کلمه جو
صفحه اصلی

ذاتی باب علل

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] ذاتی باب علل، از اصطلاحات علم منطق بوده و به اسباب حقیقی می گویند و مقابل اسباب اتفاقی می باشد.
ذاتی در این اصطلاح، صفت برای اموری است که سبب برای اشیای دیگر واقع می شوند.ذاتی باب سبب، مقابل اتفاقی است و شامل اموری می شود که امور دیگری بذاته بر آن ها مترتّب می شود؛ مثل اشتعال آتش برای سوختن چوب و یا به دنبال آمدن رعد بعد از برق (آذرخش)؛ و سبب اتفاقی مثل وقوع آذرخش در پی گشودن درب اتاق. برخی ذاتی باب سبب را مقابل عَرَضی دانسته و آن را شامل اسبابی دانسته اند که ترتّب مسبّب بر آن دائمی یا اکثری باشد.ترتّب دائمی مثل ذبح نسبت به موت، و ترتّب اکثری مثل خوردن گیاه سُقمونیا نسبت به اسهال.به اسبابی که ترتّب مسبّب بر آن اقلّی باشد عَرَضی گفته می شود؛ مثل آذرخش (برق) نسبت به باران.


کلمات دیگر: