرستان
زبان مهم ترین وسیلهٔ ارتباط اجتماعی انسان ها، عامل مهم انتقال فرهنگ و یکی از مرزهایی است که در درون آن، یک هویت گروهی شکل می گیرد. هم چنین زبان، بارزترین ویژگی هویّت قومی و فرهنگی در میان جوامع انسانی است. هر زبان دارای گویش های مختلف است و هر گویش نیز می تواند دارای لهجه های گوناگون باشد. البته این تقسیم بندی ها گاه از حوزهٔ جغرافیایی فراتر می رود و تا حد یک فرهنگ و قوم گسترش می یابد.
لرستان را از نظر گویش به چهار منطقهٔ مجزّا می توان تقسیم کرد:
الف ) منطقۀ لر نشین: شامل خرم آباد، پاپی، ویسیان، پلدختر، بالا گریوه، منطقهٔ سگوند، گریت، زاغه، رازان، چگنی و مناطقی از کوهدشت.
ب ) منطقۀ لک نشین: شامل چغلوندی، الشتر، نورآباد، سر طرهان، قسمتی از کوهدشت و بخشی از دشت سیلاخور.
ج ) منطقۀ بختیاری: شامل الیگودرز، شول آباد، بَزنوید، ززو ماهرو، بخش هایی از دورود و ازنا.
د ) منطقۀ بروجردی نشین: شامل بروجرد، اشترینان، قسمت هایی از دشت سیلاخور و قسمت هایی از دورود و ازنا. انبوهی از واژه هایی که در فرهنگ لری موجوداست، چنان غنی و پر مفهوم اند که برای برگردان آ نها به زبان فارسی، باید آ نها را تعریف کرد؛ زیرا معادل این واژه ها در زبان فارسی وجود ندارد.
ضرب المثل ها
ضرب المثل ها، کنایه ها و اصطلاحات علاوه بر ساختار واژگانی و ریشهٔ آ نها، به نوعی نشان دهندهٔ فرهنگ یک قوم اند؛ بدین مفهوم که با تجزیه و تحلیل آ نها ( در هر زمانی ) می توان فرهنگ و تفکر آن قوم را ( در برهه ) بررسی کرد. ضرب المثل ها گذشته های دور را با امروز پیوند می دهند و کارکرد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دارند.
گویش های گوناگون، بر اساس قومیت هایی که بدان ها تکلم می کنند، با توجه به موقعیت فرهنگی، جغرافیایی، اجتماعی و طبیعی شان، ضرب المثل های خاص خود را دارند، که براساس پیش زمینه ها، داستان ها، موقعیت ها و اتّفاقات خاص پدید آمده اند، به گونه ای که اگر پیش زمینهٔ بعضی از ضرب المثل ها درست تشخیص داده نشود، نمی توان به عمق و کنه معنای واقعی آنها دست یافت.
آهَی گُلَی آسونه، دینگِلی دینگوِس سخته
اَر اِخوی بینی زِنِ پَرچَلِه یا نه، بِه گوزَکِس سَیل کُن
اَفتَو زَی هَمُچو کِه دِلِ دُز اِخواست
اَلسِ کار پدره، که مادر رهگذره
باد اَوُرد، خدا داد به هوشه چین
بِجور جاتِه بِنِه پاتِه
بَختُم، بَختِه دامِه، کَوشا کُهنِه دام بِه پامِه
بِد اَر تَهلِه، سایِس شیرینه
پیا که مال نداره، وا نشینه به سآ بَردِ گپ
تاپو گِلی
تَش بِ دی
تیلی که تخم ناد، هُمدا داسِه
سوگ و سوگواری
مراسم سوگ و سوگواری را در استان پُرس یا چَمر می نامند. واژهٔ پرس ریشهٔ اوستایی دارد؛ زیرا زرتشتیان ایران مراسم سوگ را پُرسه می گویند. مردم استان در مراحل مختلف سوگواری خویشاوندان، همسایگان و آشنایان، شرکت و حضور فعّالانه داشته و دارند. این مشارکت دارای کارکرد روانی و اجتماعی است. دلجویی و احساس همدردی با بازماندگان موجب کاهش رنج و مصیبت آنان می گردد. از طرفی نیز موجب همبستگی و یکپارچگی هر چه بیشتر واحدهای اجتماع محلی می شود و دارای کارکرد اقتصادی نیز است؛ چرا که افراد با کمک های مالی خود نقدی و غیر نقدی، به بازماندگان کمک می کنند تا به روال عادی زندگی برگردند.
آیین های نوروزی
چند جشن باستانی در لرستان برگزار می شود که یکی از آ نها جشن نوروز است. از نخستین روز های اسفند مردم آماده برگزاری نوروز می شوند. خانه تکانی، سفید کاری و رنگ آمیزی خانه، شست وشوی فرش و وسایل زندگی و تهیهٔ لباس نو حرکت پر شوری است که رسیدن نوروز را نوید می دهد. برخی از آیین های نوروزی در لرستان عبارتند از: سبزهٔ نوروزی، جمعهٔ آخر سال، اَلَفه، برات، چهار شنبه سوری، سفرهٔ هفت سین، دید و بازدید نوروزی، نوعید و سیزده به در.
شب یلدا ( شُو چِله )
مردم لرستان هرسال طولانی ترین شب سال را با آداب و رسوم ویژه ای سپری می کنند. بعضی از غذا های مخصوص مردم در این شب کباب بوقلمون و گوسفند، سبزی پلو با ماهی و خورش سبزی است. آجیل مخصوص این شب، � گَنم شیر � می باشد. ترکیب آن، گندمی است که قبلا در شیر خیسانده، زردچوبه و نمک به آن اضافه شده، روی تابه برشته و با مغز گردو، پسته، کنجد، شاه دانه و کشمش مخلوط شده است. مردم در این شب در خانهٔ بزرگان جمع می شوند و به خواندن دیوان حافظ و تفأل به آن، خواندن فال � چِل سِرو � و شاهنامه می پردازند. شاهنامه خوانی از رسوم قدیمی است که علاوه بر شب یلدا در تمام طول سال اجرا می شود. مهم ترین کارکردهای اجتماعی شاهنامه خوانی عبارت اند از: سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت، ایجاد همبستگی ملی، انتقال فرهنگ ملی، برانگیختن احساسات رزمی و همچنین روحیهٔ شعر و شاعری، تأثیر مهم آن در گسترش روحیهٔ پهلوانی و جوان مردی و گسترش زبان فارسی است.
دین و مذهب
بر اساس بررسی های انجام شده، لرستان یکی از کهن دیارانی است که در بستر تاریخ، مردمانش باورهای آیینی متفاوتی داشته اند. پژوهش گران عقیده دارند که نوعی تداوم و پیوستگی دینی و اعتقادی در میان ساکنان لرستان در طول تاریخ وجود دارد، که این امر، بسیار مهم و در خور توجّه است. مردم لرستان قبل از ورود اسلام به ایران به دین زرتشتی گرایش داشتند و با ورود اسلام، دین اسلام و مذهب تشیع را پذیرفتند. مذهب مردم لرستان شیعه دوازده امامی است.
نان و انواع آن در لرستان
گوناگونی، انگیزه و شیوه های پخت و مصرف نان در لرستان از گذشته های دور معمول بوده که به تدریج تهیهٔ برخی از آ نها فراموش شده است. در این جا گزارش کوتاهی دربارهٔ انواع آن می آوریم.
نوع نان شرایط و شیوۀ پخت
فَتیره
نانی است که در مواقع ضروری و فوری پخته می شود. خمیر این نان از آرد گندم است و بدون مایهٔ خمیر درست می شود .
کَلگ
نانی است که از بلوط فراهم می شود. در گذشته در بعضی از مناطق به دلیل نداشتن گندم، جو و ذرت و فقر مادی، از این نان استفاده می کردند. خاصیت این نان سیری دراز مدت و مقوی بودن آن است.
نان توه ای ( ساجی )
خمیر آن از آرد گندم است و با مایهٔ خمیر درست می شود. پس از آماده شدن خمیر، به وسیلهٔ تووه دو رویه نان را می پزند و سپس برای خشک کردن یا بیشتر پختن، جلوی شعله یا � ورتوه � قرار می دهند . این نوع نان دارای سبوس نرم است و امروزه در مناطق روستایی پخته می شود. گر چه بیشتر نان ها با تووه یا ساج درست می شوند، اما این نان به این نام مشهور است.
نان جو
خمیر آن از آرد جو تهیه می شود، پختن آن تابه ای است و سبوس آن کمی بیشتر است.
گردَه
از آرد گندم و بدون مایه خمیر تهیه می شود و اغلب در آسیاب ها و یا برای توشهٔ سفر پخته می شود. خمیر گرده سفت است و مقداری پیاز نیز به آن اضافه می کنند. قطر گرده معمولا ۷ تا ۸ سانتی متر است و بر گردهٔ مسافرتی، زردچوبه، زیره و رازیانه هم اضافه می کنند.
قُرصَه
نانی است که از ذرت درست می شود. خمیر آن بدون مایه است و معمولاً با کره خورده می شود.
چِزنَک
از آرد گندم خمیری بدون مایه و شل تر از خمیر معمولی درست می شود که به آن زیره، رازیانه و زردچوبه هم اضافه می شود، چزنک را گرم تکه تکه می کنند و در داخل ظرفی می ریزند و روی آن روغن حیوانی، عسل یا شیره انگور اضافه کرده، می خورند.
نان تیری
این نان در آیین سوگ مردگان پخته می شود و خمیر آن از آرد گندم است و وجه تسمیهٔ آن این بود که چونه های خمیر، به وسیلهٔ چوبی به نام � تیر � پهن نازک می شد و سپس آن را روی تووه یا ساج می انداختند تا پخته شود.
بُرساق
نانی است که خمیر آن از آرد گندم و شیر با اضافه کردن زردچوبه، زیره و رازیانه درست می شود و خمیر آن سفت تر از خمیر معمولی است، خمیر را به شکل و اندازه تخم مرغ در می آورند و در روغن حیوانی سرخ می کنند.
کلوا
خمیر آن شبیه به برساق است. ولی به هنگام پختن خمیر آن را به صورت قرص های گرد، پهن می کنند و یا در تنور می پزند و یا به گودی ساج می چسبانند و بر روی آتش گل انداخته بدون شعله می گذارند تا پخته شود.
کاک
نانی است که خمیر آن با شربت شکر، آرد گندم و کمی گلاب و بدون مایهٔ خمیر درست می شود.

موسیقی
موسیقی پدیده ای جهان شمول است، به طوری که هیچ قوم و جامعه ای بدون موسیقی وجود ندارد. بدون تردید موسیقی جزیی از فرهنگ هر جامعه را تشکیل می دهد. و از این رو می توان گفت؛ این پدیده همانند زبان و دیگر عناصر فرهنگی جزیی جداناپذیر از زندگی انسان به شمار می آید. موسیقی با توجه به ابعاد آن، یعنی موسیقی آوازی و سازی چون تار و پود در زندگی مردم تنیده شده است. نوای موسیقی و نغمه های شاد در جشن عروسی، نوای تنبور در مراسم دینی، نوحه خوانی در مراسم تاسوعا و عاشورا، سرودن لالایی توسط مادران، مویه سرایی هنگام مرگ عزیزان، همه حاکی از نقش موسیقی در ابعاد گوناگون زندگی مردم لرستان است. موسیقی لرستان از سرچشمه های موسیقی ردیف و ردیف نوازی است که بخش مهم آن از طریق کمانچه و کمانچه نوازی محلی بر موسیقی رسمی ایران نیز تأثیر گذاشته است. موسیقی محلی لرستان چندان ناشناخته نیست؛ ولی برخلاف بسیاری از موسیقی های نواحی دیگر ایران، از حیث مقامات محدود است و معمولاًَ در دستگاه ماهور اجرا می شود. موسیقی لری از لحاظ اجرایی ظریف و پیچیده است، غنای مفهومی والایی داشته و معمولا جنبه سلحشوری و حماسی دارد.
موسیقی لرستان از نظر محتوایی و موضوعی به هفت نوع تقسیم می شود که عبارت اند از:
موسیقی و ترانه های حماسی و رزمی؛ که بیانگر ارزش های حماسی و رزمی اند ( دایه دایه، کرمی ) و یا مقام های موسیقی بدون کلامی که در رزم گاه و مسابقه به کار می رفته است.
موسیقی و ترانه های سوگواری؛ بیشتر جنبه آیینی داشته و در مراسم عزاداری از روزگار کهن تا کنون کاربرد فراوانی داشته است. ( چمرونه پاکتلی و . . . )
موسیقی و ترانه های فصول؛ که مناسب فصول مختلف سال بوده است.
موسیقی و ترانه های کار؛ به منظور سهولت و تسریع در کار به صورت فردی و دسته جمعی خوانده می شد. مثل ترانه های گل درو، هوله، مشک زنی و . . .
موسیقی و ترانه های عاشقانه؛ در وصال یا فراق معشوق ( الیسونه ساری خانی و . . . )
موسیقی و ترانه های طنز؛ اغلب به صورت فی البداهه و در قالب هجو شخص یا موضوع یا مکانی سروده می شده.
موسیقی و سروده های مذهبی؛ جنبهٔ عرفانی و اعتقادی داشته و در مراسم مذهبی استفاده می شده است.

پوشش سنتی مردم لرستان
پوشش سنتی مُعرّف کار، اندیشه، سلیقه، محیط و زندگی مردم است. یکی از جلوه های بارز فرهنگ مادی در میان مردم لرستان پوشش سنتی با وقار متناسب با آب و هوای استان است که تنوع رنگ ها از مهم ترین ویژگی های آن می باشد.
پوشش مردان
۱ شال، پارچهٔ بلند سفیدی از جنس چلوار است که به دور کمر می پیچند.
۲ ستره، قبایی مخصوص است.
۳ کلاه نمدی
۴ کَپنَک یا فرجی، یک نوع قبای پشمی محکم است.
۵ گیوه، روی آن بافته شده از نخ تابیده و زیر آن لاستیک ضخیم و محکم است و بعضی مواقع از چرم هم استفاده می کرده اند. نوع خاصی از آن به آژیه معروف است.
در مناطق شرقی استان یک نوع قبا که معروف به � چوخا � است، می پوشند، که لباسی زیبا و موقر است. شلوار سنتی این مناطق مانند بختیاری ها ست اما کلاه نمدی آنان با سایر مناطق استان فرق دارد.
پوشش زنان
۱ پیراهن آزاد و بلند بدون یقه ۲ کلنجه؛ جلیقهٔ یراق دوزی شده که در بسیاری از موارد آن را سکه دوزی و تزیین می کرده اند ۳ تره؛ پارچهٔ ابریشمین مخصوص که به سر می بندند. نوع خاصی از آن با نام � گُل ونی � معروف است. ۴ کفش؛ زنان معمولا مثل مردان از گیوه یا آژیه استفاده می کرده اند.
سرگرمی ها و بازی های محلی
بازی های محلی، مجموعه ای از باورهای فرهنگی یک قوم را در دل خود به امانت دارد. احیای این بازی ها علاوه بر سرگرمی سالم و بدون هزینه، احیای رفتارهای دسته جمعی و تمرین زندگی جمعی است. نزدیک به صد نوع بازی ورزشی سنتی در محدودهٔ وسیعی از استان در بین مردم وجود دارد و موجب تهذیب نفس، ایجاد روحیهٔ سالم و پر نشاط، ایجاد صمیمیت، همبستگی، و خلق و خوی دلاوری و پهلوانی در منطقه شده است. بعضی از این بازی ها عبارت اند از: دال پلو، کلاورونکی، کمربند بازی، قلاپر، دادا گُسنمه، گرگ
بازی، قاوو، چال پشکلی، دارو دارو، قاچو، تنور، ققاچ و . . . .

صنایع دستی لرستان
صنایع دستی به آن دسته از صنایع اطلاق می شود که تمام یا قسمتی از مراحل ساخت فراورده های آن با دست انجام می گیرد و در چارچوب فرهنگ و بینش های فلسفی، ذوق و هنر انسان های هر منطقه، با توجه به میراث های قومی آن ساخته و پرداخته می شود. قسمت قابل ملاحظه ای از صنایع دستی استان از قبیل قالی، انواع گلیم، گبه و زیلو، هنری کاربردی است که بیش تر توسط زنان و در مناطق روستایی و عشایری تولید می شود. مهم ترین صنایع دستی استان عبارت اند از:
۱ بافته های داری؛ قالی، گبه، گلیم
۲ دست بافته های دستگاهی؛ جاجیم، ماشته، انواع پارچه
۳ هنرهای فلزی؛ ورشو سازی، قلم زنی، مسگری، قفل سازی، جواهر سازی
۴ هنرهای مرتبط با چوب؛ خراطی، مشبک کاری، درودگری، سازهای سنتی، معرق کاری
۵ هنرهای مرتبط با سنگ؛ حجاری سنگ، حکاکی روی سنگ
۶ نمد مالی
۷ آبگینه
ورشوسازی: ورشوکاری که به دو صورت قل م زنی و حکاکی انجام می شود، یکی از صنایع دستی شهر بروجرد است که با استفاده از قلم و چکش خطوط و نقش های گوناگونی روی ورشو ثبت و حک می شود. سماور، گلاب پاش، ظروف غذاخوری، سینی و قوری از جمله مهم ترین آثار ورشویی می باشند، که توسط هنرمندان این دیار ساخته می شوند.
گلیم بافی: گلیم بافی از جمله دست بافته هایی است، که با استفاده از پشم های رنگارنگ به صورت تخت و بدون پُرز و اغلب به صورت زیرانداز تولید می شود. نقش های مورد استفاده در بافت گلیم با الهام از فرهنگ، اعتقادات و باورها و محیط پیرامون بافنده ( طبیعت و زیبایی های آن ) ، به صورت ذهنی و به علت تکنیک بافت به شکل هندسی بافته می شود.

لر بزرگ در منطقه پشتکوه تا کوههای بختیاری و لر کوچک در منطقه پشتکوه ( ایلام امروزی ) سکنا داشته اند. اعراب نیز از اقوام دیگر می باشند که از عراق و جزیره العرب به آنجا کوچ کرده اند، همچنین تعدادی از طوایف کرد نیز در استان ایلام ساکن می باشند.

روایت هایی نیز که با داستان های اساطیری در ارتباط هستند در این باره وجود دارد؛ ابن قتیبه، این قوم را از گروهی می داند که توسط وزیر ضحاک ( اربابیل ) از کشته شدن نجات یافتند؛یعنی همان گروهی که از کشته شدن به منظور تهیه غذای مارهای ضحاک ماردوش نجات یافته و به کوه ها گریختند و روایت دیگری نیز هست که نسب کردها و لرها را به نوح می رساند. بنابراین بیشتر اطلاعاتی که امروزه ما درخصوص تاریخ قوم لر از آنها استفاده می کنیم حاصل اشارات و داده های پراکنده موجود در سایر کتب تاریخی است و همین مسئله صحبت کردن از تاریخ این قوم را دشوار می سازد. گرچه اولین اشاره ها به این قوم در منابع مربوط به قرن 4 ه. ق صورت گرفته ولی شواهد باستان شناسی، قدمت لرستان را به چهل هزار سال پیش بازگردانده و آثار بدست آمده از این منطقه را که مربوط به دوران های پارینه سنگی، میان سنگی و نوسنگی است بازمانده هایی از فرهنگ پیش از تاریخ انسانی می داند. لرستان بنابر عقیده گردون چایلد، باستان شناس مشهور، از جمله سرزمین هایی است که انسان برای اولین بار در آن به اهلی کردن حیوانات و نباتات پرداخته و کشاورزی و یکجانشینی را به عنوان لازمه پیدایش تمدن آغاز کرده است. از طرف دیگر بررسی ها حاکی از آن است که برخی نشانه های موجود در فرهنگ لری ( اسطوره ها، زبان، باورها و. . . ) مربوط به تمدن های بسیار کهن است. بنابراین گرچه نمی توانیم خاستگاه دقیق این قوم را از لحاظ زمانی مشخص کنیم اما می دانیم که از جمله اقوام کهن غرب ایران بوده اند. • تاریخچه حوزه تمدنی قوم لر طی زمان، فراز و نشیب های بسیاری را تحمل کرده و عرصه آمد و شد اقوام متعددی بوده است: - عیلامی ها و کاسی ها اولین قومی که بر پهنه لرنشین حکومت کرده است "عیلامی" ها بوده اند که تاریخ آن به اوایل هزاره چهارم پیش از میلاد بازمی گردد. عیلامی ها از اقوام بومی ایران، آسیانیک ها، بوده اند و حوزه تمدنشان استان های لرستان، پشتکوه ( ایلام ) ، خوزستان، بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و قسمت هایی از فارس را شامل می شده است. در همین دوره و همزمان با عیلامی ها قوم دیگری به نام "کاسی" ها در این منطقه سکونت داشته اند که درباره نژادشان اختلاف نظر وجود دارد. عده ای آنان را بومیان اولیه لرستان می دانند و دیگران آنان را از اقوام آریایی که پیش از مادها و پارس ها به این منطقه مهاجرت کرده اند می شمارند. کاسی ها در صنعت ساخت مصنوعات مفرغی بسیار چیره دست بوده اند و حدود 600 سال بر بابلی ها حکومت می کنند. گرچه در نهایت از عیلامی ها شکست می خورند اما تا زمان هخامنشیان همچنان استقلال خود را حفظ کرده و از هخامنشیان هنگام عبور از سرزمین هایشان باج می گرفته اند. حکومت های عیلامی و کاسی ساکن لرستان در اثر جنگ های طولانی با خود و دیگر اقوام ضعیف شده و درنهایت با هجوم ایرانی ها از بین رفتند. - ایرانیان بنابرنظر متخصصانی مانند یونگ و گیرشمن، ایرانیان حدود سال های 700 یا 800 پیش از میلاد وارد لرستان می شوند و هخامنش در 550 پیش از میلاد در پارسواش ( پارسوا ) که در سرزمین های لرنشین قرارداشته حکومت خود را تشکیل داده است. تاسیس و گسترش امپراطوری هخامنشی باعث گسترش زبان پارسی در این منطقه می شود. در دوران حکومت خشایارشا و به فرمان او گروهی از یونانیان به این سرزمین کوچانیده می شوند. از دیگر اقوامی که به این سرزمین می آیند گروهی از یونانیان هستند که در دوران سلوکی در نهاوند ساکن می شوند. این منطقه در دوران ساسانی از لحاظ تقسیمات سیاسی جزو "پهله" محسوب می شده که بعدها اعراب آن را "جبال" خوانده اند. از شهرهای معروف آن دوره شاپورخواست یا خرم آباد امروزی است. در دیگر کتب از مهاجرت ساکنان بین النهرین شمالی در زمان حکومت قباد ساسانی به این منطقه سخن رفته است. اقتدار حکمرانان ساسانی در امتداد دوران هخامنشی به مرور، زبان پارسی را جایگزین زبان کاسی ها و عیلامی ها می کند. - اعراب در دوره اسلامی، سرزمین های لرنشین نیز مانند سایر سرزمین ها مورد هجوم اعراب قرارمی گیرد و در سال 21 هجری قمری و پس از فتح نهاوند به تصرف مسلمین درمی آید. به تدریج گروه هایی از اعراب به این منطقه مهاجرت می کنند و با ساکنان آن درمی آمیزند. در تاریخ گزیده، از مهاجرت گروهی از اعراب به نام های عقیلی و هاشمی از "جبل السماق" شام به منطقه بختیاری در قرن ششم هجری سخن رفته است. به دلایلی از این دست بسیاری از لرها مانند خوانین ایل "باوی" کهکیلویه و تیره "عرب علی بیک" بختیاری خود را عرب می دانند. پیروزی اعراب تاثیر عمیقی بر فرهنگ مردم این منطقه دارد چرا که با پذیرش اسلام بخشی از فرهنگ باستانی خود را از دست می دهند. با این حال زنده بودن زبان لری گویای این حقیقت است که تسلط اعراب بر این مردم نتوانسته ارتباط آنان را با فرهنگ پیشینشان قطع کند. - کردها تا اواخر قرن سوم هجری قمری و روی کار آمدن حکومت های محلی، منطقه لرنشین مستقیما زیر نظر خلفا اداره می شود. همزمان با آل بویه، حکام "حُسنَویه" بر این منطقه حاکم می شوند. موسس این سلسله، حسنویه بن حسین برزیکانی از کردها است. بَدر، پسر حُسنَویه، شاپور خواست و قلعه آن را به قلمرو حسنویه اضافه می کند. تسلط کردهای حسنویه بر این سرزمین با هجوم ترکان غزنوی در اوایل قرن پنجم پایان می یابد. حمدالله موستوفی در تایخ گزیده می گوید که سرزمین های لرنشین در سده های 3 و4 ه‍. ق. به دو بخش لر کوچک و لر بزرک تقسیم می شود و مرز بین دو منطقه رود "دز" بوده است. - ترک ها بعد از حکام کرد، ترکان سلجوقی حکومت رابه دست می گیرند و از این دوره ترکان به سرزمین های لرنشین وارد می شوند. سلجوقیان با یاری امرای لر بر این سرزمین ها حکومت می کنند. در زمان حکومت حسام الدین شوهلی ( شولی ) ، محمد خورشیدی لر در امور حکومتی همراه او بوده است. - اتابکان لر سرانجام شجاع الدین خورشید ( نوه محمد ) در سال 570 ه‍. ق. حکومت محلی "اتابکان لر کوچک" را تاسیس می کند. سرزمین های تحت فرمان این سلسله، استان های ایلام، لرستان و قسمت هایی از همدان ( ملایر و تویسرکان کنونی ) بوده است. اتابکان لر کوچک تا 1006 ه‍. ق. یعنی زمان شاه عباس صفوی حکومت کردند. - والیان لر بعد از انقراض سلسله اتابکان لر کوچک توسط شاه عباس اول، اداره حکومت لرستان به "حسین خان والی" از بستگان آخرین اتابک لر سپرده شد. در زمان شاه عباس "لر کوچک" به "لرستان" تغییر نام داد که شامل پشتکوه و پیشکوه می شد. از این زمان تا 1348 ه‍. ش. ( دوره های صفوی، افشاری، زند، قاجار و پهلوی ) این سرزمین توسط والیان لر اداره شده است. در زمان قاجار، پشتکوه از لرستان جدا شد و نفوذ والیان بر آن کاهش یافت. در نهایت در 1350 ه‍. ش. و با تصرف کل منطقه به دست نیروهای دولتی "پیشکوه" به استان لرستان و "پشتکوه" به استان ایلام تبدیل شد. - قاجاریه همان گونه که اشاره شد تا پیش از روی کار آمدن قاجاریه تمام منطقه لرستان زیر نظر حسین خان والی و به صورت سرزمینی نیمه مستقل اداره میشد اما پس از به قدرت رسیدن قاجاریه، تغییرات چشمگیری در لرستان صورت گرفت . آقا محمد خان به علت کینه ای که از لر های زندیه در دل داشت نسبت به همه لرها با دیده دشمنی می نگریست واسباب ضعف این قوم را به هر نحوی که توانست فراهم آورد چنانکه برخی از طوایف لرستان را به قزوین کوچانید . همچنین چون والیان لرستان را رقیبی خطر ناک میپنداشت در تضعیف آنها کوشید . پس از او فتحعلی شاه به تجزیه لرستان پرداخت . چنانکه پشتکوه را مجزا کرد و نفوذ والیان را به همان منطقه محدود ساخت . از آن پس لرستان ( پیشکوه ) مستقیما زیر نظر ماموران قاجار که اغلب آنها از شاهزادگان و اطرافیان دربار بودند اداره می شد . - پهلوی با سقوط سلسله قاجار و روی کار آمدن رضا خان در سال 1299 هجری شمسی اقداماتی علیه بعضی ایالات از جمله لرستان به عمل آمد که منجر به در گیریهای شدیدی بین قوای دولتی و ایلات و عشایر لرستان گردید . این درگیریها از 1300 تا 1312 به جنگ و گریز ادامه داشت که سرانجام عشایر لر شکست خوردند و لرستان و پشتکوه هر دو به تصرف قوای دولتی درآمده و تا حدی از هرج و مرج کاسته شد. • نتیجه گیری قوم لر مانند دیگر اقوام ایرانی در گذشته داری ساختار و تشکیلات ایلی و عشایری بوده است که بصورت یک واحد سیاسی - اجتماعی در گستره ای معین از نظر جغرافیایی و زمانی کوچ می کردند. از دوران قاجار به بعد به دلایل گوناگونی همچون رواج ساختارهای اجتماعی ارباب رعیتی و کوچ های اجباری برای جلوگیری از آشوب ها و ناآرامی های ایلات و اتخاذ سیاست های یکجانشین کردن عشایر به منظور سوق دادن جامعه به سمت جامعه مدرن، ساختارهای پیشین این قوم تغییر کرده و امروز با گسترش یکجا نشینی و تغییر شیوه معیشتی آنان، هرچه بیشتر از گذشته خود فاصله می گیرد. پراکنده کردن لرهای زندیه از دوران آغا محمد خان، نقطه شروع این تغییرات است که به دنبال آن سیاست های رضا خان و ملغی کردن مناصبی چون ایلخانی و ایل بیگی و نیز یکجانشینی لرها هرچه بیشتر باعث تضعیف ساختارهای عشیره ای و تغییر آن می شود. در مجموع می توان گفت که لرها قومی آریایی و پاسی زبانند که هر چند در دوره های مختلف با اقوامی مانند عیلامی ها، کاسی ها، اعراب، ترکان و کردها آمیختگی داشته اند اما ماهیت مستقل خود را حفظ کرده اند.

لورستان سرزمین کوردهاست که کولی های لوری را که از هندوستان کوچ داده اند در سرزمین کوردها جا داده اند که باید به سرزمین خودشون برگردن ما به سرزمین ابا و اجدادی خود تا خلیج کورد برخواهیم گشت و بیگانگان را بیرون خواهیم کرد شهرکرد واقعا شهر کردها خواهد شد

لرستان نامی است که رژیم قاجاریه به عمد و کینه ای که به اقوام پهلک ( لک ) غرب ایران داشت به زاگرس میانی گذاشت زیرا سلسله زندیان از طوایف لک آریایی ایرانی بودند بر مناطقی که خواستگاه زندها ( زند در زبان آریایی یعنی عیار ) بود نهاده شد نام اصیل منطقه ای که امروز لرستان می خوانندش در زمان ساسانیان ایالت مهرگان بوده و شامل لرستان امروزی و تمامی استانهای همجوارش می باشد که بعد از حمله اعراب به دلیل نبود حرف گ در زبانی ناقص عربی به سواد شرقی یا عراق عجم خوانده شد سپس در زمان رادان ایرانی ( یعقوب لیث صفاری ) نامش به خورستان یا خوزستان تغییر نمود و در زمان زندیان به شجاعیه تغییر یافت تا سرانجام قجرهای مغرض نامش را به دلیل درختان انبوه بلوط منطقه به لرستان یعنی مکانی که درختان انبوه دارد تغییر نمودند و امروزه مردمان لولربی آنرا به خود منسوب می کنند در حالی که بیش از ۶۵درصد ساکنین این استان را پهلکها ( لکها ) تشکیل می دهند و لرها تنها ۳۵درصد ساکنین این استان هستند ولیکن چون خراجگزاران این منطقه به قاجار یه همگی لرها بودند و هیچگاه قاجار نتوانست از لکها خراج بستاند این منطقه در تقسیمات مالیات حکومتی به لرستان شهره گشت ، در آزادمردی زندیان همین بس که تنها شاهنشاه جهان که خود را وکیل الرعایا ( نماینده مردم ) خواند کریم خان زند بود وحتی پس از روی کارآمدن قاجاریه یکی از سران لک بیان میدارد اگر عقابی از حکومت بر فراز منطقه سکونت لکها به پرواز دراید بایستی پرهایش را به عنوان باج تقدیم ما نماید، در حالی که تاریخ گواه است که نام لک خیلی پیشتر از لر در تاریخ ثبت شده است تنها یک نمونه آن منطقه" سی لک" یا سیلک کاشان ( کاسیان ) خواستگاه قوم کاسیت می باشد.

در استان لرستان همانند دیگر نقاط سرزمین زیبای ایران شب یلدا با آداب و آیین های خاصی برگزار می شود . آن گاه که آرام آرام لحظه های هزار چهره و رنگارنگ پاییزی در گذر از روزهای زندگی سپری شده و یک بار دیگر صدای گام های زمستان به گوش می رسد آغاز فصل سرما و زمستانی سپید پوش در شب یلدا نمادی از همدلی اقوام ایرانی در هر جای کشور را نشان می دهدکه این آداب و رسوم از گذشته های دور در همه ایران مرسوم بوده و آیین های ویژه آن توسط مردم هر شهر و دیاری به شکل های مختلف برگزار می شده .
مردم استان لرستان نیز در این شب که در گویش لری خود به آن ( اول قاره ) یا ( توک چله ) می گویند شب یلدا را به همراه آداب و رسوم ویژه ای اجرا می کنند که از گذشته ها نسل به نسل انتقال یافته است .
لرستانی ها مانند دیگر هموطنان ایرانی همواره آیین های شب یلدا را ارج نهاده و از چند روز قبل خود را برای برگزاری این آیین ها مهیا می کنند .
در این شب تنقلات زیادی که برخی از آنها مختص همین منطقه است مصرف می شود که شامل گندم شیره ، گندمی که در شیر می خیسانند و زرد چوبه و نمک را با آن مخلوط می کنند سپس آن را روی ساج برشته می کنند و آن را همراه با خلال بادام ، گردو، کشمش و کنجد مخلوط می کنند و می خورند . معمولا در شب یلدا گندم شیره در تمام خانه ها یافت می شود . انواع شیرینی های محلی از جمله تنقلات دیگری است که مردم این دیار در شب یلدا از آنها استفاده می کنند . غذای مخصوص مردم لرستان در شب یلدا بوقلمون ، گوسفند ، سبزی پلو و خورش سبزی است.
از دیگر رسوم قوم لر در این شب به جای آوردن رسم ( کشتی ) به معنای کشتن است هر خانواده ای در این استان با توجه به موقعیت و وضعیت اقتصادی اش سعی می کند گوسفند یا بزی را سر بریده و سورو سات کبابی را مهیا کند .
همچنین مردم این استان بنا به سنت دیرینه اغلب خانواده ها یلدا را در کنار بزرگان طایفه به ویژه پدر بزرگ ها و مادر بزرگ های خود سپری می کنند.
خواندن دیوان حافظ و تفعل به آن ، شاهنامه فردوسی و داستان سرایی از دیگر آدابی است
که در شب یلدا زینت بخش محافل گرم مردم این دیار بوده و از محبوبیت و یژه ای نیز نزد مردم برخوردار است .
ازدیگر سنت های دیرینه مردم این دیار در شب یلدا رفتن به پشت بام منازل و طلب کردن تنقلات شب یلدا است .
در شب یلدا بسیاری از پشت بام منازل این شهر مملو از جوانان و نوجوانانی است که با شور و شوق فراوان عبارت امشو اول قاره ( امشب شب یلدا است ) را در شهر طنین کرده و حال و هوای خاص شب یلدا را دو چندان می کنند .
در این شب نوجوانان و جوانان با تاریک شدن هوا به پشت بام منازل همسایه رفته و شالی را به حیاط منزل آویزان می کنند و با سر دادن شعار جمعی ( امشو اول قاره، خیر د هونت بواره ، نون و پنیر و شیره ، کیخا حونت نمیره ) از صاحب خانه می خواهند تنقلات شب یلدا را در شال آنها بریزد .
این شب که در لرستان از آن به عنوان چله یاد می شود به دو بخش چله بزرگ وچله کوچک تقسیم می شود. چله بزرگ همان اول زمستان است وچله کوچک آخر زمستان که به عید نوروز باستان ختم می شود که بزرگان نیز اشعاری در مورد چله بزرگ وکوچک بیان نمود ه اندوگفتند پیره زن سپید موی که همان چله کوچک است به چله بزرگ که پیرمرد است می گوید چرا توچله را که شروع فصل سرماست را ازبین نمی بری ودر جواب می گوید من نمی توانم مگر اینکه چهل وپنچ روز از آن بگذرد امادر این مدت بر اثر سرما پیره زن پسرش را ازدست می دهد وبا گذشت 72روز از فصل زمستان پیره زن برای اینکه چله بزرگ را ازپای در آورد چوب یزرگی را برداشته آن را به طرف چله بزرگ پرتاب میکند می گوید حالا که پسر من بخاطر تو ازبین رفته من هیچ دلخوشی ندارم واگر چوب چله کوچک به داخل آب افتاد شروع بهار همرا با بارندگی است واگر در میان خشکی افتاد بهار خوبی در انتظار مردم ومحصولات کشاورزی نیست .
در بعضی از منازل، کلیه اقوام نزدیک و صمیمی به دور هم جمع می شوند و تا آخر شب به گفتگو می پردازند و با گرفتن فال "چل سرو" cel seru ( فال چهل سرود _ یکنفر تسبیح می اندازد و هر کدام از حاضرین یک شعر به زبان لکی می گویند و چهلمین شعر نیت اصلی گیرنده فال است ) و با گفتن افسانه های کهن وقت را می گذرانند.

اوایل شب یلدا بعضی از پسر بچه ها به بالای پشت بام منازل می روند و ریسمانی را به یک شال بزرگ بسته به پایین و بطرف درب خانه ها می فرستند و می گویند:

"امشو اول قاره _ خیر د هونت بواره"

Emshow aval gahara xer de honat bavara

( امشب اول یلدا یا اول زمستان است خیر از خانه ات ببارد )

"نون و پنیر و شیره _ کیخا هونت نمیره"

Non _ o _ panir _o _ sira kixa honat namira

( نان و پنیر و شیره کدخدا ( صاحب خانه ) خانه ات نمیرد )

"چی به علی کوشکه بیاره"Ci be ali koska beyara

( چیزی بده علی کوچک یا بچه ات بیاورد )

سپس صاحب خانه مقداری آجیل گندم برشته و میوه و شیرینی در شال آنها می گذارد و بچه ها ضمن بالا کشیدن شال و محتویاتش به عنوان تشکر از صاحب خانه میگویند:

"امشو اول قاهاره نون و پنیر و شیره کیخا هونت نمیره"

Emsow aval gahara non _o _ panir _o_sira kixa honat namira .

( امشب اول یلدا یا اول زمستان است نان و پنیر و شیره کدخدا خانه ات نمیرد ) .

بعد از برداشتن محتویات شال به روی پشت بامهای دیگر میروند و گفته های مذکور را تکرار می کنند. بعضی مواقع عده ای از صاحب خانه ها برای اینکه با پسر بچه های روی پشت بام شوخی کرده باشند، وقتی بچه ها شال را به پایین می فرستند، صاحب خانه بجای آجیل گندم برشته و میوه و شیرینی مقداری سنگ در شال می گذارند و وقتی بچه ها متوجه این موضوع می شوند همصدا می گویند:

"نون و پنیر و حلوا کیخا هونت لنگ والا"

Non _o_ panir _o_ halva kixa honat leng vala

( نان و پنیر و حلوا کدخدا خانه ات پا در هوا یا بزمین بخورد ) .

"نون و پنیر و شیره کیخا هونت بمیره"Non _o_ panir _o_ sira kixa honat bamira

( نان و پنیر و شیره کدخدا خانه ات بمیرد ) .

در این هنگام کسانی که در خانه هستند با شنیدن گفته های بچه ها با صدای بلند می خندند و ضمن دلجویی دادن بچه ها مقداری آجیل گندم برشته و میوه و شیرینی به آنها می دهند. باید متذکر شد در آذربایجان رسم کجاوه اندازی و در روستاهای نزدیک به تهران رسم شال اندازی در شب چهار شنبه سوری یک سمبول بوده و این رسم در دوران ابوریحان بیرونی نیز مرسوم بوده. یکی دیگر از رسوم دیرینه مردم این دیار در شب اول قاره سنت قاشق زنی است. دراین آیین نیز افراد با پوشاندن سر و صورت خود به درب منازل رفته و با به صدا در آوردن قاشق صاحب خانه را از حضور خود آگاه می کنند. در این هنگام صاحب خانه نیز به میمنت این شب مقداری از تنقلات و شیرینی خانگی را در ظرف آنان می ریزد.

از دیگر رسوم قوم لر در این شب به جای آوردن رسم قربانی است و هر خانواده ای با توجه به وضعیت اقتصادی اش سعی می کند حیوانی راسرببرد و گوشتش را کباب کند. این حیوان اغلب گوسفندی است که از ۶ ـ ۵ ماه پیش نشان شده و نزد عشایر به امانت گذارده اندتا پروار شود. گاهی هم اگر خانوده ای از نظر اقتصادی و معیشت تنگ دست باشد، بوقلمون یامرغ و خروس سر می برد. دراین شب ، بزرگ خانواده از همه دعوت می کند تا شام را در کنار هم صرف کنند.

در این شب برای بچه هایی که نزد خانواده های خود نشسته اند پرسشهایی در مورد فصلها پیش می آید که بزرگتران با خوشرویی در مورد فصلها توضیحاتی می دهند، بخصوص فصلی که آغاز شده و ارمغانی از برف و باران و سرما به همراه دارد و معمولا افسانه "امیل" ami و "ممیل"mamil را برای بچه ها می گویند.

که این دو نامهای دو برادر زمستانی "چله گپه" cella gapa ( چله بزرگ _ چهل روز اول زمستان ) و "چله کوشکه" cella koska ( چله کوچک _ چهل روز بعد از زمستان ) می باشند که اولی یعنی "چله بزرگ" از اول دیماه الی یازدهم بهمن ماه و دومی یعنی "چله کوچک" از یازدهم بهمن ماه الی اول اسفند ماه ادامه دارد و افسانه این دو برادر از این قرار است که:

"امیل" "amil و "ممیل" mamil دو برادر زمستانی هستند و دو نفس دارند. "امیل" که برادر بزرگتر است دارای نفس "دزد" می باشد که آن در روز چهل و پنجم زمستان در اثر سرمای زیاد مشخص می گردد و "ممیل" برادر کوچکتر دارای نفس "آشکار" می باشد و آن در روز پنجاه و پنج زمستان که هوا کمی بهتر می شود مشخص میگردد.

چهل روز که از زمستان می گذرد "امیل" ( چله بزرگ ) به کوه می رود و زیر سنگ سیاه و بزرگی می نشیند. در این موقع سنگ سیاه بر روی او می افتد و "امیل" قادر به بلند کردن سنگ و بیرون کشیدن خودش نیست. پس همانطور زیر سنگ می ماند.

پس از سپری شدن پنجاه روز از زمستان "ممیل" ( چله کوچک ) بفکر برادرش می افتد و پیش خود می گوید نکند در کوه برای برادرم "امیل" اتفاقی افتاده باشد؟ از این رو برای پیدا کردن برادر خود به کوه می رود.

در این زمان است که مردم می گویند: هوا خیلی سرد شده و اکنون درست در وسط "ششله ششله" sasela_ sasela هستیم. یعنی تلاقی بین شش روز بعد از رفتن "ممیل" به دنبال برادرش که این دوازده روز هوا بسیار سرد می شود و آن از روز چهارم تا شانزدهم بهمن ماه می باشد.

خلاصه "ممیل" بعد از جستجوی فراوان برادرش "امیل" را در حالیکه تخته سنگی بر رویش افتاده پیدا می کند. خود را به کنار او می رساند و هر کاری می کند نمی تواند تخته سنگ را جابجا نماید تا برادرش را نجات دهد.

از آنجا که "امیل" دارای قدرت سرمای زیادی است، "ممیل" این قدرت را حس می کند. از این رو به برادرش "امیل" میگوید: اگر من جای تو بودم کاری می کردم .

لرستان یکی از قدیمی ترین سکونت گاهای بشر است . غار کلدر در خرم اباد قدمت دیرینه دارد ( 80000 سال ) . و گفته شده که لرها اجداد اروپائیان به حساب می ایند . این استان دارای مکان های طبیعی شگفت انگیز است مانند :صخره شیرز در کوهدشت که فقط دونمونه از ان در جهان وجود دارد که دیگری در سویس میباشد. کلمه زاگرس هم لری میباشد : ز > از آگر> اتش یعنی کوه های از اتش میباشد که در چند هزار سال پیش لرها که در غار زندگی میکردند هر گروه اتشی درست میکردند برای همین به این رشته کوها رشته کوه زاگرس می گویند.
لرستان بزرگان زیادی دارد : امیر کبیر، شیرعلی مردون، علیرضا بیرانوند، اقای چگنی ( موشک ساز ایران ) ، بی بی مریم، اقای موسیوند جراح قلب مصنوعی در جهان ، رضا سقایی و. . . لرها اولین پرچم اسب سواری ( چند هزار ساله ) را در اسیا دارند. . اولین ظروف سفالی در اسیا بدست این قوم ساخته شده است

لرستان خواستگاه مردان و زنان با غیرت وشجاع هست بزرگترین قوم این استان قوم لر بختیار است که امروزه خودرا بختیاری می نامند. شیر علی مردون بیرانوند که توانست تهران را در دوره ی رضا شاه تصرف کند اما با توطئه رضا شاه به قتل رسید ( همچنین برادر زاده ایشان همراه 11 تن از سرداران بزرگ لر و لک در بروجرد توسط رضا شاه به دار کشیده شدند ) . لک ها در این استان که هستند زبانشان خیلی شبیه به فارسی پهلوی است مثال: هَُر> که در فارسی پهلوی و لکی به معنای خورشید است . یا انگلیسی مثال : کلیک > در لکی به معنای انگشت است یا ماشه نوعی پوشش در لکی و انگلیس است . پوشش این استان هم بسیار زیباست لباس زنان در زیباترین لباس های محلی جهان اول شد و پوشش مردان هم به عنوان قدیمی ترین لباس ها ( که در دوره ی ماد هم میپوشیدند ) شناخته شدند. موسیقی این استان هم قدمت دیرینه دارد.

در زمان نادرشاه افشار
طایفه لک از ایل زلکی ایل جلکی ایل حسنکی ایل بختیاروند قوم لر مستقل شده

متاسفانه بعضی از تیره های این طایفه با فراگیری زبان کردی خود را قوم می خوانند و از اصل خود که نژاد قوم لر است فراری هستند مانند طوایف لر گوران - لرزنگنه - لر کلهر

لباس پدربزرگ های مردم طایفه لک چوقا لری بختیاری بود که عکس آنها گویای این مطلب است


کلیک*کلک* در زبان لری بختیاری به معنی انگشت است
هورشید در زبان لری بختیاری به معنی خورشید است

جمعیت ایل لر بختیاری بیش از 15 میلیون نفر
ولی
جمعیت طایفه لک لر در حدود 400 هزار نفر است

کی لهراسب کیانی جد داریوش هخامنشی
لهراسبتان ( لهرستان - له رستان )

در زمان صفوی به مردان لر لقب فیلی دادند به دلیل زورمند بودن



دشمنان قوم لر هیچ وقت از تفرقه دست بر نمی دارند
منافقین - پانکردهای عراق - خاندان پلید رضا خان پالانی ترک قزاق و اسرائیل و آمریکا



قوم ساختی نیست عزیزان

ایل لک قوم لر آریایی

لرستان سرزمین مردمان لر است
در استان لرستان چهار دسته از مردم لر زندگی می کنند
۱ ) لر مینجایی یا لر خرم آبادی
۲ ) لر لک
۳ ) لر بختیاری
۴ ) لر ثلاثی

در جواب اون پانکردی که به مردم لر و لرستان توهین کرده می خوام بگم که لرستان از گذشته سرزمین لر بوده و سرزمین لر هم میمونه
کسی هنوز جرعت نکرده بهش چپ نگاه کنه شما که عددی نیستید
توی مجازی حرف الکی زدن کنتور نمیندازه پس حد خودتونو بدونید

وقتی بیرانوند در این منطقه است یعنی لرستان شده بیشه شیران فکر نکنم کل دنیا هم حریف بیرانوند بشن، تاریخ پر از رشادتها وشجاعت این ایل سکا جنگجو، البته همه ایلات لر بحق شجاع وغیرتی ان، برادر کوردستانی از کردهای زازار بپرس وقتی بیرانوند در گذشته تا کوه های ترکیه دنبالشون کردن، پس کجا رفت اون شعار کرد ولر برادرن؟

لرستان به معنی سکونتگاه مردم لر واژه ای است که به سرزمین های لرنشین اطلاق می گردد و به معنای گستره جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. با این توضیح می توان حدود لرستان را از دشت های غرب خانقین و مندلی در عراق تا دشت ارژن در استان فارس در ایران و از شمال از استان همدان، تا سواحل خلیج فارس به صورت حدودی تعیین کرد. گستره نام لرستان پیش از حکومت صفویان، سکونتگاه لرهای بختیاری، لرهای کهگیلویه و لرهای بویراحمدی را هم شامل می شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام گذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد. این منطقه نیز در حکومت قاجاریان به دو بخش پشتکوه و پیشکوه تقسیم شد اما با این حال مردم پشتکوه ویژگی های فرهنگی و قومی خود را همچنان حفظ کردند، بگونه ای که محمود میرزا قاجار در اوایل دوره قاجار در مورد تفاوت های مردم پشتکوه و پیشکوه لرستان می گوید: �خلق پشتکوه ( ایلام ) را چندان ربطی با اهل پیشکوه ( لرستان ) نیست. �امروزه لرستان نام یکی از استان های غربی ایران است.