نظربازی

نظربازی به معنای نگاه به زیبارویان، به طور خاص پسران جوان و امردان، و معاشقهٔ چشمی، از اصطلاحات رایج در آثار مربوط به عرفان اسلامی است.
شاهدبازی
اصطلاحات مربوط به نظربازی به طور گسترده ای در ادبیات فارسی بازتاب یافته است. نظربازی آداب و رسوم و روش ها و فنونی برای خود داشته به طوری که حافظ آن را علم نظر نامیده:
نظربازی مخالفینی نیز داشته از پرشورترین آن ها ابن جوزی (مرگ ۵۹۷ ه. ق) است که در کتاب «ذم الهوی» و بخش هایی از کتاب «تلبیس ابلیس» به بیان انتقادات و مخالفت های خود با نظربازی می پردازد. وی می نویسد که ابن طاهر مقدسی کتابی در دفاع از نظربازی نوشته بوده است.
اشاعره نظربازی را این گونه توجیه می کرده اند که مشاهدهٔ زیبایی همان مشاهدهٔ حق یا تمرینی برای مشاهدهٔ جمال حق است. احادیثی از محمد، پیامبر اسلام، هم در توصیه نظربازی نقل شده است. برای مثال «اگر نظر به خوبرویان از روی عبرت باشد عبادت است اما کسی که از روی شهوت می نگرد برای او چهل هزار گناه نوشته می شود». یا حدیث مشهور دیگری به مضمون «نیکی را نزد خوبرویان بجوئید».