عاج

عاج یا پیلسته یک ماده سخت، سفید و مات است که در حقیقت به دندان های حیواناتی مانند فیل و ماموت و گراز دریایی و اسب آبی گفته می شود. کلمه عاج به طور سنتی برای دندان فیل استفاده می شود.
فیل، ماموت، گراز دریایی، اسب آبی، شیرماهی و نهنگ دریایی از جمله حیواناتی هستند که دارای عاج هستند. عاج ماموت، از بزرگ ترین عاج های جهان هستند.
عاج مصارف زیادی در حیطه زیبایی و علم داشته است و بسیار سودمند بوده است. در گذشته، از عاج فیل برای تزیین وسایل و لوازم محکم و دکور و نیز جواهرآلات استفاده می شد. امروزه، هر چند فیل ها تحت نظارت دولت ها قرار دارند، اما با این حال، عده ای شکارچی آن ها را به خاطر عاج گران بهایشان شکار می کنند.قبل از اختراع پلاستیک عاج برای ساختن توپ های بیلیارد، کلیدهای پیانو ٬نی انبان (نوعی ساز در اسکاتلند) و ساخت دکمه ها و در یک طیف وسیعی از استفاده های تزیینی بکار می رفته است. جانشینان مصنوعی عاج پیشرفت کردند و پلاستیک جای عاج را روی پیانوها گرفته است و اخیراً دیگر مواد مصنوعی آنقدر توسعه یافتند که بسیار شبیه عاج شدند.

عاج (ivory)
مادۀ سفیدرنگ و سخت دندان های گرازینۀ بعضی از پستانداران. عاج فیل، به علت سختی و چگالی نامعمولش، از دندان های سایر پستانداران با ارزش تر است. عاج را برای کنده کاری و مصرف در تزیینات به کار می برند و چندان ارزشمند است که شکارچیان غیرمجاز برای دست یابی به آن هنوز در افریقا به ازبین بردن بازماندۀ گلّه های فیل وحشی ادامه می دهند. شکار غیرمجاز برای دست یابی به عاج به کاهش جمعیت فیل افریقایی از ۲میلیون رأس به حدود ۶۰۰هزار رأس انجامیده و این گونۀ جانوری در برخی از کشورها عملاً منقرض شده است. کنیا تجارت عاج را در ۱۹۸۹ متوقف کرد، امّا زیمبابوه سیاست خود را در زمینۀ کشتار کنترل شدۀ فیل ها ادامه داد تا جمعیت آن ها افزایش یابد و عاج صادراتی نیز تأمین شود. چین و هنگ کنگ از گردن نهادن به ممنوعیت بین المللی تجارت عاج امتناع ورزیدند. در ۱۹۹۷، تعداد ۱۳۸ کشور عضو معاهدۀ بین المللی تجارت گونه های در معرض خطر، پس از مباحثۀ فراوان، در نشست حراره به رفع ممنوعیت تجارت عاج در بوتسوانا، نامیبیا، و زیمبابوه، رأی دادند. به این سه کشور اجازه داده شد که میزان محدودی عاج به ژاپن بفروشند و پول حاصل را در برنامه های حفاظت فیل ها هزینه کنند. زمان آغاز مجدد این تجارت ۱۹۹۹ تعیین و فقط برای ذخایر موجود عاج مجاز دانسته شد. عاج گیاهیرا برای ساختن دکمه، اسباب بازی، و کالاهای ارزان قیمت عاجی به کار می برند. این نوع عاج متشکل از سفیدۀ سخت دانه های نوعی نخل استوایی است که در کلمبیا به دست می آید.

[ویکی فقه] به دو دندان پیش بالایی فیل و برخی پستانداران دیگر، مانند گراز و کرگدن عاج اطلاق می شود.
از آن به مناسبت در باب طهارت و تجارت نام برده اند.
استعمال
اجزای فاقد حیات حیوان، از قبیل دندان، ناخن و عاج هرچند از مردار به دست آمده باشد، پاک است. بنابر این، استفاده از عاج در ساختن اشیائی مثل شانه و نیز خرید و فروش آن جایز است. در برخی روایات ، به شانه کردن با عاج سفارش شده است؛ چنان که بر اساس آنچه نقل شده امامان علیهم السّلام از شانه تهیه شده از عاج استفاده می کردند.