امیرالمومنین

امیرالمؤمنین در لغت به معنی «امر کننده و فرمان دهنده به مؤمنان» است.
تاریخ خلفا از سیوطی
دائرةالمعارف تشیع
مشارکت کنندگان Amir al-Mu'minin در ویکی پدیای انگلیسی
این لقب با مضمون سیاسی و دینی در منابع اسلامی در بین مسلمانان رواج داشته است. تاریخ پژوهان متفق القولند هنگامی که شخص خلیفه به طور خاص مورد خطاب قرار می گرفت از لقب «امیرالمؤمنین» استفاده می گردید. امیرالمؤمنین در لغت به معنی «امر کننده و فرمان دهنده به مؤمنان» است. شیعیان معتقدند این لقب در زمان محمد بن عبدالله برای علی بن ابی طالب به کار می رفته است ولی اهل سنت عقیده دارد بعد از درگذشت پیامبر اسلام، عمر اولین خلیفه ای بود که لقب امیرالمؤمنین را برای خود به کار برد. به نوشته تاریخ پژوهان این لقب را نخستین بار توسط عمر به کار گرفته شد.
شیعیان دوازده امامی لقب و عنوان امیرالمؤمنین را منحصر به علی بن ابیطالب می دانند و حتی آن را برای سایر امامان خود هم جایز نمی دانند (مگر در حال تقیه که به کابردن این لقب برای غیر از علی بن ابیطالب هم گاهی به کار رفته است). دلیل شیعیان بر این امر این است که پیامبر اسلام این لقب را برای علی بن ابیطالب به کار برده و دیگران را از نامگذاری بدان نهی کرده است. اما شیعیان اسماعیلیه آن لقب را برای خلفای فاطمی نیز استفاده می کنند و زیدیه آن را برای هر امامی علوی که امامتش را با جنگ بنیان نهاده استفاده می کنند.
به نوشته ابن خلدون، عبدالله ابن جحش اولین کسی بود که به عمر این لقب را داد، برخی دیگر عمرو عاص و عده ای نیز مغیرة بن شعبه را اولین کسانی می داند که به عمر این لقب را دادند؛ هرچند عبدالله ابن جحش قبل از خلافت عمر مرده و نمی توانسته اعطاکننده این لقب باشد.

امیرالمؤمنین (لقب)
رجوع شود به:امام علی (ع) (مکه ۲۳پ ق ـ کوفه ۴۰ق)

امیرالمؤمنین لقبی است در زبان عربی به خلفا و دیگر حاکمان مسلمان مستقل که مشروعیتشان از کل یا بخشی از جامعه مسلمانان گرفته شده، اشاره می کند:
•

[ویکی شیعه] امیرالمؤمنین (لقب). امیرالمؤمنین به معنای امیر، فرمانده و رهبر مسلمانان، لقبی است که به اعتقاد شیعیان اختصاص به حضرت علی(ع) دارد. شیعه معتقد است این لقب نخستین بار در زمان پیامبر اسلام برای علی بن ابی طالب به کار رفته است و منحصر به اوست. از این رو کاربرد آن برای خلفای راشدین و دیگر خلفا صحیح نیست. بر اساس روایات شیعه به کاربردن این لقب برای سایر امامان نیز صحیح نمی باشد.
این لقب دربردارنده جایگاه سیاسی و دینی بوده و کاربرد آن در کنار واژه خلیفه در بین مسلمانان رواج داشته است.
پس از منع امام علی از منصب خلافت، لقب امیرالمؤمنین برای خلیفه دوم و سوم به کار رفت و پس از حکومت امام علی نیز به عنوان یک سنت و نماد خلافت برای خلفای اموی و عباسی و رقبای آنان نظیر زبیریان، کیسانیه، خوارج و فاطمیان استفاده شد. در برخی منابع به جای امیرالمؤمنین از واژه إمرةالمؤمنین استفاده شده است.

[ویکی اهل البیت] امیرالمؤمنین در لغت به معنی «امرکننده و فرماندهنده به مؤمنان» است.
این لقب از مهمترین القاب آن حضرت است و از میان «سید المسلمین» و «یعسوب الدین» و «قائد الغرالمحجلین» و «امام البررة» و «قاتل الفجرة» و «خلیفة رسول الله» و «وصیه» و «وزیره» و امثال این ها، مهم تر و در درجه بالاتر و جلوتری قرار دارد و به همین جهت رسول الله مردم را امر کردند که به حضرت علی بن ابیطالب سلام نموده و او را بدین لقب نام برند و تحیت بگویند.
و این لقب عنوان اعتباری نیست بلکه بیان حقیقتی است و کشف سری که در آن حضرت موجود بوده است چون امیر و رئیس به هر چه اضافه شود راجع به معنی و حقیقت آن شی ء است. امیر جیش یعنی شخصی که از نقطه نظر فن رزم آزمائی بر تمام جیش مقدم است و امیرالامراء یعنی شخصی که از نقطه نظر امارت بر سایر امراء برتری دارد.
امیرالمؤمنین یعنی شخصی که از نقطه نظر ایمان، رئیس و سپهسالار مؤمنین است ولذا ابن عباس گوید: قال رسول الله: ما أنزل الله آیة فیها «یا ایها الذین آمنوا» الا و علی راسها و امیرها.
و نیز ابن شهر آشوب از طریق عامة چنین نقل می کند که: قال مجاهد فی تفسیره: ما کان فی القرآن «یا ایها الذین آمنوا» فان لعلی علیه السلام سابقة ذلک لانه سبقهم الی الاسلام فسماه الله فی تسع و ثمانین موضعا امیرالمؤمنین و سید المخاطبین الی یوم الدین.
و از این لقب می توان پی برد همان طور که آن حضرت از تمام جهات فضائل نفسیه و مکارم اخلاق و ملکات و عقائد و درجات توحید از همه افضل و اکمل بوده اند، حتما باید در زهد که از صفات مؤمنین است از همه ازهد باشد والا در این خصوص عنوان امارت نخواهد داشت؛ و اگر فرض شود در تمام امت مثلا یک نفر زهدش از آن حضرت بیشتر باشد یا در ردیف زهد آن حضرت باشد در این صورت از این نقطه نظر، آن حضرت امیر او نخواهد بود و همچنین در سایر صفات حسنه مانند جود و سخا و ایثار و عفو و اغماض و علم و حلم و کرم و صلاة و صوم و انفاق و جهاد و قضاء و حکم و لطافت دل و پاکی ضمیر و معارف الهیه و اطلاع بر اسرار و اتصاف به صفات خدا و اسماء حسنی و وصول به درجات مقربین و صدیقین و شهداء و تجلی ذات مقدس حضرت احدیت و مراتب فنا و بقا در همه امیرالمؤمنین به علت مزیت و شرافت، عنوان رهبری و امارت را داشته است و در همه جلو و مقدم بوده است.
بعد از اسلام، کسانی را که از سوی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و خلفا به فرماندهی ماموریت های جنگی منصوب می شدند، امیر می نامیدند. اما عنوان «امیرالمومنین» به معنی خلیفه و فرمانده کل قوای اسلام و پیشوای مومنان است. به اعتقاد علمای شیعه، «امیرالمومنین» عنوانی است که خدای تعالی به علی بن ابی طالب داده و هیچ کس دیگر چه قبل و چه بعد از او برازنده این لقب نیست.
در حدیثی آمده است که پیامبر به اصحاب خود فرمود: «هنگام سلام به علی، او را امیرالمومنین خطاب کنید» و در حدیث دیگری آمده است که:« خدا علی علیه السلام را امیرالمومنین نامیده است».

[ویکی فقه] امیر المؤمنین لقب اختصاصی حضرت علی می باشد. از آن در باب هایی نظیر صلات و حج سخن رفته است.
امیرالمؤمنین لقب وصی و جانشین رسول خدا صلی الله علیه وآله و نخستین امام از امامان معصوم، حضرت علی بن ابی طالب علیهماالسلام است.
حکم اعتقاد به امامت امیرالمومنین
اعتقاد به امامت و ولایت امیرالمؤمنین و وصایت و جانشینی بلافصل آن حضرت از رسول خدا صلی الله علیه و آله واجب، بلکه از ارکان ایمان است.
← حکم شهادت ثالثه در اذان
لقب یاد شده، مخصوص نخستین امام معصوم، حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام است و ملقب کردن دیگران حتی دیگر امامان علیهم السلام هر چند، در واقع امیر مؤمنان هستند به امیر المؤمنین، جایز نیست.
حکم اتمام نماز در مسجد کوفه
...