اسم آلت

اسم آلت . [ اِ م ِ ل َ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) در عربی اسم آلت بر دو قسم است : مشتق و غیرمشتق . اسم آلت مشتق از ثلاثی متعدی بنا شود و آن را سه وزن است مِفعَل ْ چون : مصبغ، مبرد. مِفْعَلة چون : مکنسة، مرملة. مِفْعال چون : مفتاح ، مقراض . لکن این اوزان قیاسی نیست . اما اسم آلت از غیرمشتق ، وزن های مختلفی دارد که غیرمنضبط است ، چون جرس و سِکّین .
در فارسی چون خواهند از فعلی اسم آلت سازند به آخر ریشه ٔ فعل (صورت امر) «ه » افزایند: ماله ازمال (مالیدن )، استره از استر (استردن )، رنده از رند(رندیدن )، تابه از تاب (تابیدن ، تافتن )، دمه از دم (دمیدن )، کوبه از کوب (کوبیدن ، کوفتن )، سمبه از سمب (سمبیدن ).