موج نو

موج نو (به انگلیسی: New Wave) واژه ای است که برای توصیف چندین جنبش در رشته های مختلف هنری به کار می رود. عبارت «موج نو» ممکن است در موارد زیر استفاده شود:
موج نوی فرانسه، جنبشی سینمایی که در دههٔ ۱۹۵۰ میلادی در فرانسه شکل گرفت.
موج نوی سینمای ایران، جنبشی در سینمای ایران که اواخر دهه چهل خورشیدی آغاز شد.
موسیقی موج نو، گونه ای از موسیقی راک.
شعر موج نو، شاخه ای از شعر نوی ایران.

شاخه ای از شعر نو فارسی که از شعر سپید جدا شده است. احمدرضا احمدی با انتشار کتاب طرح در ۱۳۴۰ش، آغازگر این حرکت بود. از ویژگی های شاعران موج نو بی اعتنایی به شکل و محتوا، قیود، قواعد و دستور زبان، گسستگی صورت و معنا و ابهام است. آنان با برداشت نو از اشیاء، درصدد بیان تصویری هستند. شعر موج نو موزون نیست اما آهنگ و طنین خاصی دارد. معانی بسیار دور از ذهن در عین حال منطقی، توجه به ادوات شعر و رابطۀ بین آن ها از دیگر ویژگی های آن است. شاعران موج نو به سه دسته تقسیم می شوند: دستۀ اول که از وزن دوری می کنند، اما رسیدن به زبان ریتم و ضرب دار در آن ها وجود دارد و نوعی به نثر گرایش دارند، «نثرگرایان اصیل» نام گرفته اند. احمدرضا احمدی، محمدرضا اصلانی، شاهرخ صفائی، شهرام شاهرختاش از این دسته اند؛ دستۀ دوم «نظم گرایان اصیل» هستند که از دو گروه «نوآوران» و «شکل گرایان» الهام گرفتند و جواد مجابی و حسین مهدوی از این دسته اند؛ دستۀ سوم که به دستۀ «موج نوی مشکل» معروف اند، شعر را مشکل، نامفهوم و گنگ کردند، به نحوی که برقراری ارتباط با شعر آنان دشوار است. در این دسته شاعران نثرگرای مشکل گو همچون بیژن الهی، بهرام اردبیلی و پرویز اسلام پور قرار دارند. برخی از اشعار یدالله رؤیایی را هم که خود واضع سبکی تازه به نام «شعر حجم» است، می توان در این زمره قرار داد. مجموعۀ آرای شاعران موج نو در کتاب صور و اسباب شعر امروز ایران از اسماعیل نوری علاء آمده است.

موج نو (سینما). موج نو (سینما)(New Wave)
در سینمای فرانسه، این اصطلاح به آثار فیلم سازانی همچون ژان ـ لوک گدار و فرانسوآ تروفو، اطلاق می شود که در اواخر دهۀ ۱۹۵۰ و دهۀ ۱۹۶۰ خواهان سبک شخصی تر فیلم سازی و الهام فردی بودند و بر ضد قراردادهای مرسوم طغیان کردند. نخستین فیلم های مدرنیستی آنان بر سینمای کشورهای اروپایی تأثیر شگرفی گذاشتند. کلود شابرول، ژاک ریوِت (۱۹۲۸ـ )، اریک رومر، و دیگر کارگردانان موج نو غالباً با مجلۀ کایه دو سینما همکاری داشتند و سبک «ادبی» سینمای کلاسیک فرانسه را نفی می کردند. آنان سینمای امریکا به ویژه آثار فیلم سازانی همچون هوارد هاکس، آلفرد هیچکاک، اورسن ولز، و نیز آثار کارگردانان فیلم های درجۀ دو را می ستودند ولی انسجام روایتیِ سینمای هالیوود را تحقیر می کردند. نسل جدیدی از فیلم سازان امریکایی که در اواخر دهۀ ۱۹۶۰ سربرآوردند به تدریج نوآوری های جنبش موج نو را در سینمای تجاری هالیوود به کار گرفتند.

موج نو (موسیقی). موج نو (موسیقی)(New Wave)
(یا: نیو ویو) سبکی در موسیقی پاپ که به موازات پانک در نیمۀ دومِ دهۀ ۱۹۷۰ شکل گرفت. به سبب روحیۀ تهاجمیِ شهریِ خود به موسیقی پانک شباهت دارد اما از لحاظ موسیقی و شعر پیچیده تر است؛ از نمونه های آن عبارت اند از نخستین ساخته های الویس کاستلو و تاکینگ هدز. این سبک در دهۀ ۱۹۹۰ احیا شد.

[ویکی فقه] موج نو، طرح نویی بود که در شعر فارسی دهه چهل در انداخته شد و چیزی نگذشته بود که فوجی از شاعران جوان بدان پیوستند و آن را به جریان غالب دهه چهل تبدیل کردند.
در کنار حرکت حساب شده نیما یوشیج برای تحول شعر فارسی، حرکت تندروانه و نسنجیده ای از طرف بعضی از شاعران صورت می گرفت که ویژگی همه آنان گسست کامل از میراث و موازین شعر سنتی و تقلید خام و بدون تفکر از شعر مدرن غرب بود؛
← تندرکیا
برخی مشخصات عمده شعر موج نو، عبارت اند از: ۱. جدا بودن وظیفه روزمره زبان و کلمات از خود کلمات در شعر نو؛ بدین معنا که این نوع شعر رسالتی ندارد و کلمات لازم نیست بار معنایی خود را داشته باشند بلکه می توانند در شعر معنایی دیگر داشته باشند؛۲. ایجاد مناسبت جدید بین کلمات و اشیاء؛۳. ایجاد فضای ذهنی در کل شعر.
← فردگرایی
علاوه بر بی توجهی به مسائل اجتماعی و اخلاقی و به طور کل معنا، شیوه بیان و زبان شعر این گروه نیز مورد انتقاد است. «در شعر این گروه به جز حرف های عجیب و غریب و پیچیده و جز به معما، به فضایی نمی توان برخورد. گویی آغاز هر سطر، در بسته ای است که باز نشدنی است و اگر هم بازشدنی باشد به چنان کوره -راه جنگلی سردرگم و تودرتویی می رسد که مطلقاً پایان ندارد و اگر هم داشته باشد نفس را بند می آورد و تازه وقتی به پایان آن نیز می رسیم، جز مشتی اشباح و اشیاء نامشخص و بی شکل چیزی در ذهن ما نمی ماند. این شاعران که بی هیچ تنفسی در فضای شعر فارسی ناگهان سربرآوردند و در عرض یکی دو سال به خیال خود بر مرحله کمال رسیدند، شعری عرضه کردند که تا آن روز در این آب و خاک سابقه نداشت. اینان تصور کردند که هر چه کلام به سوی پیچیدگی رود و هر چه تعقیدات لفظی و معنوی با استعمال انواع اضافه ها زیادتر شود و حرف ها عجیب تر و غریب تر باشد، کمال و پختگی شعر بیشتر جلوه خواهد کرد».
تخریب شالوده های شعر سنتی
...