کلمه جو
صفحه اصلی

ابوزید بلخی

دانشنامه عمومی

ابوزید احمد بن سهل بلخی (در حدود ۳۲۲ قمری) جغرافی دان، ریاضی دان و متکلم و فیلسوف ایرانی در قرن های سوم و چهارم هجری بوده و از پیروان فرقهٴ امامیه بوده است. وی در اوایل جوانی (زیر بیست سالگی) محضر کندی را درک کرده است و در علوم گوناگون دست داشته و در مباحث روش فیلسوفانه پیش گرفته بود. تألیفات او در فلسفه بیشتر به بحث کلامی اختصاص داشت و اهمیت او بیشتر در این است که حکمت و شریعت را جمع و آن دو را به یکدیگر نزدیک کرده بود.قرآن، محمد، ابویوسف کندی
ابوزید بلخی را جاحظ خراسان و بلکه برتر از او دانسته اند و به روایت ابوحیان توحیدی، که ابوزید را سید مشرقیان در انواع حکمت شمرده است، او معتقد به هماهنگی بین فلسفه و شریعت بوده است و به دستور امیر خراسان شریعت را شفیع فلسفه معرفی کرد و بدین ترتیب در نشر فلسفه کوشید. وی از کسانی بود که به کروی بودن زمین پی برد و گفت: «آنچه ما به صورت گردش ستارگان می بینیم، در واقع گردش زمین است»
او را به الحاد متهم کردند و ابوالقاسم بلخی دربارهٔ او گفته بود که ابوزید مظلوم است و من او را از دیگران بهتر می شناسم و اتهامات او به جهت دانش او به منطق است، در حالی که ما هر دو منطق خواندیم و بحمدالله ملحد نشدیم (ابن ندیم، ۱۵۳). از جمله کتاب های او اثری به نام اجوبه ابی القاسم الکعبی است (یاقوت، ادبا، ۳/۶۷) که ظاهراً در پاسخ سؤالات ابوالقاسم بلخی از او بوده است.
ابونصر بلخی نیز برضد اتهام او به الحاد گواهی داده است و ابوزید را موحد دانسته و گفته است:

دانشنامه آزاد فارسی

رجوع شود به:بلخی، ابوزید احمد بن سهل (بلخ ح ۲۳۵ق)

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اَبوزِیدِ بَلخی، احمد بن سهل (ح ۲۳۵ ـ ۳۲۲ق/ ۸۴۹ ـ ۹۳۴م)، ادیب ، متکلم، فیلسوف و جغرافی دان و متفنن درعلوم گوناگون بود.
قدیمی ترین منابع آگاهی ما درباره این دانشمند کتاب الفهرست ابن ندیم و کامل ترین آن ها معجم الادباء یاقوت است. منابع متأخر تمام اطلاعات خود را از یاقوت گرفته اند و یاقوت اخبار مربوط به ابوزید را از کتابی که ابوسهل احمد بن عبیدالله بن احمد تألیف کرده بود. به دست آورده است. منبع سخنان ابوسهل نیز ابومحمد حسن بن محمد وزیری است که از شاگران ابوزید بوده و کتابی با عنوان اخبار ابی زید داشته است.


کلمات دیگر: