کلمه جو
صفحه اصلی

میخکیان

فرهنگ فارسی

تیره‌ای از میخک‌سانان یک یا چندساله که غالباً دارای برگ‌های متقابل ساده و گل‌های منظم و گلبرگ‌های ناخنک‌دار هستند


دانشنامه عمومی

متن را ببینید.
میخَکیان یا قرنفلیان (Caryophyllaceae) تیره ای از گیاهان دولپه ای (dicotyledon) از راسته میخک سانان (Caryophyllales) است.میخک ها خانواده بزرگی با ۸۸ سَرده (جنس) و حدود ۲۰۰۰ گونه است.
میخکیان خانواده ای است از گیاهان علفی که در سراسر جهان یافت می شود. از سرده ها و گونه های آن می توان به میخک، قلیانک (سیلن) و میخک آتشی، قرنفل، جغجغک، صدفی سا و زمین گستر اشاره کرد.بسیاری از گونه های میخک ها گل های تزئینی بشمار می آیند ولی بسیاری نیز به عنوان علف هرز می رویند.
تمام انواع این تیره علفی و گلهای آنها با تیره های دیگر تفاوت بسیار دارد. کاسهٔ آنها از پنج کاسبرگ ساخته شده که بیخ آنها به هم نزدیک گشته و لوله ای می سازد که پنج کُنگُره دارد و ممکن است کاسهٔ کوچکتر اضافی نیز داشته باشد. در گل میخک که سردسته محسوب می شود کاسبرگها به هم چسبیده ولی در انواع دیگر از یکدیگر جدا است. جام آنها دارای پنج گلبرگ است که قسمت بالای آنها به طرف خارج گل برگشته و لبهٔ آنها بریدگی بسیار دارد. شمارهٔ پرچم های آنها ده و در دو حلقه قرار گرفته است، پنج پرچم در برابر کاسبرگها و پنج پرچم در مقابل گلبرگهاست، ممکن است در بعضی انواع حلقهٔ دوم پرچم ها از میان برود و فقط پنج پرچم باقی می ماند. مادگی آنها دارای تخمدانی درشت و کلاله ای چندشاخه است و در برش تخمدان یک ستون مرکزی است که تخمک ها به اطراف آن ستون چسبیده اند. از روی شاخه های کلاله شمارهٔ برچه هائی که تخمدان را ساخته اند معلوم می شود. میوهٔ آن کپسولی است که از بالا شکاف خورده و دانه ها را بیرون می ریزد. برگهای تمام گیاهان قرنفلی ساده و متقابل و در محلی که به ساقه می چسبد گرهی برجسته تشکیل می دهد. قرنفلیان را از روی شکل گلها به دو دسته تقسیم می کنند: اول دستهٔ میخک ها که قسمتی از کاسبرگهای آنها به هم چسبیده است. انواع آنها عبارتند از گل میخک که جنس های بسیار دارد، و سیلن که برای زینت کاشته می شود، و صابونی یا غاسول که ساقه های زیرین و ساق و برگ آن دارای مادهٔ لعابی است و مانند صابون در آب کف می کند، لیخنس که در مزارع گندم می روید و دانه های آن دارای مادهٔ سمی است که اگر با دانه های گندم مخلوط شود آن را سمی و خطرناک می کند، و گل قرنفل که بریدگیهای گلبرگهای آن زیادتر است. دستهٔ دوم گیاهانی هستند که کاسبرگهای آنها به کلی از یکدیگر جدا است و گل های بسیار کوچک دارند مانند نوع استلاریا وارناریا که در ماسه های کنار نهر آب می روید، و نوع چوبک که ریشه های ضخیم آن دارای مادهٔ لعابی است و به مصرف رختشوئی می رسد.

دانشنامه آزاد فارسی


فرهنگستان زبان و ادب

{Caryophyllaceae} [زیست شناسی- علوم گیاهی] تیره ای از میخک سانان یک یا چندساله که غالباً دارای برگ های متقابل ساده و گل های منظم و گلبرگ های ناخنک دار هستند


کلمات دیگر: