شاه اسماعیل دوم

عالم آرای عباسی نوشته اسکندر بیگ ترکمان، چاپ سنگی، تهران، ۱۸۹۶ میلادی
کتاب احسن التواریخ نوشته حسن بیگ روملو، جلد اول (متن فارسی) به کوشش سدان (C. N. Seddon) بارودا، ۱۹۳۱ میلادی (چاپی)
تاریخ حیدری (کتاب درسی تاریخ عمومی) نوشته حیدر بن علی حسینی رازی، جلد دوم نسخه خطی کتابخانه ملی پروس در برلین
تاریخ عباسی نوشته جلال الدین محمد منجم یزدی محل نگهداری موزه بریتانیا
خلاصه مقال نوشته محمدطاهر بن محمد یوسف قزوینی، نسخه خطی کتابخانه بادلیان در آکسفورد
ریاض الفردوس نوشته محمد میرک بن مسعود الحسینی، نسخه خطی کتابخانه انجمن سلطنتی آسیایی در لندن
روضة الصفویه نوشته میرزا حسن بن حسین جنابذی نسخه خطی محل نگهداری موزه بریتانیا
زبدة التواریخ نوشته جلال الدین محمد منجم یزدی، نسخه خطی کتابخانه انجمن سلطنتی آسیایی در لندن
تاریخ مرآت جهان نما نوشته شیخ محمدبقا نسخه دست نویس کتابخانه ملی پروس در برلین
شرفنامه بدلیسی نوشته شرف بن شمس الدین بدلیسی
شاه اسماعیل دوم زاده ۲۸ مه ۱۵۳۷ میلادی (۹۴۳ ه‍. ق) و درگذشته ۲۵ نوامبر ۱۵۷۷ میلادی (۹۸۴ ه‍. ق) سومین پادشاه سلسله صفوی بود. او از سال ۱۵۷۶ میلادی (۹۸۳ ه‍. ق) تا سال ۱۵۷۷ میلادی (۹۸۴ ه‍. ق) به مدت یک سال و نیم بر ایران حکمرانی کرد. از دیدگاه مورخان شاه تهماسب یکم پدر وی به دلایل مختلف همچون نگرانی از دست دادن تاج و تخت و جنگ طلبی های فرزندش علیه امپراتوری عثمانی، به منظور دور کردن پسرش از دربار، او را به حاکمیت هرات منصوب کرد اما خودسری و ناسازگاری اسماعیل با حاکم هرات، دستور جهت جمع آوری سپاه از طوایف و برنامه ریزی برای لشکرکشی به عثمانی با توجه به پیمان آماسیه، بیشتر شدن محبوبیت اسماعیل میرزا پس از پیروزی های مختلف بر عثمانی ها نزد مردم به خصوص سپاه قزلباش، حسادت یا نگرانی شاه تهماسب از ترس گرفتن منصب پادشاهی توسط اسماعیل میرزا و به ستوه آمدن شاه از ولنگاری و عیاشی های شاهزاده اسماعیل باعث گردید شاه تهماسب یکم، اسماعیل میرزا را حدود بیست سال در زندان حبس کند.
۲۲ اوت ۱۵۷۶ا
شاه اسماعیل دوم پس از مرگ پدر در مبارزه برای کسب جانشینی و همچنین پس از تاجگذاری و به منظور تثبیت قدرت، کشتارهای بسیاری انجام داد و بسیاری از خاندان سلطنتی را به قتل رساند. او با وجود انجام منکرات، فردی مذهبی و پیرو مذهب شیعه بود. وی در جوانی در محضر عالمان شیعه قواعد و اصول مذهب شیعه را آموخته بود. وی چون یک پادشاه بود و حفظ حکومت برایش از مهم ترین امور محسوب می شد، در سرآغاز سلطنتش برای کوتاه کردن دست علمای پرقدرت تشیع در آن مقطع زمانی، آنان را تحقیر، زندانی یا تبعید کرد و به روحانیون اهل سنت اهمیت زیادی داد و از آنان حمایت کرد اما از آنجا که مذهب تشیع در آن هنگام کیش رسمی و عرفی جامعه بود و در میان قزلباشان و عامه مردم محبوبیت داشت، شاه اسماعیل دوم قادر نبود بیش از پیش بر سیاست تساهل و مسامح خود با سنیان پافشاری کند لذا با یک تاکتیک سیاسی تغییر خط مشی داد و کوشید اعتقاد خود به مذهب تشیع را آشکار دارد. در دوره شاه اسماعیل دوم مرزهای کشور آرام و جان و مال مردم از گزند گذر سپاهیان و یورش بیگانگان در امنیت بود. شاه اسماعیل دوم به دلیل اینکه از نفوذ و قدرت سران طوایف قزلباش در هراس بود، دست بسیاری از آنان را از کارهای لشکری و دولتی کوتاه ساخت و جوانان خام و کم تجربه را به جای ایشان منصوب نمود. او در دوران زمامداریش، هیچ جنگی برپا نکرد و جز ازبکان که یک بار به نیشابور حمله کردند و شکست خوردند، هیچ نیروی بیگانه ای به شهرها و روستاهای ایران تجاوز نکرد. در دوران پادشاهی او بین عثمانی و ایران هرگز جنگی اتفاق نیفتاد و پیمان آماسیه همچنان پا بر جا بود اما روابط دو دولت همواره متشنج بود و صلح بیشتر به آتش بس شبیه بود. شاه اسماعیل دوم برای نخستین بار نماد شیر و خورشید را به رنگ طلایی بر روی پرچم ایران سوزن دوزی کرد. این پرچم تا آخر دوره صفوی نیز درفش رسمی ایران بود.

[ویکی شیعه] شاه اسماعیل دوم (۹۴۴ - ۹۸۵ قمری) سومین شاه صفوی که پس از وفات پدرش شاه تهماسب به حکومت رسید و حدود یک سال و شش ماه حکومت کرد.
مهم ترین شاخصه حکومت وی، سستی در احکام شیعی، پس از رسمی شدن مذهب تشیع در ایران و همچنین قتل بسیاری از برادران و مدعیان سلطنت و همچنین مخالفان می باشد. بنابرنقلی وفات وی به وسیله سم بود.
اسماعیل دوم، فرزند تهماسب در سال ۹۴۴ قمری به دنیا آمد. او در دربار رشد کرد و به تحصیل فنون نظامی پرداخت.