خط کش محاسبه

خط کش محاسبه یک رایانهٔ قیاسی مکانیکی است. خط کش محاسبه در اصل برای ضرب و تقسیم، و همچنین توابعی مانند ریشهٔ Nام، لگاریتم و مثلثات استفاده می شود، و معمولاً برای جمع و تفریق از آن استفاده نمی شود. گرچه در اسم و خصوصیات مشابه خط کش استاندارد است، ولی معمولاً از آن برای اندازه گیری طول یا کشیدن خط راست استفاده نمی شود. البته امروزه روش هایی برای محاسبهٔ ذهنی اکثر این محاسبات (مانند لگاریتم و ضزب و جمع و تفریق و ریشه دوم و مثلثات) تا چندین رقم بعد از اعشار و سریع تر از یک ماشین حساب ساده و دقیق ابداع شده است. علی بیات موحد یکی از سردمداران این محاسبات در ایران است.
نخستین بار خط کش محاسبه در انواع خطی و مدور از چوب و استانداردهای مختلف ساخته شد. در ابتدااستفاده از ان محدود به هوانوردی یا امور مالی بود.
ویلیام اوترد و دیگران خط کش محاسبه را در قرن ۱۷ بر مبنای کارهای جان نپرریاضی دان انگلیسی در محاسبهٔ لگاریتم های اعشاری ونپرین مورد استفاده قرار دادند ولذا کاربرد ان در محاسبات ریاضی و مهندسی رواج یا فت.باتوسعه صنعت استخراج نفت واکتشاف انواع پلیمرها وپلی استرهادرساخت این خط کشهابه جای چوب از پلاستیک استفاده گردید.دوکارخانه تولید ابزار مهندسی از قبیل :انواع شابلون-قلم های ترسیم نقشه(راپیدوگراف)-خط کش محاسبه در کشور المان به نام های: Faber castell وRotringاز ۱۹۴۵ تاکنون مرغوب ترین وبزرگترین تولیدکنندگان این محصولات بوده اند.بطور مختصر خط کش محاسبه از سه خط کش افقی که براساس سیستم متریک ولگاریتمیک مدرج شده اند تشکیل یافته است.این سه خط کش در داخل یک چهارچوب یا قاب بهم متصل شده اندو دو بخش بالا وپایین ثابت و فقط خط کش میانی به صورت کشویی می تواند در شیارهای دو خط کش بالا وپایین به چپ وراست حرکت کند.یک نشانه گر کوچک ومتحرک نیز روی ان قرار دارد. برای خواندن نتیجه چهار عمل اصلی یا لگاریتم یک عدد صفر خط کش وسط روی یکی از اعداد مورد محاسبه قرار گرفته وبا جا بجایی تار نشانه گر روی صفر عددزیر تار از خط کش ثابت بالایی خوانده می شود.البته کار با این خط کش نیاز به تمرین دارد و در این جا به صورت بسیار کلی ومختصر اشاره گردید.در پشت قاب محافظ کارخانه از فضا استفاده کرده و یک چرتکه برای محاسبات مالی تعبیه نموده است.اعداد بر صفحات ظریف الو مینیومی متحرک نقش بسته اند و از یک میله که سوزنی در سر ان نصب شده است برای جا به جایی آن ها به صورت چرتکه های عمودی سنتی استفاده می شود.

خط کش محاسبه (slide rule)
ابزاری برای محاسبۀ سریع. اجزای اصلی آن یک خط کش و یک کشوی متحرک است. هم خط کش و هم کشو با درجه بندی لگاریتمی مدرج شده اند. درگذشته، از این ابزار برای اجرای سریع عملیاتی مانند ضرب، تقسیم، و استخراج ریشۀ دوم استفاده می کردند، ولی با رواج ماشین های محاسبۀ الکترونیکی و رایانه استفاده از خط کش محاسبه تقریباً منسوخ شده است. خط کش محاسبه را ویلیام اوترد، ریاضی دان انگلیسی، در ۱۶۲۲ اختراع کرد. بعدها نوع کامل تری از آن را آمِده مانهایم (۱۸۳۱ـ۱۹۰۶)، افسر ارتش فرانسه، ساخت.