انتزاع

انتزاع، تجرید یا آهنجش فرایند اختصار، فشرده سازی، و تلخیص اطّلاعات از طریق شناسائی، استخراج و سپس، جداسازی و پنهان سازی جزئیّات از کلیّات است. انتزاع در لغت به معنای جدا کردن، گرفتن، درآوردن جزئی از یک کل و به معنای بازداشتن و امتناع کردن، برکندن و از جای کشیدن، گرفتن، و دور شدن می باشد.
تجرد
مجرد (ابهام زدایی)
انتزاعی
انتزاع فرایند یا نتیجهٔ تعمیم بخشیدن با کاهش محتوای اطلاعاتی یک مفهوم یا یک پدیدهٔ قابل مشاهده، جهت حفظ اطلاعات برای منظور خاص می باشد.
هنر مجرد یا هنر انتزاعی (آبستره) به هنری اطلاق می شود که هیچ صورت یا شکل طبیعی در جهان در آن قابل شناسایی نیست و فقط از رنگ و فرم های تمثیلی و غیرطبیعی برای بیان مفاهیم خود بهره می گیرد. این اصطلاح معمولاً در مقابل هنر فیگوراتیو استفاده می شود و در معنای وسیعش می تواند به هر نوع هنری اطلاق شود که اشیا و رخدادهای قابل شناخت را بازنمایی نمی کنند، ولی عموماً به آن گونه از آفرینش های هنر مدرن اطلاق می گردد که از هر گونه تقلید طبیعت یا شبیه سازی آن، به مفهوم مرسوم آن در هنر اروپایی، روی می گردانند.
صنعت تجرید را باید جان و سرچشمهٔ اصلی سادگی، شیوایی، و زیبایی در تفکّر و اندیشه ورزی، زبان، منطق، ریاضیّات، فلسفه، و هنر دانست. شاید، نخستین بار که انسان نخستین، به گاه شمارش اشیاء پیرامونش (دو رودخانه، دو قبیلهٔ مهاجم، دو آهوی وحشی، دو …) به مفهوم اعداد (عدد دو و مفهوم دو بودن)، جدای از اشیاء مورد شمارشش اندیشید، نخستین تجربهٔ بشر در تجرید هم صورت پذیرفته بود؛ ولی، پیش از آن مفاهیم مجرّد دیگری مثل رودخانه، قبیله، آهو، … آموخته شده بوده است.

(در لغت به معنای جداشدن) اصطلاحی در روان شناسی و فلسفه. عمل خاص ذهنی که به آن تجرید نیز گفته می شود به این نحو که ذهن پس از آن که چند چیز مشابه را درک کرد، آن ها را با یکدیگر مقایسه و صفات خاص هریک را از صفت مشترک آن ها تمیز می دهد و از آن صفت مشترک یک مفهوم کلّی می سازد که بر همۀ آن افراد کثیر صدق می کند. در این هنگام گفته می شود که این مفهوم کلّی از این افراد انتزاع شده است، مانند مفهوم انسان که از زید و عمرو و غیره انتزاع شده است. در اصطلاحات فلسفی کلمه انتزاع در موارد دیگر نیز استعمال می شود، مانند انتزاع معقولات ثانیه از معقولات اول.