مالکیت اشتراکی

"مالکیت اشتراکی" آن نظامی از مالکیت است که در جامعه کمونیستی آینده برقرار خواهد شد. منظور از مالکیت اشتراکی، یا به عبارت دقیقتر "مالکیت اشتراکی وسایل تولید" استفاده، مدیریت و کنترل اشتراکی وسایل تولید و به تبع آن محصولات تولیدی توسط جامعه می باشد. مالکیت اشتراکی وسایل تولید توسط نهادهای به نام شورا و با هبستگی و هماهنگی شوراها اعمال می شود. به این ترتیب مالکیت اشتراکی از انواع دیگر نظامهای مالکیت یعنی مالکیت خصوصی، مالکیت دولتی، و مالکیت تعاونی تمایز می یابد.
در مراحل اولیه تکامل اجتماعی انسان و زمانی که هنوز جوامع انسانی به اضافه تولید دست نیافته بودند، یعنی در دوران انسان شکارچی/میوه چین و دوران اولیه مشغولیت انسان به کشاورزی، که مارکس آن را "کمونیسم ابتدایی" نام می دهد، نمونه بدوی از "مالکیت اشتراکی" برقرار است. در این دوره از تاریخ، انسان ها مایحتاج خود را به صورت دستجمعی تولید و مصرف می کردند. از امتیازات طبقاتی و استثمار خبری نبود و تولید آنچنان محدود بود که امکان آن وجود نداشت که بخشی از جامعه در هیئت یک طبقه مسلط ظاهر شده و اضافه تولید جامعه را به خود اختصاص دهند.