حرف ربط

حَرفِ رَبط یا پیوندواژه یا پیوندواژ واژه ای است که دو عبارت یا دو واژه را به یکدیگر پیوند دهد و از جهت ساختار بر دو گونه است: مفرد و مرکب.
و
یا
پس
اگر
نه
را
چون
چه
تا
اما
باری
خواه
زیرا
که
لیکن
نیز
ولی
هم
حرف ربط مفرد یا هم معنی. نمونه ها:
حرف ربط مرکب مجموعه ای از دو یا چند واژه است که معمولاً یکی از آن ها حرف ربط یا حرف اضافهٔ ساده است و اغلب علاوه بر این که کار حرف ربط را انجام می دهند، نقش قیدی هم دارند. نمونه ها:
حروف ربط واژه هایی هستند که دو واژه یا دو جمله را به هم پیوند می دهند و آن ها را هم پایهٔ یکدیگر می سازند یا جمله ای را به جمله ای دیگر ربط می دهند و یکی را وابستهٔ دیگری قرار می دهند.

در اصطلاح دستور زبان، کلمه یا گروه کلماتِ نامستقلّی که دو جمله یا دو کلمه را به هم پیوند می دهد و هم پایۀ هم می سازد، یا جملۀ پیرو را وابستۀ جملۀ پایه می کند. حرف ربط یا پیوند از نظر ساختمان به دو دستۀ ساده و مرکب و از نظر عملکرد به وابستگی و همپایگی تقسیم می شود. الف: حرف ربط ساده بیش از یک تکواژ نیست، مثلِ و، هم، که، تا، چون، اگر. ب: حرف ربط مرکب گروه کلماتی است که قابل تجزیه به اجزای کوچک ترِ معنی دار باشد. ساختمان آن از یک حرف ربط ساده و یک جزء دیگر که ممکن است ضمیر اشاره یا اسم یا حرف اضافه باشد به وجود می آید. مثلِ همین که، چنان که، چنان چه، اگرچه، از بس که، چون که. ج: حرف ربط همپایگی (یا: حرف عطف) آن است که دو یا چند جملۀ هم پایه را به هم پیوند می دهد یا کلماتی را که در جمله یک نقش دارند به هم عطف می کند. مثلِ «مرد لقمه فرونهاد و برخاست و برفت»، «ابر و باد و مه و خورشید و فلک درکارند». د: حرف ربط وابستگی حرف ربطی است که جملۀ پیرو را وابستۀ جملۀ پایه می کند و معمولاً در آغاز یا وسط جملۀ پیرو قرار می گیرد. مهم ترین آن ها عبارت است از تا، اگر، چون، به مجرد این که، همین که، موقعی که. مثال: «موقعی که خورشید طلوع کند، حرکت می کنیم»، «تا مرد سخن نگفته باشد، عیب و هنرش نهفته باشد».