نیتروژن

نیتروژن یا ازت یکی از عنصرهای شیمیایی در جدول تناوبی است که نماد آن N و عدد اتمی آن ۷ است. نیتروژن معمولاً به صورت یک گاز، غیر فلز، دو اتمی بی اثر، بی رنگ، بی مزه و بی بو است که ۷۸٪ جو زمین را دربر گرفته و عنصر اصلی در بافت های زنده است. نیتروژن ترکیبات مهمی مانند آمونیاک، اسید نیتریک و سیانیدها را شکل می دهد.نبو
نیتروژن از گروه غیرفلزات بوده و دارای بار الکترون منفی ۳٫۰ می باشد. نیتروژن پنج الکترون در پوسته خود داشته و در نتیجه در اکثر ترکیبات سه ظرفیتی است. نیتروژن خالص یک گاز بی اثر و بی رنگ است و ۷۸٪ جو زمین را به خود اختصاص داده است. در ۶۳K منجمد شده و در ۷۷K به صورت مایع، به ماده سرمایشی معروف سرمازا (Cryogen) تبدیل می شود.
مهم ترین کاربرد اقتصادی نیتروژن برای ساخت آمونیاک از طریق فرایند هابر (Haber) است. آمونیاک معمولاً برای تولید کود و مواد تقویتی و اسید نیتریک استفاده می شود. نیتروژن همچنین به عنوان پرکننده بی اثر، در مخزن های بزرگ برای نگهداری مایعات قابل انفجار، در هنگام ساخت قطعات الکترونیک مانند ترانزیستور، دیود و مدار یکپارچه و همچنین برای ساخت فلزات ضدزنگ استفاده می شود. نیتروژن همچنین به صورت ماده خنک کننده، برای هم منجمد کردن غذا و هم ترابری آن، نگهداری اجساد و یاخته های تناسلی (اسپرم و تخم مرغ)، و در زیست شناسی برای نگهداری پایدار از نمونه های زیستی کاربرد دارد.خیلی مهمه برای سوختن.نمک اسید نیتریک شامل ترکیبات مهمی مانند نیترات پتاسیوم و سدیم و نیترات آمونیوم است؛ که اولی برای تولید باروت و دومی برای تولید کود به کار می رود. ترکیبات نیترات شده مانند نیتروگلیسرین و تری نیترو تولوئن (تی ان تی) معمولاً منفجر شونده هستند.
اسید نیتریک به عنوان ماده اکسیدکننده در مایع سوخت موشک ها استفاده می شود. هیدرازین و مشتقات آن نیز در سوخت موشک ها بکار می روند.نیتروژن اغلب در سرمازاها (Cryogens)، به صورت مایع (معمولاً LN2) استفاده می شود. نیتروژن مایع با عمل تقطیر هوا به دست می آید. در فشار جو، نیتروژن در دمای -۱۹۵٫۸ درجه سانتیگراد (-۳۲۰٫۴ درجه فارنهایت) مایع می شود.

نیتْروژِن (nitrogen)
(یا: ازت) برگرفته از کلمه ای یونانی به معنای سودای طبیعی (نیترات سدیم یا پتاسیم) عنصری غیرفلزی، گازی، بی مزه، بی بو، بی رنگ، با نماد N، عدد اتمی ۷، و جرم اتمی نسبی ۱۴.۰۰۶۷تقریباً ۸۰ درصد حجم اتمسفر زمین را تشکیل می دهد و از اجزای سازندۀ پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک در همۀ بافت های حیوانات و گیاهان است. در صنعت، نیتروژن را از طریق تقطیر جزءبه جزء و میعان هوا به دست می آورند. ترکیبات نیتروژن برای تولید مواد غذایی، دارو ها، کودهای شیمیایی، رنگینهها، و مواد منفجره به کار می روند. پیش از شناخت چرخۀ پیچیدۀ تثبیت نیتروژن، نیتروژن را مادۀ مغزی گیاهی ای می شناختند که در کودهای شیمیایی و مواد آلی دیگر یافت می شد. در ۱۷۷۲، شیمی دان انگلیسی، دانیل رادرفورد (۱۷۴۹ـ۱۸۱۹)، آن را جداسازی، و در ۱۷۹۰، شیمی دان فرانسوی، ژان شاپتال (۱۷۵۶ـ۱۸۳۲)، آن را نام گذاری کرد. از نیتروژن در فرآیند هابر برای تولید آمونیاک (NH۳) و همچنین برای ایجاد محیط خنثی در واکنش های شیمیایی خاص استفاده می کنند.