مترادف سرشت : آفرینش، خلقت، آمیزه، اصل، جنس، خمیره، جنم، خلق وخو، خو، ضریبه، ذات، سجیه، سیرت، شمال، طبع، طبیعت، طینت، غریزه، فطرت، جبلت، مزاج، نهاد، خمیرمایه، گوهر، جوهره
برابر پارسی : نهاد
سرشت
مترادف سرشت : آفرینش، خلقت، آمیزه، اصل، جنس، خمیره، جنم، خلق وخو، خو، ضریبه، ذات، سجیه، سیرت، شمال، طبع، طبیعت، طینت، غریزه، فطرت، جبلت، مزاج، نهاد، خمیرمایه، گوهر، جوهره
برابر پارسی : نهاد
فارسی به انگلیسی
character, characteristic, habitude, heart, humor, instinct, inwardness, makeup or make-up, mold, nature, self, temperament
mould, nature
فارسی به عربی
صنع , طبیعة , مزاج
مترادف و متضاد
نهاد، خوی، طبع، روح، خیم، سیرت، نوع، گونه، خاصیت، سرشت، طبیعت، خو، فطرت، افرینش، مشرب، خمیره، ذات، ماهیت، گوهر، غریزه، منش
نهاد، خوی، طبع، شخصیت، دخشه، خط، خیم، سیرت، رقم، خاصیت، سرشت، طبیعت، صفات ممتازه، خط تصویری، خو، مونه، هر نوع حروف نوشتنی و چاپی
ساز، وضع، تمایل، خواست، حالت، خیم، مزاج، سرشت، طبیعت، خو، مشرب
خوی، طبع، خشم، حالت، خیم، مزاج، سرشت، طبیعت، خو، قلق
خوی، خونگرمی، حالت، خیم، مزاج، سرشت، طبیعت، خو، فطرت
جانور، موجود، افریده، مخلوق، سرشت
آفرینش، خلقت
آمیزه
اصل، جنس، خمیره
جنم، خلقوخو، خو، ضریبه، ذات
سجیه، سیرت
شمال، طبع، طبیعت، طینت، غریزه، فطرت، جبلت
مزاج، نهاد
خمیرمایه، گوهر، جوهره
۱. آفرینش، خلقت،
۲. آمیزه
۳. اصل، جنس، خمیره
۴. جنم، خلقوخو، خو، ضریبه، ذات
۵. سجیه، سیرت
۶. شمال، طبع، طبیعت، طینت، غریزه، فطرت، جبلت
۷. مزاج، نهاد
۸. خمیرمایه، گوهر، جوهره
فرهنگ فارسی
خوی، نهاد، طینت، فطرت
( اسم ) ۱ - فطرت طینت نهاد . ۲ - خوی خلق طبیعت .
( اسم ) ۱ - فطرت طینت نهاد . ۲ - خوی خلق طبیعت .
فرهنگ معین
(س رِ ) (اِ. ) نهاد، فطرت .
لغت نامه دهخدا
سرشت. [ س ِ رِ ] ( اِ ) افغانی عاریتی و دخیل «سریشت » ، «سیریشت » ( طبیعت ، مزاج )، «سرش » ( سریش ، چسب ، چسبندگی ) = «سلش ، سلخ ، سلشت » . معنی کلمه نزدیک است به :
1 ) «سریش » ( بستن ، متحد کردن ، متصل کردن ) قیاس کنید با سانسکریت «سری » ( آمیختن ، مخلوط کردن )، فارسی : سرشتن. 2 ) سانسکریت «سلیش » ( آویزان بودن ، چسبیدن )، اوستا «سریش » ( چسبیدن )، فارسی : سریش. و رجوع کنید به سرشتن. ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). خلقت و طینت و مایه و طبع و طبیعت و خوی آدمی. ( برهان ). خلقت و طینت. ( رشیدی ). خمیر و طینت و خلقت و مجازاً طبیعت. خلقت. طینت و طبیعت. ( جهانگیری ). آفرینش. ( اوبهی ). فطرت. طینت. جبلت. نهاد. طبیعت. خمیره. غریزه. خلقت :
بدو گفت شاه ای سرشت بدی
که ترسایی و دشمن ایزدی.
ترا خود ز آغاز بود این سرشت.
گرش برنشانی به باغ بهشت.
تخم چون نیک بود نیک پدید آرد بر.
مرا سرشت چنین کرد ایزد علام.
نگار خوب همانا که نیست در فرهنگ.
که زن را نیست کامی بهتر از مرد.
مر او را خرد بیخ و پاکی سرشت.
که باکش نیاید ز کردار زشت.
خرد بخشد مرا این هست باور.
گویی نه آن سرشت و نه آن طینم.
سرشت و نهاد وی از خلق و خلق
ز انصاف صرف است و از عدل ناب.
اگر خاکی نباشد آدمی نیست.
مهر رخت سرشت من راحت من رضای تو.
1 ) «سریش » ( بستن ، متحد کردن ، متصل کردن ) قیاس کنید با سانسکریت «سری » ( آمیختن ، مخلوط کردن )، فارسی : سرشتن. 2 ) سانسکریت «سلیش » ( آویزان بودن ، چسبیدن )، اوستا «سریش » ( چسبیدن )، فارسی : سریش. و رجوع کنید به سرشتن. ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). خلقت و طینت و مایه و طبع و طبیعت و خوی آدمی. ( برهان ). خلقت و طینت. ( رشیدی ). خمیر و طینت و خلقت و مجازاً طبیعت. خلقت. طینت و طبیعت. ( جهانگیری ). آفرینش. ( اوبهی ). فطرت. طینت. جبلت. نهاد. طبیعت. خمیره. غریزه. خلقت :
بدو گفت شاه ای سرشت بدی
که ترسایی و دشمن ایزدی.
فردوسی.
که آهوست برمرد گفتار زشت ترا خود ز آغاز بود این سرشت.
فردوسی.
درختی که تلخ است وی را سرشت گرش برنشانی به باغ بهشت.
فردوسی.
این پسر چون پدر آمد به سرشت و به نهادتخم چون نیک بود نیک پدید آرد بر.
فرخی.
کسی به حیلت و جهد از سرشت خویش نگشت مرا سرشت چنین کرد ایزد علام.
فرخی.
هزاریک کاندر سرشت او هنر است نگار خوب همانا که نیست در فرهنگ.
فرخی.
خدای ما سرشت ما چنین کردکه زن را نیست کامی بهتر از مرد.
( ویس و رامین ).
بود مرد دانا درخت بهشت مر او را خرد بیخ و پاکی سرشت.
اسدی.
چو شاهی است بیدادگر از سرشت که باکش نیاید ز کردار زشت.
اسدی.
کسی کاندر سرشت او خرد نه خرد بخشد مرا این هست باور.
ناصرخسرو.
و اکنون ز گشت دهر دگر گشتم گویی نه آن سرشت و نه آن طینم.
ناصرخسرو.
و آنجا نسل زنگیان بسیار گشت و هیچ مردمی و سرشت پسندیده خدای تعالی در ایشان نیافریده است. ( مجمل التواریخ ).سرشت و نهاد وی از خلق و خلق
ز انصاف صرف است و از عدل ناب.
سوزنی.
بنی آدم سرشت از خاک دارداگر خاکی نباشد آدمی نیست.
سعدی.
عشق تو سرنوشت من خاک درت بهشت من مهر رخت سرشت من راحت من رضای تو.
حافظ.
- بدسرشت : سرشت . [ س ِ رِ ] (اِ) افغانی عاریتی و دخیل «سریشت » ، «سیریشت » (طبیعت ، مزاج )، «سرش » (سریش ، چسب ، چسبندگی ) = «سلش ، سلخ ، سلشت » . معنی کلمه نزدیک است به :
1) «سریش » (بستن ، متحد کردن ، متصل کردن ) قیاس کنید با سانسکریت «سری » (آمیختن ، مخلوط کردن )، فارسی : سرشتن . 2) سانسکریت «سلیش » (آویزان بودن ، چسبیدن )، اوستا «سریش » (چسبیدن )، فارسی : سریش . و رجوع کنید به سرشتن . (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ). خلقت و طینت و مایه و طبع و طبیعت و خوی آدمی . (برهان ). خلقت و طینت . (رشیدی ). خمیر و طینت و خلقت و مجازاً طبیعت . خلقت . طینت و طبیعت . (جهانگیری ). آفرینش . (اوبهی ). فطرت . طینت . جبلت . نهاد. طبیعت . خمیره . غریزه . خلقت :
بدو گفت شاه ای سرشت بدی
که ترسایی و دشمن ایزدی .
که آهوست برمرد گفتار زشت
ترا خود ز آغاز بود این سرشت .
درختی که تلخ است وی را سرشت
گرش برنشانی به باغ بهشت .
این پسر چون پدر آمد به سرشت و به نهاد
تخم چون نیک بود نیک پدید آرد بر.
کسی به حیلت و جهد از سرشت خویش نگشت
مرا سرشت چنین کرد ایزد علام .
هزاریک کاندر سرشت او هنر است
نگار خوب همانا که نیست در فرهنگ .
خدای ما سرشت ما چنین کرد
که زن را نیست کامی بهتر از مرد.
بود مرد دانا درخت بهشت
مر او را خرد بیخ و پاکی سرشت .
چو شاهی است بیدادگر از سرشت
که باکش نیاید ز کردار زشت .
کسی کاندر سرشت او خرد نه
خرد بخشد مرا این هست باور.
و اکنون ز گشت دهر دگر گشتم
گویی نه آن سرشت و نه آن طینم .
و آنجا نسل زنگیان بسیار گشت و هیچ مردمی و سرشت پسندیده خدای تعالی در ایشان نیافریده است . (مجمل التواریخ ).
سرشت و نهاد وی از خلق و خلق
ز انصاف صرف است و از عدل ناب .
بنی آدم سرشت از خاک دارد
اگر خاکی نباشد آدمی نیست .
عشق تو سرنوشت من خاک درت بهشت من
مهر رخت سرشت من راحت من رضای تو.
- بدسرشت :
چو در چشم شاه آمد آن رنگ زشت
بدو گفت کی مدبر بدسرشت .
- حورسرشت :
شوخی شکرالفاظ و مهی سیم بناگوش
سروی سمن اندام و بتی حورسرشتی .
- فرخ سرشت :
شنیدم که جمشید فرخ سرشت
به سرچشمه ای بر به سنگی نبشت .
- کیانی سرشت :
گزارنده پیر کیانی سرشت
گزارش چنین کرد از آن سرنبشت .
-مینوسرشت :
در آن خرم آباد مینوسرشت
فرومانده حیران ز بس آب و کشت .
- هم سرشت :
نخست آب با خاک بد هم سرشت
گل تر بکردند پس خشک خشت .
|| مخلوطو آغشته . (برهان ). آمیختگی آب با خاک و مانند آن . (آنندراج ). آمیختگی . (غیاث ) :
یکی نامه چون بوستان بهشت
تو گفتی که دارد ز عنبر سرشت .
یکی شارسان است آن چون بهشت
که گویی نه از خاک دارد سرشت .
1) «سریش » (بستن ، متحد کردن ، متصل کردن ) قیاس کنید با سانسکریت «سری » (آمیختن ، مخلوط کردن )، فارسی : سرشتن . 2) سانسکریت «سلیش » (آویزان بودن ، چسبیدن )، اوستا «سریش » (چسبیدن )، فارسی : سریش . و رجوع کنید به سرشتن . (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ). خلقت و طینت و مایه و طبع و طبیعت و خوی آدمی . (برهان ). خلقت و طینت . (رشیدی ). خمیر و طینت و خلقت و مجازاً طبیعت . خلقت . طینت و طبیعت . (جهانگیری ). آفرینش . (اوبهی ). فطرت . طینت . جبلت . نهاد. طبیعت . خمیره . غریزه . خلقت :
بدو گفت شاه ای سرشت بدی
که ترسایی و دشمن ایزدی .
فردوسی .
که آهوست برمرد گفتار زشت
ترا خود ز آغاز بود این سرشت .
فردوسی .
درختی که تلخ است وی را سرشت
گرش برنشانی به باغ بهشت .
فردوسی .
این پسر چون پدر آمد به سرشت و به نهاد
تخم چون نیک بود نیک پدید آرد بر.
فرخی .
کسی به حیلت و جهد از سرشت خویش نگشت
مرا سرشت چنین کرد ایزد علام .
فرخی .
هزاریک کاندر سرشت او هنر است
نگار خوب همانا که نیست در فرهنگ .
فرخی .
خدای ما سرشت ما چنین کرد
که زن را نیست کامی بهتر از مرد.
(ویس و رامین ).
بود مرد دانا درخت بهشت
مر او را خرد بیخ و پاکی سرشت .
اسدی .
چو شاهی است بیدادگر از سرشت
که باکش نیاید ز کردار زشت .
اسدی .
کسی کاندر سرشت او خرد نه
خرد بخشد مرا این هست باور.
ناصرخسرو.
و اکنون ز گشت دهر دگر گشتم
گویی نه آن سرشت و نه آن طینم .
ناصرخسرو.
و آنجا نسل زنگیان بسیار گشت و هیچ مردمی و سرشت پسندیده خدای تعالی در ایشان نیافریده است . (مجمل التواریخ ).
سرشت و نهاد وی از خلق و خلق
ز انصاف صرف است و از عدل ناب .
سوزنی .
بنی آدم سرشت از خاک دارد
اگر خاکی نباشد آدمی نیست .
سعدی .
عشق تو سرنوشت من خاک درت بهشت من
مهر رخت سرشت من راحت من رضای تو.
حافظ.
- بدسرشت :
چو در چشم شاه آمد آن رنگ زشت
بدو گفت کی مدبر بدسرشت .
نظامی .
- حورسرشت :
شوخی شکرالفاظ و مهی سیم بناگوش
سروی سمن اندام و بتی حورسرشتی .
سعدی .
- فرخ سرشت :
شنیدم که جمشید فرخ سرشت
به سرچشمه ای بر به سنگی نبشت .
سعدی .
- کیانی سرشت :
گزارنده پیر کیانی سرشت
گزارش چنین کرد از آن سرنبشت .
نظامی .
-مینوسرشت :
در آن خرم آباد مینوسرشت
فرومانده حیران ز بس آب و کشت .
نظامی .
- هم سرشت :
نخست آب با خاک بد هم سرشت
گل تر بکردند پس خشک خشت .
اسدی .
|| مخلوطو آغشته . (برهان ). آمیختگی آب با خاک و مانند آن . (آنندراج ). آمیختگی . (غیاث ) :
یکی نامه چون بوستان بهشت
تو گفتی که دارد ز عنبر سرشت .
فردوسی .
یکی شارسان است آن چون بهشت
که گویی نه از خاک دارد سرشت .
فردوسی .
فرهنگ عمید
خوی، نهاد، طینت، فطرت.
گویش مازنی
/sarosht/ رمیده - گوسفندی که دفعتا از روی ترس از گله بگریزد & سرشت - سریش
۱رمیده ۲گوسفندی که دفعتا از روی ترس از گله بگریزد
۱سرشت ۲سریش
جدول کلمات
طینت
پیشنهاد کاربران
طبیعت
در پارسی باستان ( پهلوی ) به آن یَتیش ( Yatish ) گفته می شد. "سرشت" نیز واژه پارسی/افغانی ست و هر دو می توانند بجای "خاصیت" که اربی ست بکار بروند.
ضمیر
شاکله
خاصت
طبع
نهاد، طبیعت، خو، طینت، طبع
طبیعت
سرشت انسان = طبیعت انسان
سرشت انسان = طبیعت انسان
مشرب
منش . . .
کلمات دیگر: