سگزی

سجزی شهری است در بخش مرکزی اصفهان شهرستان اصفهان استان اصفهان ایران.این شهر در 25 کیلومتری شرق اصفهان قرار دارد.یک کاروانسرا و یک حمام از زمان صفوی در این شهر باقی مانده است.
در گذشته اطراف اصفهان دیلمیان ساکن بوده اند و در بعضی از نقاط نیز ترک نشین بودند به طوری که مشخص شده و در کتاب ها نیز آمده است محل کنونی شهر سجزی نیز ترک نشین بوده اند.
عهد صفوی یکی از دوران ترقی و پیشرفت ایران به ویژه اصفهان که پایتخت است را تبلور حکومت ایران می توان دانست. حضور آنتونی و رابرت شرلی دو برادری که به عنوان مشاور شاه عباسی در مملکت ایران به گشت زنی پرداخته و نقاط مهم را شناسایی و ثمرات و محصولات آن محل را به عرض شاه رسانده از صفحه تاریخ نادیده نیست. به دلیل اینکه قسمتی از حوزه آبریز منطقه از مورچه خورت، میمه، حبیب آباد و سپس ارتفاعات زفره به طرف دشت سجزی بوده است آب های سطحی در این محل تلاقی پیدا کرده به ویژه سیلاب های فصلی که باعث ایجاد برکه و باتلاق سجزی که مملو از درختان تاغ و گز بوده و به دلیل بالا بودن آب های سطحی که در لایه اول زمین وجود دارد و بسیار شور است شورآبی وسیع به وجود آمده که عبور از آن بسیار مشکل بوده است. برادران آنتونی و رابرت شرلی بعد از عبور از قهاب و گلون آباد و عبور از جنگل و بیشه زار تاغ به قصبه ای کوچک در ماهور گچی و نمکزار رسیده که با دیدن شوره زار نمک، سجزی را تلفظ کرده اند وجود درختان و بیشه زارها باعث مخفی ماندن محل از دید دیگران بوده است. برادران آنتونی و رابرت شرلی از سجزی به طرف ورتون حرکت کرده و از آنجا به آبگرم رفته به دلیل اینکه قبلاً شاه عباس در محل آبگرم از درد قولنج رهایی یافته و از راه کمشچه و حبیب آباد به اصفهان عبور نموده اند راه جدید را کوتاهترین راه برای دسترسی به آبگرم ورتون تلقی کرده اند.
بعد از گذشت یک سال و احداث جاده از میان بیشه زارهای ذکر شده، شاه عباسی عزم سفر جهت آب درمانی به ورتون می نماید که از مسیر جدید عازم می شوند. کدخدای محل در آن زمان فردی به نام کیکاووس برادر کدخدای زفره کلوم بوده است که با استفاده از راهنمایی برادران شرلی اقدام به تزئین محل سجزی می نماید تا آن زمان یک رشته قنات تأمین کننده آب شرب و کشاورزی محل بوده است محل ورود شاه عباسی آبپاشی و آذین بندی می شود. شاه صفوی که قبلاً دستور ساخت ۹۹۹ کاروان سرا، حمام و مسجد را به کارگزاران داده بود که جهت رفاه مسافرین و قافله ها بر روی جاده های کشور احداث نماید لذا احداث جاده در باتلاق، کویر و بیشه زاری که حدود سه فرسخ مسیر آبگرم ورتون به اصفهان را کاهش داده نظر شاه عباسی را جلب نمود.
سجزی . (اِخ) دهی است از دهستان حومهٔ بخش کوهپایهٔ شهرستان اصفهان واقع در ۳۴هزارگزی غرب کوهپایه متصل براه شوسهٔ اصفهان به یزد. این ناحیه در جلگه واقع و هوای آن معتدل و دارای ۱۹۸۴ تن سکنه است. آب آنجا از قنات تأمین می شود محصولات آن غلات و پنبه است و اهالی بکشاورزی گذران می کنند صنایع دستی زنان قالی و جاجیم بافی است. دارای دبستان و در حدود ۲۰ باب دکان است. گاراژ و قهوه خانه کنار جاده دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۱۰).