عدد اتمی

عدد اتمی (Z)، اصطلاحی است که در شیمی و فیزیک برای بیان تعداد پروتون های موجود در هسته اتم به کار می رود. این پدیده و اصطلاح نخستین بار توسط ارنست رادرفورد کشف و ابداع و سپس به کار رفته است.
عدد جرمی
جرم اتمی
چگالی
جدول تناوبی
فهرست عناصر شیمیایی
عدد اتمی سمت چپ پایین علامت اختصاری عنصر نوشته می شود.
عدد اتمی اصولاً شماره محل هر اتم در جدول تناوبی است. وقتی مندلیف، عناصر شیمیایی شناخته شده را بر اساس تشابهاتشان در شیمی مرتب کرد ، متوجه شد که قرار دادن دقیق آن ها بر اساس جرم اتمی، ناهماهنگی هایی را به وجود می آورد. او متوجه شد که اگر ید و تلوریم بر اساس جرم اتمی خود قرار بگیرند، ترتیبشان غلط به نظر می رسد و وقتی در جدول در جای مناسب قرار خواهند گرفت که جابجا شوند. با قرار دادن آن ها بر اساس نزدیکتر بودن خواص شیمیایی، شمارهٔ آن ها در جدول تناوبی همان عدد اتمی آن ها بود. به نظر می رسید که این عدد تقریباً با جرم اتم نسبت دارد. اما همان طور که تفاوت جرم خواص شیمیایی نشان داد، بازتاب خاصیت دیگری به جز جرم بود.
عجیب بودن این ترتیب، بالاخره بعد از تحقیقات هنری موزلی در سال ۱۹۱۳ تشریح شد. موزلی کشف کرد که ارتباط دقیقی بین طیف بازتاب پرتو ایکس عناصر و محل صحیح آن ها در جدول تناوبی وجود دارد. بعداً نشان داده شد که عدد اتمی مساوی بار الکتریکی هسته به عبارت دیگر تعداد الکترون ها است و این بار الکتریکی است که خواص شیمیایی عناصر را به وجود می آورد و نه جرم اتمی.

عدد اتمی (atomic number)
(یا: عدد پروتونی) تعداد پروتون ها در هستۀ هر اتم، با نماد Z. این عدد برابر با بارِ مثبتِ هسته است و در اتم های خنثی، با تعداد الکترون های اطراف هسته نیز برابر است. عناصر شیمیایی در جدول تناوبی عناصر بر حسب عدد اتمی شان مرتب شده اند. (← علامت گذاری هسته ای)