رایانش ابری

رایانش ابری (به انگلیسی: Cloud Computing) مدل رایانشی بر پایهٔ شبکه های رایانه ای مانند اینترنت است که الگویی تازه برای عرضه، مصرف و تحویل خدمات رایانشی (شامل زیرساخت، نرم افزار، بستر، و سایر منابع رایانشی) با به کارگیری شبکه ارائه می کند. «رایانش ابری» از ترکیب دو کلمه رایانش و ابر ایجاد شده است. ابر در اینجا استعاره از شبکه یا شبکه ای از شبکه های وسیع مانند اینترنت است که کاربر معمولی از پشت صحنه و آنچه در پی آن اتفاق می افتد اطلاع دقیقی ندارد (مانند داخل ابر) در نمودارهای شبکه های رایانه ای نیز از شکل ابر برای نشان دادن شبکهٔ اینترنت استفاده می شود. دلیل تشبیه اینترنت به ابر در این است که اینترنت همچون ابر جزئیات فنی اش را از دید کاربران پنهان می سازد و لایه ای از انتزاع را بین این جزئیات فنی و کاربران به وجود می آورد. به عنوان مثال آنچه یک ارائه دهندهٔ خدمات نرم افزاری رایانش ابری ارائه می کند، برنامه های کاربردی تجاری آنلاین است که از طریق مرورگر وب یا نرم افزارهای دیگر به کاربران ارائه می شود. نرم افزارهای کاربردی و اطلاعات، روی سرورها ذخیره می گردند و براساس تقاضا در اختیار کاربران قرار می گیرد. جزئیات از دید کاربر مخفی می مانند و کاربران نیازی به آشنایی یا کنترل در مورد فناوری زیرساخت ابری که از آن استفاده می کنند ندارند. رایانش ترجمه کلمه " Computing" است که در بعضی متون به جای رایانش از محاسبات و پردازش استفاده شده است. البته محاسبات و پردازش معادل کاملی از این کلمه نیست. زیرا بر اساس تعریف واژه نامه های معتبر مانند آکسفورد، لانگمن این واژه به معنای استفاده از رایانه و عملیات رایانه ها یا اموری است که یک رایانه انجام می دهد و محاسبه و پردازش تنها یکی از این امور است. به طور نمونه یک رایانه همان طور که برای اجرای فرامین به محاسبه و پردازش می پردازد، به همین ترتیب مدارک و فایل ها را در هارد دیسک یا صفحه سخت خود ذخیره می کند، امکان ایجاد ارتباط میان افراد را فراهم می آورد که این امور چیزی بیش از یک محاسبه و پردازش صرف است. به علاوه در معنای علوم رایانه معادل های دیگری برای کلمات «محاسبه» و «پردازش» وجود دارند، مانند” calculation” و” processing ”، که عدم تمایز این کلمات با یکدیگر می تواند منشأ اشتباه در درک این مفاهیم شود.رایانش ابری راهکارهایی برای ارائهٔ خدمات فناوری اطلاعات به شیوه های مشابه با صنایع همگانی (آب، برق، تلفن و …) پیشنهاد می کند. این بدین معنی است که دسترسی به منابع فناوری اطلاعات در زمان تقاضا و بر اساس میزان تقاضای کاربر به گونه ای انعطاف پذیر و مقیاس پذیر از راه اینترنت به کاربر تحویل داده می شود. همان طور که کاربر تنها هزینه برق یا آب مصرفی خود را می پردازد. در صورت استفاده از رایانش ابری نیز کاربر تنها هزینه خدمات رایانشی مورد استفاده خود (اگر هزینه از کاربر دریافت شود) را پرداخت خواهد کرد که در اصطلاح به این مدل محاسبه هزینه، pay as you go گفته می شود.
دسترسی و مدیریت نرم افزار تجاری از طریق شبکه
فعالیت ها از سرور مرکزی اداره می شوند و نه در مکان هریک از مشتریان و در نتیجه مشتریان می توانند از راه دور و از طریق وب به برنامه ها دسترسی داشته باشند.
مدل تحویل نرم افزار به مدل یک-به-چند (یک نسخه در حال اجرا از برنامه - مدل چند مستأجری) نزدیک تر است تا مدل یک-به-یک.
به روزرسانی و ارتقای نرم افزار به صورت مرکزی اداره می شود و نیاز به بارگیری (دانلود) وصله ها یا ارتقا دهنده ها را برطرف می سازد.
رایانش ابری را گروهی تغییر الگوواره ای می دانند که دنباله روی تغییری است که در اوایل دهه ۱۹۸۰ از مدل رایانه بزرگ به مدل کارخواه-کارساز صورت گرفت.
با پیشرفت فناوری اطلاعات نیاز به انجام کارهای محاسباتی در همه جا و همه زمان به وجود آمده است. همچنین نیاز به این هست که افراد بتوانند کارهای محاسباتی سنگین خود را بدون داشتن سخت افزارها و نرم افزارهای گران، از طریق خدماتی انجام دهند. رایانش ابری آخرین پاسخ فناوری به این نیازها بوده است.از آنجا که اکنون این فناوری دوران طفولیت خود را می گذراند، هنوز تعریف استاندارد علمی که مورد قبول عام باشد برای آن ارائه نشده است اما بیشتر صاحبنظران بر روی قسمتهایی از تعریف این پدیده هم رای هستند.مؤسسه ملی فناوری و استانداردها (NIST) رایانش ابری را این گونه تعریف می کند:
«رایانش ابری مدلی است برای فراهم کردن دسترسی آسان بر اساس تقاضای کاربر از طریق شبکه به مجموعه ای از منابع رایانشی قابل تغییر و پیکربندی (مثل: شبکه ها، سرورها، فضای ذخیره سازی، برنامه های کاربردی و سرویس ها) که این دسترسی بتواند با کمترین نیاز به مدیریت منابع یا نیاز به دخالت مستقیم فراهم کننده سرویس به سرعت فراهم شده یا آزاد (رها) گردد. این مدل رایانش ابری از ۵ مشخصه (ویژگی) اصلی، ۳ مدل خدماتی و ۴ مدل گسترش (استقرار یا deployment) تشکیل شده است.»