ساس

( اسم ) حشره ایست از راسته نیم بالان که رنگ قرمز مایل به قهوه یی دارد و بالهایش از بین رفته است . این جانور روزها در شکافهای اشیائ چوبی و درز تشک و لحاف مخفی میشود . و شبها خارج میگردد و به انسان نیش میزند و خون وی را میمکد بوی بدی از آن استشمام میشود . تولید مثلش بسیار سریع است . یا ساس درختی حشره ایست از راسته نیم بالان که در حقیقت گونه ای از سن میباشد و شکل و اندازه اش نیز به اندازه سن است ولی بر خلاف سن به گیاهان علفی خصوصا غلات حمله میکند . این حشره به درختان حمله ور میشود و شیره های نباتی را به وسیله سوراخ کردن پوست درختان میمکد . و موجب تضعیف درختان میگردد . حشره مزبور بوی مشمئز کننده ای از خود منتشر میکند سن درختی .
نام یکی از آبادیهای دهستان زانوس رستاق بخش کجور شهرستان نوشهر است

(اِ. ) حشره ای از راستة نیم بالان ، بزرگتر از کک که لای درز تشک و متکا و شکاف اشیاء چوبی مخفی می شود و شب خارج شده و به انسان نیش می زند.

ساس. ( اِ ) نام کرمی است از مقوله کیک و شپش فاما از آنها بزرگتر باشد، و خون مردم بخورد و چون آن را بگیرند دست را بدبوی سازد. ( جهانگیری ) ( برهان ). کرم بدبو که در چهار پای باشد. ( غیاث ). بزبان دارالمرز و گیلان کرمک خرد که خون مکد. ( رشیدی ). بزبان دری تبری جانوری سیاه از قبیل کیک و شپش که در لباس و چوب پیدا شود. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). در اصفهان آن را سرخک نامند. ( فرهنگ نظام ). به هندی آن را کتمل خوانند. ( جهانگیری ) ( برهان ) ( رشیدی ) ( شعوری ). به دکنی مکَن گویند. ( برهان ) ( رشیدی ). بیشتر در بلاد مرطوب پیدا میشود. ( فرهنگ نظام ). حشره ای ببزرگی عدس سرخ رنگ و سخت گنده و بدبو که در درز در و دیوار و چین متکا و میان اوراق کتاب و امثال آن جای گیرد و تخم گذارد و بسیار شود و چون پشه و کیک گزد و جای گزیدگی آن سخت آماسد و سخت خارد چندین روز. تخته بید. حشره چوب. غسک. سرخک. شب گز. غریب گز. در یادداشتهای علامه محمد قزوینی آمده : «ساس »، بمعنی حشره کوچک معروف ، عربی فصیح است ، قال فی اللسان «السوس و الساس لغتان و هما العثة التی تقع فی الصوف و الثیاب و الطعام... و ساست الشاة کثر قملها». پس معلوم میشود که اصل ساس بمعنی عموم کرم کوچک حبوبات و «بید» جامه های پشمینه و شپشه حیوانات و امثالها بوده است و سپس این معنی عام در طی استعمال فارسی زبانان اندکی تخصص یافته و بر یک نوع مخصوصی از انواع کرم و شپشه و بید که همین حشره منفوره باشد بعدها اطلاق شده است منحصراً. ولی اسم حقیقی این نوع حشره یعنی ساس معروف ما در عربی «بق » است که مفرد آن «بقة»است...امروز هم در شامات ( یا در مصر ) چنانکه از یکی از عربهای همان صفحات شنیدم ساس را بقه میگویند. ( یادداشتهای قزوینی ج 3 ص 140 و 141 ). در کتاب فرهنگ ایران باستان پورداود آمده : واژه ساس که بر یکی از خرفستران اطلاق میشود از زبان آشوری بما رسیده است و آن را «ساسو» میگفتند و بمعنی بید بوده ، یا کرمی که در جامه افتد. ( همان کتاب ص 201 ) . در فرهنگ روستائی تألیف تقی بهرامی آمده : ساس یکی از حشرات مضر است ، از خون بدن انسان تغذیه میکند و علاوه براینکه در نتیجه این عمل و خارش آن خواب راحت را از انسان دور می نماید موجب بروز ناخوشی هم میشود. ساس بطول 4 و 5 و بعرض 3 هزارم گز است. شکل بدنش بیضی و رنگش مایل به قرمزی است. ساس ماده در خرداد شروع به تخم گذاری می نماید و ممکن است تا پنجاه تخم بریزد. ساس عموماً در جاهای تاریک مانند درز و شکاف در و دیوار و تختخواب چوبی و تشک و لحاف و زیر فرش و غیره تخم میگذارد. پس از یک هفته نوزاد ساس ازتخم بیرون می آید و یازده ماه نشو و نما می نماید تا کامل شود. ساس زمستان را در شکاف و سوراخ و درزها پنهان میشود و شب بیرون می آید و خون انسان را می مکد. همینکه یک مرتبه سیر شد و شکمش پر خون گردید میتواند تا دو ماه بدون غذا زندگی کند. این حشره ناقل میکرب حصبه و طاعون و تب راجعه هم می باشد و انسان را بدان ناخوشیها گرفتار میسازد. بهترین طرز جلوگیری از پیدایش ساس نظافت و پاکیزگی خانه و بدن است. برای دفع این حشره باید اولاً همه جا را با دقت نگریست و هر جا که دیده شد آن را کشت. علاوه بر این شاخه و برگ بید راشب زیر بالش گذارند چون ساس آن را دوست دارد دور آن جمع میشود صبح ساسها را گرفته بکشند. بالاخره اگر ساس زیاد باشد ناچار باید باطاق و تختخواب و غیره دود گوگرد داد، بدین ترتیب که اول روزنه و سوراخهای در وپنجره را میگیرند و سپس چند منقل سفالی در نقاط مختلف اطاق می گذارند و در آن گوگرد نرم میریزند. و برای آنکه آتش بهتر در گوگرد اثر کند و خوب بگیرد قدری شوره هم در منقل میریزند. عموماً برای هر یک صد گز مکعب فضا 3 هزار گرم گوگرد نرم و 300 گرم شوره بکار می برند. همینکه گوگرد آتش گرفت و دود بلند شد باید از اطاق خارج شد زیرا گاز آن خفه کننده است. پس از آنکه 24 ساعت دود در اطاق ماند در و پنجره را باز میکنند تا دود خارج شود. بر اثر دود گوگرد ساسها مرده و اطاق قابل زندگانی است. ( فرهنگ روستائی ص 730 و 731 ).

حشره ای از راستۀ نیم بالان به رنگ سرخ و بیضی شکل و بزرگ تر از کک که از خون تغذیه می کند و باعث سرایت بعضی امراض می گردد.

/saas/ بید & نام دهکده ای از دهستان زانوس رستاق نوشهر & جوی های کوچک در دو طرف جوی بزرگتر جهت هدایت آب به شالی زار - تفاله ی چای

پشه, بق