کلمه جو
صفحه اصلی

دانشسرای عالی

لغت نامه دهخدا

دانشسرای عالی. [ ن ِ س َ ی ِ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) دارالمعلمین عالی . دوره فوق دیپلم و معادل دانشکده است خاص آموزش وپرورش دبیران. || ( اِخ ) مؤسسه خاص آموزش و پرورش دبیران هم اکنون در طهران دائر است و در حقیقت جانشین دارالمعلمین عالی سابق است بدین شرح که از سال 1313 هَ. ش. که قانون تأسیس دانشگاه بتصویب مجلس شورای ملی رسید طبق قسمت اخیر ماده دوم قانون مذکور از مؤسسات دانشگاه محسوب شد و تا مدتی با دانشکده های علوم و ادبیات توأم بود. در سال تحصیلی 22-1321 که دانشکده علوم مجزی شد دانشجویان شعبه های مختلف علمی در آن دانشکده تحصیلات خود را تعقیب می نمودند و دانشسرایعالی ضمیمه دانشکده ادبیات گشت و پس از مهر ماه 1334 بر طبق قانونی که از تصویب مجلس سناو شورای ملی گذشت دانشسرای عالی به صورت واحد مستقلی در دانشگاه تهران درآمد که رشته های مختلف آن عبارت بودند از: ریاضی ، فیزیک ، شیمی ، طبیعی ، ادبیات فارسی ، زبان خارجه ، فلسفه و علوم تربیتی ، تاریخ و جغرافیا، تربیت بدنی ، خانه داری. بفارغ التحصیلان رشته های فوق در رشته تخصصی آنان ، لیسانس داده میشد. دانشسرای عالی علاوه بر کلاسهای روزانه در ضمن کلاسهای شبانه برای تربیت آموزگاران ترتیب داد و از سال تحصیلی 40-1339 یک دوره فوق لیسانس شبانه برای تربیت دبیر بموجب قانون اعطای دانشنامه معلمی دایر کرد و از سال تحصیلی 41-1340 نیز برای تربیت دبیر یکدوره فوق لیسانس روزانه بموجب قانون اعطای دانشنامه معلمی برای رشته های گوناگون باز کرد که مدت تحصیل آن یکسال بود. وضع دانشسرای عالی و توسعه و بسط آن تا شهریور ماه سال 1342 ادامه داشت و در این تاریخ بنا بتصویب وزارت فرهنگ منحل شد و «سازمان تربیت معلم و تحقیقات تربیتی » جایگزین آن گردید. و اینک نام دانشگاه تربیت معلم دارد.

دانشنامه عمومی

دانشسرای عالی نام یک مؤسسهٔ تربیت معلم بود که به آموزش و تربیت دبیر برای دبیرستان های کشور می پرداخت. این دانشسرا طی تحول زمان به دانشگاه خوارزمی تبدیل شده است.
اسدالله بیژن، استاد علوم تربیتی
عباس اقبال آشتیانی، استاد تاریخ
احمد بهمنیار، استاد زبان و ادبیات عرب
عبدالحسین شیبانی، استاد تاریخ
محمود حسابی، استاد فیزیک
سید کاظم عصار، استاد حکمت قدیم
مسعود کیهان، استاد جغرافیا
دانشسرای عالی در حقیقت همان دارالمعلمین مرکزی (تأسیس ۱۲۹۸ هجری خورشیدی) بود که در در مهر ماه ۱۳۰۷ هجری خورشیدی به دارالمعلمین عالی تبدیل شد و سپس در ۱۳۱۲ خورشیدی نام آن به دانشسرای عالی تغییر یافت. دارالمعلمین عالی در سال ۱۳۰۷ ه‍.خ برای تربیت معلم مدارس متوسطه در تهران تأسیس شد. در قانون تربیت معلم (۱۳۱۲) به دانشسرای عالی تغییر نام یافت. اساس آن دارالمعلمین مرکزی بود که پس از بسط تحصیلات متوسطه در ایران و احتیاج به معلم برای آنها در سال ۱۳۰۷ با سازمان و برنامهٔ جدید تبدیل به دارالمعلمین عالی گردید. دارالمعلمین عالی دارای دو قسمت علمی (رشته های ریاضیات، طبیعیات، فیزیک و شیمی) و ادبی (ادبیات، فلسفه، تاریخ و جغرافی) بود، و معلمان ایرانی و فرانسوی در آن تدریس می کردند. از سال ۱۳۱۱ به سرعت توسعه یافت.
تغییر به دانشسرای عالی در زمان ریاست دکتر عیسی صدیق بر دارالمعلمین عالی اتفاق افتاد که در فروردین سال ۱۳۱۱ از طرف وزارت معارف به ریاست دارالمعلمین عالی انتخاب شد. چون هدف او تکمیل این مؤسسه آموزش عالی بود در بدو امر درصدد برآمد محل مناسب و ثابتی برای آن تعیین کند، با شرایطی که بتوان آزمایشگاه، کتابخانه و کلاس کافی برای تحقق هدفهای دارالمعلمین عالی در آن به وجود آورد. به همین جهت به پیشنهاد ایشان و تصویب وزارت معارف از تیر ماه ۱۳۱۱ دارالمعلمین عالی به ساختمان نگارستان منتقل شد و در سال ۱۳۱۲ نام دارالمعلمین عالی به دانشسرای عالی تغییر یافت.
در همین دوره همچنین استادان ایرانی که به تازگی از خارج فارغ التحصیل شده بودند به استخدام دانشسرا درآمدند و موضوعات تازه نیز به دروس اضافه شد. پس از تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳، دانشسرای عالی جزو آن گردید و استقلال خود را از دست داد؛ و تنها به پذیرش دانشجویانی که داوطلب دبیری بودند پرداخت. پیوستن به دانشگاه تهران موجب شد که دانشسرا از زمین ورزش و آزمایشگاه و کتابخانه مجهز برخوردار شود و همچنین رشته زبانهای خارجی برای تدریس فرانسوی، آلمانی، روسی و انگلیسی دایر شد. در سال تحصیلی ۱۳۱۴–۱۳۱۵ دختران نیز در دانشسرای عالی پذیرفته شدند.


کلمات دیگر: