مترادف رضا : تراضی، خشنود، خوشحال، خوشدل، راضی، رضایت، قانع، قبول، مجاب، موافقت، همداستانی
برابر پارسی : خشنود، خرسند، خوشدل، خرسندی
رضا
مترادف رضا : تراضی، خشنود، خوشحال، خوشدل، راضی، رضایت، قانع، قبول، مجاب، موافقت، همداستانی
برابر پارسی : خشنود، خرسند، خوشدل، خرسندی
فارسی به انگلیسی
will, pleasure, consent, resignation
acquiescence, accession, consent, quietism, resignation, submission, submissiveness
عربی به فارسی
خوشنودي از خود , خود خوشنودي , خوشنودي , خرسندي , رضامندي , رضايت , ارضا ء
فرهنگ اسم ها
اسم: رضا (پسر) (عربی) (مذهبی و قرآنی) (تلفظ: rezā) (فارسی: رضا) (انگلیسی: reza)
معنی: خشنود، خوشدلی، راضی، نام امام هشتم شیعیان، رضا: در لغت به معنای راضی شدن، رضایت و رضوان آمده است همچنین لقب امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا ( ع ) است در اصطلاح عرفا، رضا از مقامات عرفانی است که بعد از مقام توکل قرار دارد و آن مقام کسی است که راضی به خواسته حق تعالی است امام رضا ( ع ) در عصر مأمون عباسی بعنوان انتقال خلافت به او به شهر مرو در ایران دعوت شد که درایت و برخورد حکیمانه او با نقشه های پنهانی مأمون و ملازمانش همه حقایق پشت پرده را بر ملا ساخت و ماهیت منافقانه حکومت مأمون را برای افکار عمومی روشن نمود و سرانجام به زهر نفاق مأمون عباسی شهید و در مشهد خراسان بخاک سپرده شد، از گنبد و بارگاه با عظمت او آفتاب معرفت و هدایت در ملک و ملکوت تجلی کرد و ایران اسلامی به برکت تربت پاک او مقامی عرشی و آسمانی پیدا نمود و به شکرانه این نعمت هر صبح و شام درود و سلام خود را بر آن ضیاء ربانی نثار می کند «السلام علیک یا نورالله فی ارضه»، هر کس نام او «رضا» باشد و در سلوکی باطنی خود را بیاراید و دلش را تسلیم آستان ولایت آن بزرگوار نماید خلعت رضا و خشنودی حق تعالی را بر تن خواهد پوشید و بوی رضوان ولایت و بهشت وصال رضوی را مدام استشمام خواهد کرد و از شفاعت آن بزرگوار در روز قیامت بهره مند خواهد شد و همچنین روح رضایت و قناعت و بی توقع بودن از دیگران در او تقویت خواهد شد تا جائیکه به هر کس خدمتی می کند انتظار قدردانی و یا جبران را ندارد، هر کسی در رهش جدا گردد از غـم این جهان رهـا گردد در پــل صــراط خوف انگیز ضــامن رفتنش رضـا گردد، ( عربی ) رضایت، ( در اعلام ) نام امام هشتمین شیعیان علی بن موسی الرضا ( ع )، ( در تصوف ) رضا این است که بنده از مشیت حق گله نکند و نامرادی را رضای حق بداند و با روی خوش بپذیرد، خشنودی
معنی: خشنود، خوشدلی، راضی، نام امام هشتم شیعیان، رضا: در لغت به معنای راضی شدن، رضایت و رضوان آمده است همچنین لقب امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا ( ع ) است در اصطلاح عرفا، رضا از مقامات عرفانی است که بعد از مقام توکل قرار دارد و آن مقام کسی است که راضی به خواسته حق تعالی است امام رضا ( ع ) در عصر مأمون عباسی بعنوان انتقال خلافت به او به شهر مرو در ایران دعوت شد که درایت و برخورد حکیمانه او با نقشه های پنهانی مأمون و ملازمانش همه حقایق پشت پرده را بر ملا ساخت و ماهیت منافقانه حکومت مأمون را برای افکار عمومی روشن نمود و سرانجام به زهر نفاق مأمون عباسی شهید و در مشهد خراسان بخاک سپرده شد، از گنبد و بارگاه با عظمت او آفتاب معرفت و هدایت در ملک و ملکوت تجلی کرد و ایران اسلامی به برکت تربت پاک او مقامی عرشی و آسمانی پیدا نمود و به شکرانه این نعمت هر صبح و شام درود و سلام خود را بر آن ضیاء ربانی نثار می کند «السلام علیک یا نورالله فی ارضه»، هر کس نام او «رضا» باشد و در سلوکی باطنی خود را بیاراید و دلش را تسلیم آستان ولایت آن بزرگوار نماید خلعت رضا و خشنودی حق تعالی را بر تن خواهد پوشید و بوی رضوان ولایت و بهشت وصال رضوی را مدام استشمام خواهد کرد و از شفاعت آن بزرگوار در روز قیامت بهره مند خواهد شد و همچنین روح رضایت و قناعت و بی توقع بودن از دیگران در او تقویت خواهد شد تا جائیکه به هر کس خدمتی می کند انتظار قدردانی و یا جبران را ندارد، هر کسی در رهش جدا گردد از غـم این جهان رهـا گردد در پــل صــراط خوف انگیز ضــامن رفتنش رضـا گردد، ( عربی ) رضایت، ( در اعلام ) نام امام هشتمین شیعیان علی بن موسی الرضا ( ع )، ( در تصوف ) رضا این است که بنده از مشیت حق گله نکند و نامرادی را رضای حق بداند و با روی خوش بپذیرد، خشنودی
(تلفظ: rezā) (عربی) رضایت ، راضی ، خشنود ؛ (در اعلام) نام امام هشتمین شیعیان علی بن موسی الرضا (ع)؛ (در تصوف) رضا این است که بنده از مشیت حق گله نکند و نامرادی را رضای حق بداند و با روی خوش بپذیرد .
مترادف و متضاد
تراضی، خشنود، خوشحال، خوشدل، راضی، رضایت، قانع، قبول، مجاب، موافقت، همداستانی
فرهنگ فارسی
(میرزا ) نوکی کرمان ابن ملاحسین عقدائی (مقت. تهران ۱۳۱۴ ه. ق . ).از مریدان متعصب سید جمال الدین اسد آبادی که ناصر الدین شاه قاجار (ه.م. ) را در زاویه حضرت عبدالعظیم بقتل رسانید . پس از گذشت دو ماه از جلوس مظفرالدین شاه در تهران میرزا رضا را در میدان نقش بدار آویختند.
۱ - ( اسم ) خشنودی خوشدلی . ۲ - صلاح صوابدید . ۳ - ( تصوف ) رفع کراهت و تحمل مرارت احکام قضا و قدر و مقام رضا بعد از مقام توکل است حقیقت رضا تسلیم شدن سالک است. ۴ - ( صفت ) خشنود راضی . یا رضائ بودن ۱ - خوشدل بودن خشنود بودن . ۲ - راضی بودن .
یا رضایی نور بخشی یا رضایی طهرانی یا رازی
۱ - ( اسم ) خشنودی خوشدلی . ۲ - صلاح صوابدید . ۳ - ( تصوف ) رفع کراهت و تحمل مرارت احکام قضا و قدر و مقام رضا بعد از مقام توکل است حقیقت رضا تسلیم شدن سالک است. ۴ - ( صفت ) خشنود راضی . یا رضائ بودن ۱ - خوشدل بودن خشنود بودن . ۲ - راضی بودن .
یا رضایی نور بخشی یا رضایی طهرانی یا رازی
فرهنگ معین
(رِ ) [ ع . رضاء ] ۱ - (اِمص . ) خشنودی . ۲ - صلاحدید.
لغت نامه دهخدا
رضا. [ رِ ] ( ع مص ، اِمص ) رَضا. رِضی ̍ . [ رضا ] خشنود شدن.( از آنندراج ) ( غیاث اللغات ). خشنودی. ( از ناظم الاطباء ) ( آنندراج ). عبامرضاة. ( منتهی الارب ). رضوان. ( دهار ) ( از اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ). رِضاً. ( اقرب الموارد ). رِضی ً. رُضوان. رُضی ً. ( منتهی الارب ). و رجوع به مصادر مرادف آن شود. || خشنودی... و با لفظ دادن و آوردن به معنی اجازت دادن و آوردن مستعمل... و در منتخب به همه معنی به فتح نوشته و صاحب کشف و صراح و مزیل الاغلاط و ابن حاج به معنی اول به کسرنوشته اند. ( از آنندراج ) ( از غیاث اللغات ). در عربی رضایت نیامده و از این رو اساتید قدما همه جا بجای رضایت که در تداول نثر امروز شایع است رضا استعمال می کرده اند. نیک خرسندی. ( ناظم الاطباء ). خشنودی. مرضات. رضوان. خرسندی. خشندی. مقابل سخط. مقابل جبر و ستم. مقابل خشم. مقابل غضب. ( یادداشت مؤلف ) :
رضای او کند روشن ثنای او کند نیکو
هوای او کندبینا سخای او کند فربی.
بر همه روی زمین می ننهد یک قدم.
گر جز رضای تست غرض مر مرا ز عمر
بر چیزها مده به دو عالم ظفر مرا.
ای خسرو زمانه که باشد ز خسروان
کاندر جهان رضای ترا جانسپار نیست.
گرچه صعب است درد فرزندان.
که بدین مر ترا رضا باشد.
هر آنچه کرد زبهر رضای یزدان کرد.
فلک به پیش رضای تو پشت کرده دو تا.
رضای او کند روشن ثنای او کند نیکو
هوای او کندبینا سخای او کند فربی.
منوچهری.
بارخدایی که او جز به رضای خدابر همه روی زمین می ننهد یک قدم.
منوچهری.
ثمره این اعتراف و رضا آن است که احاطه کند زیادتی فضل خدا را. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 309 ). با این همه قسم می خورم در حالت رضا نه در وقت اکراه. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 357 ). هیچ چیز عزیزتر از جان نباشد دررضای خداوند بذل کردم. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 357 ). می گزیند رضای او را در همه آنچه می گشاید و می بندد. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 312 ). اکنون خوارزمشاه پیر دولت است آنچه رفت در باید گذاشت و به رضای سلطان به آموی رود... ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 355 ).گر جز رضای تست غرض مر مرا ز عمر
بر چیزها مده به دو عالم ظفر مرا.
ناصرخسرو.
دانستند که خاموشی او رضای آنست. ( فارسنامه ابن بلخی ص 100 ).ای خسرو زمانه که باشد ز خسروان
کاندر جهان رضای ترا جانسپار نیست.
مسعودسعد.
در رضا و ثواب ایزد کوش گرچه صعب است درد فرزندان.
مسعودسعد.
لیکن از دین پاک تو نسزدکه بدین مر ترا رضا باشد.
مسعودسعد.
در آنچه جست همه خشندی سلطان جست هر آنچه کرد زبهر رضای یزدان کرد.
مسعودسعد.
جهان به پیش مراد تو دست کرده به کش فلک به پیش رضای تو پشت کرده دو تا.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) محمدرضاپاشا یا رضاپاشا تبریزی . رجوع به رضاپاشا (محمدرضاپاشا) شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) ابوالحسین بن زکی بن حسن ... بن علی بن ابیطالب که به هفت واسطه نسبش به حضرت امام حسن می رسد و از طرف مادر نوه ٔ صاحب بن عباد وزیر نامی بود و سادات همدان نسبشان به این خاندان می رسد. رجوع به مجمل التواریخ و القصص ص 459 شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) میر محمدرضا. از گویندگان متأخر هندوستان و از اهالی عظیم آباد بود و به سال 1216 هَ . ق . در آنجا درگذشت . بیت زیر او راست :
کشتن چه لازم است بدین قهر و کین مرا
از ناز چون نمی کشی ای نازنین مرا.
و رجوع به فرهنگ سخنوران و صبح گلشن ص 176 و 177 شود.
کشتن چه لازم است بدین قهر و کین مرا
از ناز چون نمی کشی ای نازنین مرا.
(از قاموس الاعلام ترکی ).
و رجوع به فرهنگ سخنوران و صبح گلشن ص 176 و 177 شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) میرزا رضای کرمانی که ناصرالدین شاه را در روز جمعه هفدهم ذیقعده ٔ سال 1313 هَ . ق . در حرم حضرت عبدالعظیم به ضرب شش لول کشت ، پسر ملا حسین عقدایی و از مریدان متعصب سیدجمال الدین افغانی بود. وی اهل کرمان بود و در تهران به شغل دستفروشی اشتغال داشت و سالها به تهمت دروغ بابی بودن در سیاه چالها محبوس بود. تفصیل احوال او و علل و اسبابی که وی را به قتل ناصرالدین شاه برانگیخت در ضمن بازجویی بوسیله ٔ خود و بستگان او بیان شده که همگی در روزنامه ٔ هفتگی صور اسرافیل از شماره ٔ 9 مورخه ٔ 28 جمادی الاَّخر 1325 هَ . ق . تا شماره ٔ 17 مورخه ٔ 24 شوال همان سال چاپ شده است و قسمت استنطاق خود او نیز تماماً در تاریخ بیداری ایران تألیف مرحوم میرزا کاظم کرمانی و ترجمه ٔ انگلیسی آن در کتاب «انقلاب ایران » تألیف ادوارد براون چاپ گردیده است . دو ماه و اندی پس ازجلوس مظفرالدین شاه به تخت سلطنت میرزا رضا را در صبح روز پنجشنبه دوم ماه ربیعالاول سال 1314 هَ . ق . درمیدان مشق طهران به دار آویختند و دو سه روز همچنان به دار بود و مردم از همه جا به تماشا می آمدند و بامراقبت قراولان از فاصله ٔ معین بدان نگاه می کردند. مجلس ترحیم و چله برای وی نشد. تنها شب چهلم و سالگرداو حاجی شیخ هادی نجم آبادی با دو سه نفر مخفیانه مجلسی ترتیب داد. میرزا رضا پسری به نام تقی داشت که پس از مرگ پدر در دکان نانوایی تفتونی شاطری می کرد و مردم دسته دسته بدانجا آمده و او را بنام پسر قاتل شاه شهید به یکدیگر نشان می دادند. (از وفیات معاصرین بقلم محمد قزوینی ، مجله ٔ یادرگار سال 3 شماره ٔ 10).
رضا. [ رِ ] (اِخ ) میرزا محمدرضا خلف میرزا حیدر قمشه ای . از گویندگان متأخر (قرن یازدهم هجری ) و اهل قمشه بود. بیت زیر او راست :
سرم به عرش رسد گر زمانه ٔ بی مهر
به قدر آنکه به خاکم فکند بردارد.
و رجوع به تذکره ٔ نصرآبادی ص 129 و 535 و فرهنگ سخنوران و مآخذ مندرج در آن شود.
سرم به عرش رسد گر زمانه ٔ بی مهر
به قدر آنکه به خاکم فکند بردارد.
(از قاموس الاعلام ترکی ).
و رجوع به تذکره ٔ نصرآبادی ص 129 و 535 و فرهنگ سخنوران و مآخذ مندرج در آن شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضا اصفهانی ، سیدشرف الدین . از گویندگان نامی ایران و از سادات اصفهان بود و نیاکان وی از وزراء و امرا بودند. در عصر شاهرخ حاکم سبزوار بود ولی به اتهامی زندانی و بعد به وساطت وزیر خواجه غیاث الدین پیر احمد آزاد گردید. قتل رضا در سال 856 هَ . ق . بود. بیت زیر او راست :
ای خواجه درین کوی که ما را طلبی تو
مَطْلَب که بجزکوی رضا را نشناسیم .
و رجوع به فرهنگ سخنوران و مآخذ مندرج در آن شود.
ای خواجه درین کوی که ما را طلبی تو
مَطْلَب که بجزکوی رضا را نشناسیم .
(از قاموس الاعلام ترکی ).
و رجوع به فرهنگ سخنوران و مآخذ مندرج در آن شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضا اصفهانی . از گویندگان اصفهان که در اوایل پیشه ٔ جولاهی داشت . رجوع به فرهنگ سخنوران و تذکرة المعاصرین ص 120 و 121 و شمع انجمن ص 170 شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضا خوانساری . از گویندگان متأخر ایران بود. بیت زیر او راست :
چون گلرخان به جانب عشاق رو کنند
صد چاک دل به ناز نگاهی رفو کنند.
و رجوع به صبح گلشن ص 174 و 175 و تذکره ٔ نصرآبادی ص 381 شود.
چون گلرخان به جانب عشاق رو کنند
صد چاک دل به ناز نگاهی رفو کنند.
(از قاموس الاعلام ترکی ).
و رجوع به صبح گلشن ص 174 و 175 و تذکره ٔ نصرآبادی ص 381 شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضا کازرونی ، حاج میرزا محمدرضا ملقب به «صدرالسادات ». از گویندگان قرن سیزدهم هجری بود. رجوع به مرآة الفصاحة (حرف «ر») و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضا ملایری ، میرزا رضا آریان . از گویندگان قرن چهاردهم هجری بود. رجوع به تذکره ٔ شعرای معاصر اصفهان ص 485 و 486 و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضا واعظهمدانی ، حاجی میرزا رضا واعظ همدانی پسر حاجی میرزاعلی نقی . یکی از مشایخ ارشاد و نوه ٔ حاجی ملا رضا متخلص به کوثر از مشایخ نامی عهد فتحعلی شاه بود که یکی از وعاظ نامی و بانفوذ تهران در اواخر دوره ٔ ناصرالدین شاه بشمار است و در اغلب مجالس وعظ و روضه ٔ آن عصرحتماً یکی از وعاظ بود که رجال و درباریان و تقریباً همه ٔ خواص و عوام با اشتیاق در پای منبر او گرد می آمدند. او در سخنوری تعبیرات خاصی داشت و در آخر عمرخود در مجالس وعظ بغایت نزدیک بودن ظهور امام زمان را تصریح می کرد و می گفت که بسیاری از حاضرین مجلس آن حضرت را درک خواهند کرد. وی روز پنجشنبه چهاردهم ربیعالاول 1318 هَ . ق . در تهران درگذشت و در زاویه ٔ حضرت عبدالعظیم به خاک سپرده شد. (از وفیات معاصرین به قلم محمد قزوینی ، مجله ٔ یادگار سال 3 شماره ٔ 10).
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضا هاشمی ، محمدرضا. از گویندگان قرن دوازدهم هَ . ق . و در سال 1127 هَ . ق . زنده بود. رجوع به تذکره ٔ قاری ص 253 و 254 و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضا هروی ، رضاعلی شاه . از مریدان سیدمعصوم دکنی و از گویندگان قرن دوازدهم هجری بود.رجوع به فرهنگ سخنوران و ریاض العارفین ص 260 شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای اصفهانی ، شیخ نجیب الدین رضا. رجوع به زرگر اصفهانی شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای اصفهانی ، میرزا رضا صفاهانی .طبعش معروف رضای شاهدان تازه مضامین و نادره معانی :
ز بس پر شد به یاد لعل جان بخشی دل تنگم
صدای آب حیوان می کند گر بشکند رنگم .
تار و پود بسترش از رنگ وبوی گل کنید
آن بدن یک پیرهن از برگ گل نازکتر است .
و رجوع به قاموس الاعلام ترکی و فرهنگ سخنوران شود.
ز بس پر شد به یاد لعل جان بخشی دل تنگم
صدای آب حیوان می کند گر بشکند رنگم .
تار و پود بسترش از رنگ وبوی گل کنید
آن بدن یک پیرهن از برگ گل نازکتر است .
(از صبح گلشن ص 176).
و رجوع به قاموس الاعلام ترکی و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای اصفهانی ، میرزاسیدرضا. از سادات حسینی اصفهان و در کمال زهد و تقوی بسیار خوش صحبت بود. در عهد شاه سلطان حسین به منصب نقابت منصوب و هم در آن زمان به اجدادش محشور شد و گاهی شعر می گفت ، این دو بیت از او مسموع و ثبت شد:
هرگه که چشم مست ترا یاد می کنم
خاموش می نشینم و فریاد می کنم .
اشکم ببین ز دیده ٔ بیتاب می رود
تا چشم کار می کند این آب می رود.
(از آتشکده ٔ آذر چ شهیدی ص 181). و رجوع به فرهنگ سخنوران و نگارستان سخن ص 32 شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای بروجردی ، حکیم محمدرضا عرب . از گویندگان قرن دوازدهم هجری بود. رجوع به فرهنگ سخنوران و تذکرة المعاصرین ص 87 و 88 شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای بروجردی ، میر محمدرضا خلف میر عبدالحی و قاضی بروجردی . از گویندگان قرن یازدهم هجری بود. رجوع به تذکرة المعاصرین صص 116-118 و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای بروجردی ، میرزا محمدرضا، از اولاد جهانشاه ترکمان . از گویندگان قرن دوازدهم هجری بود. رجوع به فرهنگ سخنوران و تذکرةالمعاصرین ص 124 شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای بلگرامی ، محمدرضا. از دوستان محمدصادق خان اختر و از گویندگان قرن سیزدهم هجری بود. رجوع به فرهنگ سخنوران و روز روشن ص 247 شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای بهبهانی ، میرزا محمدرضا خلف الصدق میرزا قوامای بهبهانی . گاهی شعر می گفت . از اوست :
جفا برون مبر از حد و جور کمتر کن
که آه خسته دلان بی گمان اثر دارد.
و رجوع به فرهنگ سخنوران و مرآة الفصاحة (حرف «م ») شود.
جفا برون مبر از حد و جور کمتر کن
که آه خسته دلان بی گمان اثر دارد.
(از فارسنامه ٔ ناصری ج 2 ص 270).
و رجوع به فرهنگ سخنوران و مرآة الفصاحة (حرف «م ») شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای تبریزی ، میرزا رضا خلف میرزا رضی ، متخلص به بنده ٔ تبریزی . در سنه 1243 هَ . ق . درگذشت . (از دانشمندان آذربایجان ص 159). و رجوع به فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای جوینی ، خواجه محمدرضا خلف خواجه ملک وزیر. از گویندگان قرن یازدهم هجری بود.رجوع به روز روشن صص 245-246 و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای دهلوی ، محمدمحسن ، رضا، پسر شیخ محمد شجاع دهلوی ، در فرخ آباد هند سکونت گزیده بود. در ادبیات پارسی و تازی دست داشت و شعر می گفت . بیت زیر از اوست :
بنده ٔ حسن جمالت بشری نیست که نیست
سجده را بر درت افتاده سری نیست که نیست .
و رجوع به فرهنگ سخنوران و صبح گلشن ص 175 شود.
بنده ٔ حسن جمالت بشری نیست که نیست
سجده را بر درت افتاده سری نیست که نیست .
(از قاموس الاعلام ترکی ).
و رجوع به فرهنگ سخنوران و صبح گلشن ص 175 شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای سمنانی . از سادات هرات و قاضی سمنان و از گویندگان فارسی زبان بوده . و رجوع به فرهنگ سخنوران و روز روشن ص 246 شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای شیرازی ، میرزا محمدرضا. از نویسندگان ایلخان فارس و از گویندگان بود. رجوع به مرآة الفصاحة (حرف «ر») و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای طهرانی ، آقا محمدرضا، خواهرزاده ٔ امیدی .از گویندگان قرن دهم هجری بود. رجوع به عرفات العاشقین نسخه ٔ خطی کتابخانه ٔ ملک و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای قزوینی ، میرزا رضا. از گویندگان و ندیمان شاه عباس بود. رباعی زیر او راست :
آنم که ضعیف و خسته تن می آیم
جان بسته به تارپیرهن می آیم
مانند غباری که بپیچد بر باد
پیچیده به آه خویشتن می آیم .
ورجوع به صبح گلشن ص 176 و فرهنگ سخنوران شود.
آنم که ضعیف و خسته تن می آیم
جان بسته به تارپیرهن می آیم
مانند غباری که بپیچد بر باد
پیچیده به آه خویشتن می آیم .
(از قاموس الاعلام ترکی ).
ورجوع به صبح گلشن ص 176 و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای قمشه ای ، آقا محمدرضا (متوفای 1306 هَ . ق .). از گویندگان متأخر بود. رجوع به فرهنگ سخنوران و طرائق الحقائق ج 3 ص 237 شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای قمی ، میرزا محمدرضا خلف آقا رضی وزیر قم . از گویندگان قرن یازدهم هَ . ق . بود. رجوع به تذکره ٔ نصرآبادی ص 112 و روز روشن ص 247 و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضای لاهیجانی ، رضا شکر. وطنش لاهیجان است . شکرشکن و شیرین بیان بود. او راست :
بیابان بلا خاری ندارد
که از دامان من تاری ندارد.
چو آیی در صف آلودگان پرهیز کمتر کن
که اینجا منزلت هر کس به مقدار گنه دارد.
و رجوع به قاموس الاعلام ترکی و فرهنگ سخنوران شود.
بیابان بلا خاری ندارد
که از دامان من تاری ندارد.
چو آیی در صف آلودگان پرهیز کمتر کن
که اینجا منزلت هر کس به مقدار گنه دارد.
(از صبح گلشن ص 175).
و رجوع به قاموس الاعلام ترکی و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا رضایی نوربخشی یا رضایی طهرانی یا رازی . رجوع به رضایی طهرانی در فرهنگ سخنوران و رضایی (شاه رضا...) شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) یا میرزا رضای کَلْهُر. از بهترین و نامی ترین خطاطان نستعلیق نویس عصر اخیر بود. کَلْهُر نام یکی از ایلات کرد اطراف کرمانشاه است . چون صاحب ترجمه یکی از افراد آن ایل بوده به این اسم معروف شده است . شرح احوال او با نمونه ای از خطوط وی در شماره ٔ هفتم از سال اول مجله ٔ یادگار (صص 39-56) طبع شده است . میرزا رضا کلهر در وبای عام تهران در روز جمعه بیست وپنجم محرم سال 1310 هَ . ق . درگذشت و در تهران در قبرستان حسن آباد که فعلاً دیگر وجود ندارد و اداره ٔ آتش نشانی بجای آن بنا شده است به خاک سپرده شد. (از وفیات معاصرین بقلم محمد قزوینی ، مجله ٔ یادگار سال 3 شماره ٔ 10). و رجوع به فرهنگ فارسی معین (بخش اعلام ) و نمونه ٔ خطوط خوش کتابخانه ٔسلطنتی ایران و سبک شناسی ج 3 ص 346، 365 و 371 شود.
رضا. [ رِ ](اِخ ) شیخ محمدرضا. از گویندگان فارسی زبان هند بود و به سال 1143 هَ . ق . درگذشت . رباعی زیر از اوست :
کار ما آخر شد و آخر ز ما کاری نشد
مشت خاک ما غبار کوچه ٔ یاری نشد
سالها خون جگر در ناف آهو شد گره
مشک شد اما چه حاصل خال رخساری نشد.
و رجوع به فرهنگ سخنوران و صبح گلشن ص 175 و مقالات الشعراء صص 521 - 523 شود.
کار ما آخر شد و آخر ز ما کاری نشد
مشت خاک ما غبار کوچه ٔ یاری نشد
سالها خون جگر در ناف آهو شد گره
مشک شد اما چه حاصل خال رخساری نشد.
(از قاموس الاعلام ترکی ج 3).
و رجوع به فرهنگ سخنوران و صبح گلشن ص 175 و مقالات الشعراء صص 521 - 523 شود.
رضا. [ رِ ](اِخ ) یا رضا اصفهانی ، مولانا آقا رضا خلف مولانا محمد گیلانی مشهور به سراب (متوفی در حدود 1135 هَ . ق .). از گویندگان قرن 12 هجری بود. رجوع به تذکرة المعاصرین ص 109 و نجوم السماء ص 204 و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ](اِخ ) یا رضای تتوی ، رضابن عبدالواسعبن داروغه کهر،ساکن تته . متوفای 1038 هَ . ق . از گویندگان قرن یازدهم هَ . ق . بود. رجوع به مقالات الشعراء ص 251 شود.
رضا. [ رِ ](اِخ ) یا رضای شیرازی ، حکیم شاه رضا. معاصر اکبرشاه بود و سفری به هند کرد و در آنجا می زیست و همانجا درگذشت . زیاده بر این از حالش معلوم نیست . از اوست :
سلطان به جهان پرده سرایی زد و رفت
درویش به دهر پشت پایی زد و رفت
القصه به هر دو روز در گلشن عمر
مرغی به سر شاخ نوایی زد و رفت .
ای سالک راه خانه سوزی می کن
وز شعله ٔ آن جهان فروزی می کن
بر عمر چه مقدار که امّیدت هست
درخورد همان کوشش روزی می کن .
و رجوع به فارسنامه ٔ ناصری ج 2 ص 147 و فرهنگ سخنوران شود.
سلطان به جهان پرده سرایی زد و رفت
درویش به دهر پشت پایی زد و رفت
القصه به هر دو روز در گلشن عمر
مرغی به سر شاخ نوایی زد و رفت .
#
ای سالک راه خانه سوزی می کن
وز شعله ٔ آن جهان فروزی می کن
بر عمر چه مقدار که امّیدت هست
درخورد همان کوشش روزی می کن .
(از ریاض العارفین ص 195).
و رجوع به فارسنامه ٔ ناصری ج 2 ص 147 و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ] (اِخ ) مشهدی . از شعرای متأخر و از پرهیزکاران مشهد بود و به هندوستان سفر کرد. رباعی زیر از اوست :
گریان که ناله می کند وقت گری
دانی غرضش چیست از این نوحه گری
یعنی که گری گری شود عمر تو کم
پیمانه ٔ عمر پر شود تا نگری .
و رجوع به صبح گلشن ص 176 و فرهنگ سخنوران شود.
گریان که ناله می کند وقت گری
دانی غرضش چیست از این نوحه گری
یعنی که گری گری شود عمر تو کم
پیمانه ٔ عمر پر شود تا نگری .
(از قاموس الاعلام ترکی ).
و رجوع به صبح گلشن ص 176 و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [رِ ] (اِخ ) یا رضا قاجار، محمدرضامیرزا فرزند فتحعلی شاه قاجار. از گویندگان قرن سیزدهم هجری بود. رجوع به بستان السیاحة ص 413 و 414 و فرهنگ سخنوران شود.
رضا. [ رِ ] (اِخ ) لقب امام هشتم حضرت علی بن موسی بن محمدبن علی بن حسین بن علی بن ابی طالب علیه و علی آبائه آلاف التحیة و الثناء. (ناظم الاطباء). لقب علی بن موسی بن جعفر صادق بن محمدبن الحسین بن علی بن ابی طالب (ع ). (منتهی الارب ) . کنیه ٔ او ابوالحسن و معروفترین لقبش رضا بود. ولادت وی به یازدهم ذی قعده ٔ سال 148 هَ . ق . در مدینه اتفاق افتاده ، اگرچه برخی سال 153 و یا 151، 202 و 203 نیز نوشته اند. پدر او حضرت موسی کاظم هفتمین امام شیعیان و مادرش کنیزی پاک و پرهیزکار بود به نام نجمه که حمیده مادر امام موسی کاظم وی را خرید و به پسرش بخشید و بعد ازولادت حضرت رضا او را به طاهره مسمی گردانید. حضرت رضا در علم و فضل و تقوی سرآمد اقران بود و مأمون دختر خود را به وی داد و او را ولیعهد خود خواند و احترامی تمام در حق او بجا آورد. وفات آن حضرت در آخر صفر 203 و بنابه برخی روایات در هفدهم آن ماه یا 23 ویا 13 ذیقعده در طوس روی داد و گویند مأمون حضرت را مسموم کرد. بارگاه حضرت بسیار مجلل و باشکوه است وهم اکنون بزرگترین زیارتگاه شیعیان جهان بویژه ایران می باشد. و در خراسان املاک فراوانی به آستان قدس رضوی تعلق دارد. (از منتهی الاَّمال شیخ عباس قمی صص 171 - 217). خواندمیر گوید: ... و در سنه ٔ 201 که سن شریف آن حضرت به چهل وهشت رسید مأمون آن جناب را به ولایت عهد خود برگزید و به روایت اکثر علماء، بسبب قصد مأمون در ماه رمضان 203 هَ . ق . در قریه ٔ سناباد طوس درگذشت . مدت عمرش بنابه اصح روایات پنجاه سال و مدت امامتش بیست سال بود و مرقدش سرای حمیدبن قحطبه ٔ طایی است . در قبه ای که مدفن هارون الرشید بود و اکنون زیارتگاه شیعیان جهان است ... مأمون زمام ایالت عراق عرب را بدست حسن بن سهل داد و خود در مرو بود. گروهی ازعلویان به طمع خلافت عَلَم طغیان برافراشتند و چون مردم عراق از حسن بن سهل راضی نبودند جمع کثیری به مبایعت و مطاوعت علویان پرداختند. مأمون با شنیدن این خبر پریشان حال گشت و با فضل بن سهل ذوالریاستین به مشورت پرداخت و به صوابدید وی بر آن شد حضرت رضا را به ولیعهدی خود برگزیند تا شاید از این راه دیگر سادات را به اطاعت وادارد. بدین مقصود دایی خود رجأبن ابی ضحاک را با جمعی بمدینه فرستاد و با بزرگداشتی تمام آن حضرت را به مرو آورد و بواسطه ٔ یکی از خواص گفت قصد دارم سرانجام خود کناره گیری کنم و مسند خلافت را به وجود تو قرین سازم . امام رضا از قبول آن سر پیچید، ولی مأمون گفت اگر آنرا نپذیری باید ولایت عهد را قبول کنی . حضرت باز مخالفت کرد، ولی سرانجام به اصرار و تهدید مأمون بدین امر راضی شد، و او با تشریفاتی خاص برای آن حضرت از مردم بیعت گرفت . نام او بر سکه ها زدند و علامت سیاه که شعار عباسیان بود به سبز مبدل شد. همه ٔ مسلمانان از این حسن انتخاب شاد شدند جزگروهی از غُلات بنی عباس که بر بغداد استیلا داشتند. آنان بمخالفت برخاستند و با عم مأمون ابراهیم بن مهدی بیعت کردند و میان ابراهیم بن مهدی و برادر فضل حسن بن سهل که والی عراق بود جنگ درگرفت و هرج و مرج و نارضایی مردم از حسن بن سهل شدت یافت . مأمون با شنیدن این اخبار بسوی بغداد شتافت و چون به سرخس رسید در نهان چهار کس مأمور کرد تا فضل بن حسن را در حمام به قتل رساندند و خود به تعزیت وی نشست و به قصاص قاتلان پرداخت ، چه او فتنه ٔ عراق را بخاطر برادرش پوشیده می داشت و حضرت رضا آن را در خلوت به مأمون بازگفت . مأمون پس از بازگشت به طوس حضرت رضا را نیز زهر داد و گویند علت این کار قصه ٔ خلافت ابراهیم بن مهدی و مخالفت عباسیان با ولیعهدی حضرت بود. و برخی گفته اند بسبب صراحت لهجه ٔ حضرت در مخالفت با باطل و بیان حق بود و دسته ای گفته اند که این داستان دروغ است و حضرت به مرگ طبیعی درگذشت ، چون محبت مأمون نسبت بدان حضرت در اوج خود بود. مأمون جنازه ٔ آن حضرت را با اعزازو گرامی داشت تمام که خود گریان در کنار تابوت حرکت می کرد در قبه ای که آرامگاه پدرش هارون الرشید بود بخاک سپرد. بنابه روایات عدیده آن حضرت پنج پسر داشته ویک دختر، و اسامی ایشان اینست : محمد تقی (که بعد ازحضرت به امامت شیعیان رسید)، حسن ، جعفر، ابراهیم ، حسین ، عایشه ، و برخی از مورخان گفته اند آن حضرت را جزمحمد تقی علیه السلام فرزندی نبود و به زعم حمداﷲ مستوفی از جمله فرزندان آن حضرت حسین در قزوین مدفونست .(از حبیب السیر چ تهران ج 2 جزء1 صص 82-91). و رجوع به قاموس الاعلام ترکی و حبیب السیر چ سنگی ج 1 ص 229، 128،236، 284، 286 - 288 و ج 2 ص 322 و 365 و انساب سمعانی و لباب الالباب ج 1 ص 79 و التفهیم ص 482 و 490 و نمونه ٔ خطوط خوش کتابخانه ٔ سلطنتی ایران ص 136 و مجمل التواریخ گلستانه و ضحی الاسلام ج ث ص 215 و 263 و مجالس النفائس ص 143 و فهرست تاریخ گزیده (ماده ٔ علی بن موسی الرضا) و فهرست خاندان نوبختی (ماده ٔ علی بن موسی الرضا) و تاریخ سیستان ص 134 و 129 و چهارمقاله ص 225 و ماده ٔ ابوالحسن در همین لغت نامه (علی الرضا...) شود.
در پایان مناسب می نماید خلاصه ای از ترجمه ٔ کتاب «زندگانی سیاسی هشتمین امام » نوشته ٔ جعفر مرتضی حسینی و ترجمه ٔ خلیل خلیلیان را بر آنچه گذشت بیفزائیم :
مسأله ٔ مهمی که در حیات سیاسی حضرت علی بن موسی الرضا (ع ) مطرح است ، پذیرفتن مقام ولایت عهدی از مأمون عباسی است . برای بررسی رویداد ولیعهدی آن حضرت باید تاریخ اسلام و تاریخ خلفای بنی امیه و کیفیت به خلافت رسیدن عباسیان را مورد تحقیق قرار داد و از این جمله اوضاع عمومی سرزمینهای خلافت اسلامی تا سال 203 هَ . ق .(سال وفات حضرت رضا (در طوس ) به اجمال از این قرار است : خلفای اموی عموماً ستمگر بودند. از آئین اسلام روی گردان شدند و از خلافت جز حکمرانی چیزی در نظر نداشتند. تنها رفتار عمربن العزیز با آنان مغایر بود که حکومت او هم دیری نپائید. در نتیجه ٔ ستم این خلفا شورشها و آشوبها علیه حکومت اموی از هر سو پدیدار شد واین شورشها بیشتر رنگ و آمیزه ٔ مذهبی داشت . مسلمانان برای احیای آئین اسلام و تابعان سایر ادیان که در بلاد اسلامی می زیستند برای برقراری عدل و مساوات به خاندان علی (ع ) که آنان را «اهل البیت » می گفتند چشم امیددوخته بودند. عباسیان از این امید مردم به نفع خود استفاده کردند. آنان در آغاز کار می گفتند برای نجات مردم از شر بنی امیه آمده اند. اما قیام آنان با تبلیغبه نفع اهل بیت در چند مرحله صورت پذیرفت :
مرحله ٔ نخست ، دعوت عباسیان در آغاز کار بنفع علویان . مرحله ٔ دوم ، فراخوانی به سوی اهل بیت و عترت . مرحله ٔ سوم ، دعوت به جلب رضا و خشنودی آل محمد. مرحله ٔ چهارم ، دعوی میراث خلافت برای خویشتن . عباسیان چون با حیله خلافت را درخاندان خود مستقر کردند آن همه وعده و نوید را زیر پا گذاشتند. با مردم بویژه با علویان بنای بدرفتاری را نهادند و به هر بهانه ای هر یک از آنان را هر جا می یافتند آزار می رساندند و حبس می کردند و می کشتند. سرانجام رفتار ناجوانمردانه ای که عباسیان با عموزادگان خود یعنی خاندان «ابوطالب » می کردند مردم را از آنان رنجاند. بدین رو، شورشها دوباره علیه نظام موجود پدید آمد. در روزگار مأمون آشوبها بیش از گذشته گسترش یافت و قیامهایی به هواداری از خاندان علی (ع ) در بسیاری از ایالات و شهرها صورت گرفت . مأمون دانست که برای رهایی از این مشکلات بایست چند کار را انجام دهد:
1 - فرونشاندن شورشهای علویان
2 - گرفتن اعتراف از علویان مبنی بر آنکه حکومت عباسیان قانونی است .
3 - از بین بردن محبت و ستایش و احترام روزافزونی که مردم نسبت به خاندان علوی داشتند. از این طریق که احساس عمیق را از نهاد مردم برکند، و علویان را به طرقی که شبهه و شک برنینگیزد نزد مردم بی ارج گرداند. مخصوصاً در مورد امام رضا (ع ) گفته بود که می خواهد امام رادر نظر مردم برای امر خلافت بی لیاقت نشان دهد. مأمون هنگامی که از سوی حمیدبن مهران و برخی عباسیان بازخواست شد که چرا ولیعهدی را به امام رضا (ع ) داده است بدانها چنین پاسخ داد: «این مرد از دیدگاه ما پنهان بود. او مردم را به سوی خویشتن فرامی خواند. از این رو خواستیم ولیعهد ما بشود تا هرچه مردم را به خویشتن جلب کند همه به نفع ما تمام شود». امام علی بن موسی الرضا قصد مأمون را میدانست و می فرمود: «مأمون بااین کار می خواهد بمردم وانمود کند علی بن موسی از دنیا روبرگردان نیست ... مگر نمی بینید چگونه به طمع خلافت ، ولایت عهد را پذیرفته است ». و در پاسخ کسانی که علت پذیرفتن ولیعهدی را از او پرسیده بودند گفت : «در واقع این ضرورت بود که مرا به پذیرفتن آن کشانید و من تحت فشار و اکراه بودم ...». شرایطی که امام رضا (ع )برای قبول ولایت عهدی اعلام کرد در حقیقت تبرای او را از شرکت در حکومت مأمون نشان میدهد، زیرا امام (ع ) اعلام کرد که هرگز نه کسی را بر مقامی می گمارد و نه کسی را عزل می کند نه رسم و سنتی را نقض می کند و نه چیزی از وضع موجود را دگرگون می سازد. فقط از دور مشاوردر امر حکومت خواهد بود. و این شرط نشان میدهد که وی با اکراه این سمت را پذیرفته است . از این گذشته چنانکه در بعض سندها می بینیم امام فرمود که این کار به پایان نخواهد رسید. دقت در عبارت فقره هایی که امام بر پشت سند ولایت عهدی نوشته است کراهت او را از این کار و علم وی را بر پایان نامطلوب این امر نشان میدهد. دیری نپایید که خاندان عباسی در بغداد علیه مأمون بپا خاستند و با ابراهیم مهدی بیعت کردند. از سوی دیگر علویان دانستند که مأمون این کار را از روی ایمان نکرده است . دیگر بار شورش برخاست و مأمون چاره را در آن دید که امام را از میان بردارد.
رضا. [ رِ ] (ع مص ، اِمص ) رَضا. رِضی ̍ . [ رضا ] خشنود شدن .(از آنندراج ) (غیاث اللغات ). خشنودی . (از ناظم الاطباء) (آنندراج ). عبامرضاة. (منتهی الارب ). رضوان . (دهار) (از اقرب الموارد) (منتهی الارب ). رِضاً. (اقرب الموارد). رِضی ً. رُضوان . رُضی ً. (منتهی الارب ). و رجوع به مصادر مرادف آن شود. || خشنودی ... و با لفظ دادن و آوردن به معنی اجازت دادن و آوردن مستعمل ... و در منتخب به همه معنی به فتح نوشته و صاحب کشف و صراح و مزیل الاغلاط و ابن حاج به معنی اول به کسرنوشته اند. (از آنندراج ) (از غیاث اللغات ). در عربی رضایت نیامده و از این رو اساتید قدما همه جا بجای رضایت که در تداول نثر امروز شایع است رضا استعمال می کرده اند. نیک خرسندی . (ناظم الاطباء). خشنودی . مرضات . رضوان . خرسندی . خشندی . مقابل سخط. مقابل جبر و ستم . مقابل خشم . مقابل غضب . (یادداشت مؤلف ) :
رضای او کند روشن ثنای او کند نیکو
هوای او کندبینا سخای او کند فربی .
بارخدایی که او جز به رضای خدا
بر همه روی زمین می ننهد یک قدم .
ثمره ٔ این اعتراف و رضا آن است که احاطه کند زیادتی فضل خدا را. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 309). با این همه قسم می خورم در حالت رضا نه در وقت اکراه . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 357). هیچ چیز عزیزتر از جان نباشد دررضای خداوند بذل کردم . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 357). می گزیند رضای او را در همه ٔ آنچه می گشاید و می بندد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 312). اکنون خوارزمشاه پیر دولت است آنچه رفت در باید گذاشت و به رضای سلطان به آموی رود... (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 355).
گر جز رضای تست غرض مر مرا ز عمر
بر چیزها مده به دو عالم ظفر مرا.
دانستند که خاموشی او رضای آنست . (فارسنامه ٔ ابن بلخی ص 100).
ای خسرو زمانه که باشد ز خسروان
کاندر جهان رضای ترا جانسپار نیست .
در رضا و ثواب ایزد کوش
گرچه صعب است درد فرزندان .
لیکن از دین پاک تو نسزد
که بدین مر ترا رضا باشد.
در آنچه جست همه خشندی ّ سلطان جست
هر آنچه کرد زبهر رضای یزدان کرد.
جهان به پیش مراد تو دست کرده به کش
فلک به پیش رضای تو پشت کرده دو تا.
یکی از سکرات ملک آن است که همیشه خانیان را به جمال رضا آراسته دارد. (کلیله و دمنه ).
اگر محول حال جهانیان نه قضاست
چرا مجاری احوال برخلاف رضاست .
همه رنجی بسر برم چو به کوی تو بگذرم
همه خشمی فروخورم چو ببینم رضای تو.
پل آبگون فلک باد رخنه
که در جویش آب رضایی نبینم .
... با تحری رضای خویش برابر دانست . (سندبادنامه ص 4). معارف ملک میان او و سلطان توسط کردند و موافقت را ملتزم شود و به قراری تن دردهد و رضای سلطان حاصل کند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 359).
یار آن بود که صبر کند بر جفای یار
ترک رضای خویش کند در رضای یار.
به سمع رضا مشنو آزار کس .
حاصل نشود رضای سلطان
تا خاطر بندگان نجویی .
مانند آستان درت مأمن رضا.
- امثال :
رضای دوست به دست آر و دیگران بگذار .
سکوت موجب رضاست . (امثال و حکم دهخدا ج 2 ص 987).
- بی رضا ؛ ناخشنود. ناراضی :
زن کز بر مرد بی رضا برخیزد
بس فتنه و جنگ از آن سرا برخیزد.
- رضای کسی را جستن ؛ طلب خشنودی وی . جستن رضای او. (یادداشت مؤلف ) :
ذوالجلال از تو هیچ راضی نیست
چند جویی رضای میر جلیل .
گر زخم زنی سنانْت بوسم
ور خشم آری رضات جویم .
جویم رضات شاید گر دولتی نجویم
دارم مسیح گرچه سُم ّ خری ندارم .
|| خوشدلی . || دلپسندی . (ناظم الاطباء). پسند. پسندیدن . پسند کردن . دلخواه . (یادداشت مؤلف ). || موافقت . تن دردادن . همداستانی . تسلیم . (یادداشت مؤلف ) : اگر صلح باشد خود نیک و اگر جنگ باشد چون بنده ، بسیار بندگان در خدمت و رضای خداوند روان شوند در طاعت خویش . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 399). فرصت نگاه می داشت و حیلت می ساخت تا رضای آن خداوند را به باب ما دریافت و بجای آورد. (تاریخ بیهقی ).
- به چشم رضا به چیزی نگریستن ؛ از روی موافقت و خشنودی و رضای خاطر در چیزی نگاه کردن : و نیز با وی تذکره ای است چنانکه رسم رفته است و همیشه از هر دو جانب چنین مهادات و ملاطفات می بوده است که چون به چشم رضا بدان نگریسته آید عیب آن پوشیده ماند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 209).
|| نزد طایفه ٔ معتزله به معنی اراده است . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || به اصطلاح اهل تصوف خشنودی کردن بر هرچه از قضای الهی به بنده رسد، و فروتر ازاین مرتبه ٔ صبر است و بالاتر از این مرتبه ٔ تسلیم . (آنندراج ) (غیاث اللغات ). نزد سالکان رضا لذت یافتن از بلا باشد چنانچه در مجمعالسلوک گفته . و در اسرارالفاتحه گوید: رضا خروج است از رضای نفس و درآمدن است به رضای حق . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). این اصطلاح عرفانی است و رضا عبارت از رفع کراهت و تحمل مرارت احکام قضا و قدراست ، و مقام رضا بعد از مقام توکل است . (از فرهنگ علوم عقلی تألیف محمد سجادی ). در اصطلاح عرفا شادی دل است به آنچه پیش آید. (از تعریفات جرجانی ). هجویری گوید: محاسبیه پیروان حارث بن اسد محاسبی هستند و او نخستین کسی بود که رضا را از جمله ٔ احوال شمرد نه مقامات ، و پس از او اهل خراسان قول او و اهل عراق خلاف آنرا گرفتند. بدان که کتاب و سنت به ذکر رضا ناطق است و امت بر آن مجتمعاند:... و رضا بر دو گونه بود یکی رضای خداوند از بنده دیگری رضای بنده ازخداوند. اما حقیقت رضای حق اراده ٔ ثواب و نعمت و کرامت بنده باشد و حقیقت رضای بنده اقامت بر فرمانهای وی ، پس رضای حق مقدم بر رضای بنده است زیرا تا توفیق وی نباشد بنده حکم را گردن ننهد و در جمله رضای بنده استواری دل وی باشد بر طرف قضا اعم از منع و عطا، استقامت سرش بر نظاره ٔ احوال اعم از جلال یا جمال چنانکه اگر بنور لطف حق بفروزد یا به آتش هیبت وی بسوزدبر او یکسان بود. امام حسین از قول اباذر غفاری فرمود که او گفته به نزد من درویشی از توانگری و بیماری از تندرستی بهتر، ولی من گویم هرچه خدا بخواهد همان بهتر و بنده چون اختیار حق دید از اختیارات خود اعراض کند. اما حقیقت معاملات رضا پسنده کاری بنده باشد به علم خدای تعالی و اعتقاد وی به اینکه خداوند در همه حال بدو بیناست ، و اهل این بر چهار قسمند: اول - آنان که از حق تعالی راضی اند به عطا، و آن عطا معرفتست . دوم - آنان که راضی اند به نعما، و آن دنیاست و خسران .سوم - آنانکه راضی اند به بلا، و آن محن گوناگون است وچون در بلا، بلارسان را بیند رنج آن به دیدار زایل شود. چهارم - آنانکه راضی اند به اصطفا، و آن محبت است ، و منزل دلهایشان بجز حضرت حق نباشد. حاضرانی باشند غایب ، دل از خلق گسسته و از بند مقامات و احوال جسته و مر دوستی را میان بسته : لایملکون لأنفسهم ضراً و لا نفعاً و لایملکون موتاً و لا حیوةً و لا نشوراً. (قرآن 3/25). رسول خدا فرمود: من لم یرض باﷲ و بقضائه شغل قلبه و تعب بدنه . رضای بنده بر قضای خدا نشانه ٔ رضای حق از اوست . رضا از زهد بالاتر است چه زهد را تمنا درپی اوست ولی رضا را نیست . چون راضی بالاتر از رضا منزلتی نمی بیند، پس قول محاسبی درست است که گفت رضا ازجمله ٔ احوال است و از مواهب ذوالجلال نه از مکاسب بنده ، وی گوید: الرضا سکون القلب تحت مجاری الاحکام . و چون سکون دل خداییست نه اکتسابی ، پس رضا از احوال است نه مقام . ولی برای روشن شدن مطلب باید گفت که مقام ، عبارتست از راه طلب و قدمگاه وی اندر محل اجتهاد ودرجه ٔ وی به مقدار اکتسابش اندر حضرت حق تعالی است . و اما حال ، عبارتست از فضل خداوند تعالی و لطف وی به دل بنده بی تعلق مجاهدت وی . پس مقام از جمله ٔ مکاسب است و حال از جمله ٔ مواهب . (از کشف المحجوب هجویری صص 219 - 225) : گفت ای فرزند خرقه ٔ درویشان جامه ٔ رضاست هرکه در این کسوت تحمل بی مرادی نکند مدعی است و خرقه بر او حرام . (گلستان ).
چهارم تواضع رضا پنجمین
ششم ذکر مردقناعت گزین .
|| نزد اشاعره ترک اعتراض باشد. رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون شود.
- راضی بودن به رضا و قضای خدا ؛ تن به قضای الهی دادن . تسلیم خواست و مشیت الهی شدن : ناچار است راضی بودن به رضا و قضای خدا عزوجل . (تاریخ بیهقی ).
- راضی به رضای حق ؛ یعنی خرسند و شادمان به آنچه خدا می خواهد. (از ناظم الاطباء).
- رضاً بقضاء اﷲ و تسلیماً لأمره ؛ به جهت رضا بقضای خدا و تسلیم امر او.
- رضا به قضا دادن ؛ راضی بودن به رضای خدا.تسلیم قضا و قدر شدن . به قضای الهی رضا دادن و خشنود شدن . (یادداشت مؤلف ) : روبرو می شود با واقعه به آن طریق که رضا به قضا می دهد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 308).
|| (ص ) خوشدل و خشنود. (از ناظم الاطباء). فارسیان به معنی راضی و خشنود هم استعمال کنند، و این مجاز است . (آنندراج ).
- رضا بودن ؛ خوشدل و خشنود بودن . (از ناظم الاطباء).
|| راغب و مایل . || خاطرجمع. (ناظم الاطباء). || ضامن . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (یادداشت مؤلف ). || محب . (منتهی الارب ) (یادداشت مؤلف ) (ناظم الاطباء). || مرد خشنود و پسندیده . (ناظم الاطباء) .
رضای او کند روشن ثنای او کند نیکو
هوای او کندبینا سخای او کند فربی .
منوچهری .
بارخدایی که او جز به رضای خدا
بر همه روی زمین می ننهد یک قدم .
منوچهری .
ثمره ٔ این اعتراف و رضا آن است که احاطه کند زیادتی فضل خدا را. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 309). با این همه قسم می خورم در حالت رضا نه در وقت اکراه . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 357). هیچ چیز عزیزتر از جان نباشد دررضای خداوند بذل کردم . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 357). می گزیند رضای او را در همه ٔ آنچه می گشاید و می بندد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 312). اکنون خوارزمشاه پیر دولت است آنچه رفت در باید گذاشت و به رضای سلطان به آموی رود... (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 355).
گر جز رضای تست غرض مر مرا ز عمر
بر چیزها مده به دو عالم ظفر مرا.
ناصرخسرو.
دانستند که خاموشی او رضای آنست . (فارسنامه ٔ ابن بلخی ص 100).
ای خسرو زمانه که باشد ز خسروان
کاندر جهان رضای ترا جانسپار نیست .
مسعودسعد.
در رضا و ثواب ایزد کوش
گرچه صعب است درد فرزندان .
مسعودسعد.
لیکن از دین پاک تو نسزد
که بدین مر ترا رضا باشد.
مسعودسعد.
در آنچه جست همه خشندی ّ سلطان جست
هر آنچه کرد زبهر رضای یزدان کرد.
مسعودسعد.
جهان به پیش مراد تو دست کرده به کش
فلک به پیش رضای تو پشت کرده دو تا.
مسعودسعد.
یکی از سکرات ملک آن است که همیشه خانیان را به جمال رضا آراسته دارد. (کلیله و دمنه ).
اگر محول حال جهانیان نه قضاست
چرا مجاری احوال برخلاف رضاست .
انوری .
همه رنجی بسر برم چو به کوی تو بگذرم
همه خشمی فروخورم چو ببینم رضای تو.
خاقانی .
پل آبگون فلک باد رخنه
که در جویش آب رضایی نبینم .
خاقانی .
... با تحری رضای خویش برابر دانست . (سندبادنامه ص 4). معارف ملک میان او و سلطان توسط کردند و موافقت را ملتزم شود و به قراری تن دردهد و رضای سلطان حاصل کند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 359).
یار آن بود که صبر کند بر جفای یار
ترک رضای خویش کند در رضای یار.
سعدی .
به سمع رضا مشنو آزار کس .
سعدی (بوستان ).
حاصل نشود رضای سلطان
تا خاطر بندگان نجویی .
سعدی (گلستان ).
مانند آستان درت مأمن رضا.
(گلستان ).
- امثال :
رضای دوست به دست آر و دیگران بگذار .
؟ (از امثال و حکم دهخدا ج 2 ص 868).
سکوت موجب رضاست . (امثال و حکم دهخدا ج 2 ص 987).
- بی رضا ؛ ناخشنود. ناراضی :
زن کز بر مرد بی رضا برخیزد
بس فتنه و جنگ از آن سرا برخیزد.
(گلستان ).
- رضای کسی را جستن ؛ طلب خشنودی وی . جستن رضای او. (یادداشت مؤلف ) :
ذوالجلال از تو هیچ راضی نیست
چند جویی رضای میر جلیل .
ناصرخسرو.
گر زخم زنی سنانْت بوسم
ور خشم آری رضات جویم .
خاقانی .
جویم رضات شاید گر دولتی نجویم
دارم مسیح گرچه سُم ّ خری ندارم .
خاقانی .
|| خوشدلی . || دلپسندی . (ناظم الاطباء). پسند. پسندیدن . پسند کردن . دلخواه . (یادداشت مؤلف ). || موافقت . تن دردادن . همداستانی . تسلیم . (یادداشت مؤلف ) : اگر صلح باشد خود نیک و اگر جنگ باشد چون بنده ، بسیار بندگان در خدمت و رضای خداوند روان شوند در طاعت خویش . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 399). فرصت نگاه می داشت و حیلت می ساخت تا رضای آن خداوند را به باب ما دریافت و بجای آورد. (تاریخ بیهقی ).
- به چشم رضا به چیزی نگریستن ؛ از روی موافقت و خشنودی و رضای خاطر در چیزی نگاه کردن : و نیز با وی تذکره ای است چنانکه رسم رفته است و همیشه از هر دو جانب چنین مهادات و ملاطفات می بوده است که چون به چشم رضا بدان نگریسته آید عیب آن پوشیده ماند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 209).
|| نزد طایفه ٔ معتزله به معنی اراده است . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || به اصطلاح اهل تصوف خشنودی کردن بر هرچه از قضای الهی به بنده رسد، و فروتر ازاین مرتبه ٔ صبر است و بالاتر از این مرتبه ٔ تسلیم . (آنندراج ) (غیاث اللغات ). نزد سالکان رضا لذت یافتن از بلا باشد چنانچه در مجمعالسلوک گفته . و در اسرارالفاتحه گوید: رضا خروج است از رضای نفس و درآمدن است به رضای حق . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). این اصطلاح عرفانی است و رضا عبارت از رفع کراهت و تحمل مرارت احکام قضا و قدراست ، و مقام رضا بعد از مقام توکل است . (از فرهنگ علوم عقلی تألیف محمد سجادی ). در اصطلاح عرفا شادی دل است به آنچه پیش آید. (از تعریفات جرجانی ). هجویری گوید: محاسبیه پیروان حارث بن اسد محاسبی هستند و او نخستین کسی بود که رضا را از جمله ٔ احوال شمرد نه مقامات ، و پس از او اهل خراسان قول او و اهل عراق خلاف آنرا گرفتند. بدان که کتاب و سنت به ذکر رضا ناطق است و امت بر آن مجتمعاند:... و رضا بر دو گونه بود یکی رضای خداوند از بنده دیگری رضای بنده ازخداوند. اما حقیقت رضای حق اراده ٔ ثواب و نعمت و کرامت بنده باشد و حقیقت رضای بنده اقامت بر فرمانهای وی ، پس رضای حق مقدم بر رضای بنده است زیرا تا توفیق وی نباشد بنده حکم را گردن ننهد و در جمله رضای بنده استواری دل وی باشد بر طرف قضا اعم از منع و عطا، استقامت سرش بر نظاره ٔ احوال اعم از جلال یا جمال چنانکه اگر بنور لطف حق بفروزد یا به آتش هیبت وی بسوزدبر او یکسان بود. امام حسین از قول اباذر غفاری فرمود که او گفته به نزد من درویشی از توانگری و بیماری از تندرستی بهتر، ولی من گویم هرچه خدا بخواهد همان بهتر و بنده چون اختیار حق دید از اختیارات خود اعراض کند. اما حقیقت معاملات رضا پسنده کاری بنده باشد به علم خدای تعالی و اعتقاد وی به اینکه خداوند در همه حال بدو بیناست ، و اهل این بر چهار قسمند: اول - آنان که از حق تعالی راضی اند به عطا، و آن عطا معرفتست . دوم - آنان که راضی اند به نعما، و آن دنیاست و خسران .سوم - آنانکه راضی اند به بلا، و آن محن گوناگون است وچون در بلا، بلارسان را بیند رنج آن به دیدار زایل شود. چهارم - آنانکه راضی اند به اصطفا، و آن محبت است ، و منزل دلهایشان بجز حضرت حق نباشد. حاضرانی باشند غایب ، دل از خلق گسسته و از بند مقامات و احوال جسته و مر دوستی را میان بسته : لایملکون لأنفسهم ضراً و لا نفعاً و لایملکون موتاً و لا حیوةً و لا نشوراً. (قرآن 3/25). رسول خدا فرمود: من لم یرض باﷲ و بقضائه شغل قلبه و تعب بدنه . رضای بنده بر قضای خدا نشانه ٔ رضای حق از اوست . رضا از زهد بالاتر است چه زهد را تمنا درپی اوست ولی رضا را نیست . چون راضی بالاتر از رضا منزلتی نمی بیند، پس قول محاسبی درست است که گفت رضا ازجمله ٔ احوال است و از مواهب ذوالجلال نه از مکاسب بنده ، وی گوید: الرضا سکون القلب تحت مجاری الاحکام . و چون سکون دل خداییست نه اکتسابی ، پس رضا از احوال است نه مقام . ولی برای روشن شدن مطلب باید گفت که مقام ، عبارتست از راه طلب و قدمگاه وی اندر محل اجتهاد ودرجه ٔ وی به مقدار اکتسابش اندر حضرت حق تعالی است . و اما حال ، عبارتست از فضل خداوند تعالی و لطف وی به دل بنده بی تعلق مجاهدت وی . پس مقام از جمله ٔ مکاسب است و حال از جمله ٔ مواهب . (از کشف المحجوب هجویری صص 219 - 225) : گفت ای فرزند خرقه ٔ درویشان جامه ٔ رضاست هرکه در این کسوت تحمل بی مرادی نکند مدعی است و خرقه بر او حرام . (گلستان ).
چهارم تواضع رضا پنجمین
ششم ذکر مردقناعت گزین .
سعدی .
|| نزد اشاعره ترک اعتراض باشد. رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون شود.
- راضی بودن به رضا و قضای خدا ؛ تن به قضای الهی دادن . تسلیم خواست و مشیت الهی شدن : ناچار است راضی بودن به رضا و قضای خدا عزوجل . (تاریخ بیهقی ).
- راضی به رضای حق ؛ یعنی خرسند و شادمان به آنچه خدا می خواهد. (از ناظم الاطباء).
- رضاً بقضاء اﷲ و تسلیماً لأمره ؛ به جهت رضا بقضای خدا و تسلیم امر او.
- رضا به قضا دادن ؛ راضی بودن به رضای خدا.تسلیم قضا و قدر شدن . به قضای الهی رضا دادن و خشنود شدن . (یادداشت مؤلف ) : روبرو می شود با واقعه به آن طریق که رضا به قضا می دهد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 308).
|| (ص ) خوشدل و خشنود. (از ناظم الاطباء). فارسیان به معنی راضی و خشنود هم استعمال کنند، و این مجاز است . (آنندراج ).
- رضا بودن ؛ خوشدل و خشنود بودن . (از ناظم الاطباء).
|| راغب و مایل . || خاطرجمع. (ناظم الاطباء). || ضامن . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (یادداشت مؤلف ). || محب . (منتهی الارب ) (یادداشت مؤلف ) (ناظم الاطباء). || مرد خشنود و پسندیده . (ناظم الاطباء) .
فرهنگ عمید
۱. خشنودی، خوش دلی.
۲. (صفت ) [عامیانه] خشنود.
۳. (تصوف ) یکی از مراحل سلوک که سالک در آن هر حادثه ای را نتیجۀ مشیت الهی می بیند.
۲. (صفت ) [عامیانه] خشنود.
۳. (تصوف ) یکی از مراحل سلوک که سالک در آن هر حادثه ای را نتیجۀ مشیت الهی می بیند.
دانشنامه عمومی
رضا نامی برای مردان و نیز یک نام خانوادگی ست. افراد شاخص با این نام از این قرارند:
علی بن موسی الرضا، امام هشتم شیعیان
رضاشاه، شاه ایران (از ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰) و بنیانگذار دودمان پهلوی
علی بن موسی الرضا، امام هشتم شیعیان
رضاشاه، شاه ایران (از ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰) و بنیانگذار دودمان پهلوی
wiki: درام به کارگردانی علیرضا معتمدی است. این فیلم برای نخستین بار در سال ۱۳۹۶ در سی و ششمین دورهٔ جشنوارهٔ جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد. نمایش عمومی فیلم از ۲۰ اسفند ۱۳۹۷ در گروه هنر و تجربه بود.
افسر اسدی
رضا داوودنژاد
ستاره پسیانی
سحر دولتشاهی
سولماز غنی
علیرضا معتمدی
دبورا یانگ نویسندهٔ هالیوود ریپورتر که فیلم را در جشنوارهٔ جهانی فجر تماشا کرده در یادداشتی «ابتکار وسواس گونهٔ فیلم هایی مانند رضا» را «از نشانه های از نوگرایی سینمای ایران» دانسته است. او در ادامه طولانی شدن پلانهای فیلم را خسته کننده عنوان کرده است. مجید اسلامی فیلم را «از هیجان انگیزترین فیلم های اول» سال های اخیر سینمای ایران دانسته و طراحی صحنهٔ آن را «درخشان» توصیف کرده است.
افسر اسدی
رضا داوودنژاد
ستاره پسیانی
سحر دولتشاهی
سولماز غنی
علیرضا معتمدی
دبورا یانگ نویسندهٔ هالیوود ریپورتر که فیلم را در جشنوارهٔ جهانی فجر تماشا کرده در یادداشتی «ابتکار وسواس گونهٔ فیلم هایی مانند رضا» را «از نشانه های از نوگرایی سینمای ایران» دانسته است. او در ادامه طولانی شدن پلانهای فیلم را خسته کننده عنوان کرده است. مجید اسلامی فیلم را «از هیجان انگیزترین فیلم های اول» سال های اخیر سینمای ایران دانسته و طراحی صحنهٔ آن را «درخشان» توصیف کرده است.
wiki: رضا (فیلم)
فرهنگ فارسی ساره
خرسند
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] رضا یکی از درجات و مقام های بالای معنوی است که در علم اخلاق دارای جایگاه ویژه ای می باشد.
رضا در لغت به معنای خشنودی و ضد سخط است و به معنای اختیار کردن نیز آمده است و اصل این ماده به موافقت میل آدمی به آنچه با آن مواجه است دلالت دارد.
تعریف رضا در اصطلاح
در اصطلاح عبارت است از ترک اعتراض بر مقدرات الهیه در باطن و ظاهر، قولاً و فعلاً به گونه ای که بنده مقامی بیشتر از آنچه خدا آن را قرار داده است، طلب نکند که این خود بالاترین درجه تکامل است؛ زیرا تکامل دارای درجاتی است؛ اوّل: صبر، دوّم: تنزیه خداوند، سوّم: سپاس و ستایش پروردگار، چهارم: رضا به قضای الهی.
رضا از صفات فعل خدا
اگر رضای خدا از صفات ذاتیه او بود و خداوند در ذاتش متصف به رضا بود البته این صفت تغییر نمیپذیرفت و در هیچ حالی زایل نمیشد در حالی که انسان اگر امروز کار خوبی کند خدا از او راضی است و اگر فردا کار بدی کرد خدا از او ناراضی است، اگر بعدا توبه کرد باز خدا از او راضی است. پس صفت ذات نیست بلکه صفت فعل است.
کیفیت رضایت و سخط خداوند
...
رضا در لغت به معنای خشنودی و ضد سخط است و به معنای اختیار کردن نیز آمده است و اصل این ماده به موافقت میل آدمی به آنچه با آن مواجه است دلالت دارد.
تعریف رضا در اصطلاح
در اصطلاح عبارت است از ترک اعتراض بر مقدرات الهیه در باطن و ظاهر، قولاً و فعلاً به گونه ای که بنده مقامی بیشتر از آنچه خدا آن را قرار داده است، طلب نکند که این خود بالاترین درجه تکامل است؛ زیرا تکامل دارای درجاتی است؛ اوّل: صبر، دوّم: تنزیه خداوند، سوّم: سپاس و ستایش پروردگار، چهارم: رضا به قضای الهی.
رضا از صفات فعل خدا
اگر رضای خدا از صفات ذاتیه او بود و خداوند در ذاتش متصف به رضا بود البته این صفت تغییر نمیپذیرفت و در هیچ حالی زایل نمیشد در حالی که انسان اگر امروز کار خوبی کند خدا از او راضی است و اگر فردا کار بدی کرد خدا از او ناراضی است، اگر بعدا توبه کرد باز خدا از او راضی است. پس صفت ذات نیست بلکه صفت فعل است.
کیفیت رضایت و سخط خداوند
...
wikifeqh: رضا
[ویکی اهل البیت] ضدّ سخط (ناخشنودی) رضاست و آن ترک اعتراض و ناخشنودی باطنی و ظاهری در گفتار و کردار است و این صفت از ثمرات محبت و لوازم آن است زیرا محب هر چه را که از محبوب وی صادر شود نیکو می شمارد و نزد صاحب مرتبه رضا فقر و غنا و رنج و راحت و بقاء و فنا و عزت و ذلت و تندرستی و بیماری و مرگ و زندگانی یکسان است و یکی را بر دیگری ترجیح نمی دهد و هیچ کدام بر دل او گران نیست زیرا همه را صادر از خدای سبحان می داند و دوستی او در دلش استوار شده به گونه ای که افعال او را دوست دارد و خواست او را بر خواهش خود ترجیح می دهد و به آنچه از او می رسد راضی است.
منقول است که: (سنّ یکی از صاحبان مرتبه رضا به هفتاد رسید و در این مدت نگفت که کاش فلان چیز چنین نبود و فلان چیز چنان بود).
و به یکی از ایشان گفتند: (از آثار رضا در خویش چه یافتی؟ گفت: در من بوئی از رضا نیست و با وجود این اگر خدا مرا پلی سازد بر جهنم و همه خلایق از آن بگذرند و به بهشت درآیند و سپس مرا به دوزخ افکند و جهنم را از من پر کند، این حکم او را دوست دارم و به قسمت او خشنودم و هرگز به خاطرم نمی گذرد که چرا چنین است و کاش چنین نبود، چرا بهره من این شد و نصیب دیگران آن).
صاحب مرتبه رضا همواره در آرامش و راحت و سرور و بهجت است، زیرا هر چیزی را به چشم رضا می نگرد، و در هر چیز به نور رحمت الهی و سرّ حکمت ازلی نظر می کند، گوئی هر چیزی بر وفق مراد و خواهش او روی می دهد، و فایده رضا در دنیا آسایش خاطر برای عبادت و راحت از غم و اندوه است، و در آخرت رضوان خدا و نجات از خشم اوست.
رضا به قضای الهی برترین مقامات دین و شریف ترین مراتب مقرّبان و عظیم ترین درهای رحمت خدا است، و هر که از آن در داخل شود به بهشت درآید. خدای سبحان می فرماید: رَضِیَ اللَّهُ عَنهُم وَرَضُوا عَنهُ؛ خدا از ایشان خشنود است و ایشان از خدا خشنودند.
و روایت است که: عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله أَنَّهُ مَرَّ عَلَی قَوْمٍ مِنَ الْأَنْصَارِ فِی بَیْتٍ فَسَلَّمَ عَلَیْهِمْ وَ وَقَفَ فَقَالَ کَیْفَ أَنْتُمْ قَالُوا مُؤْمِنُونَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ أَفَمَعَکُمْ بُرْهَانُ ذَلِکَ قَالُوا نَعَمْ قَالَ هَاتُوا قَالُوا نَشْکُرُ اللَّهَ فِی الرَّخَاءِ وَ نَصْبِرُ عَلَی الْبَلَاءِ وَ نَرْضَی بِالْقَضَاءِ قَالَ أَنْتُمْ إِذًا أَنْتُم
پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلّم از گروهی از اصحاب خود پرسید: شما چه کسانی هستید؟ گفتند: مؤمنانیم، فرمود: نشان ایمان شما چیست؟ گفتند: در بلا صبر کنیم، و هنگام فراخی و نعمت شکر گزاریم، و در موارد قضا رضا دهیم، فرمود: به خدای کعبه قسم مؤمنانند.
منقول است که: (سنّ یکی از صاحبان مرتبه رضا به هفتاد رسید و در این مدت نگفت که کاش فلان چیز چنین نبود و فلان چیز چنان بود).
و به یکی از ایشان گفتند: (از آثار رضا در خویش چه یافتی؟ گفت: در من بوئی از رضا نیست و با وجود این اگر خدا مرا پلی سازد بر جهنم و همه خلایق از آن بگذرند و به بهشت درآیند و سپس مرا به دوزخ افکند و جهنم را از من پر کند، این حکم او را دوست دارم و به قسمت او خشنودم و هرگز به خاطرم نمی گذرد که چرا چنین است و کاش چنین نبود، چرا بهره من این شد و نصیب دیگران آن).
صاحب مرتبه رضا همواره در آرامش و راحت و سرور و بهجت است، زیرا هر چیزی را به چشم رضا می نگرد، و در هر چیز به نور رحمت الهی و سرّ حکمت ازلی نظر می کند، گوئی هر چیزی بر وفق مراد و خواهش او روی می دهد، و فایده رضا در دنیا آسایش خاطر برای عبادت و راحت از غم و اندوه است، و در آخرت رضوان خدا و نجات از خشم اوست.
رضا به قضای الهی برترین مقامات دین و شریف ترین مراتب مقرّبان و عظیم ترین درهای رحمت خدا است، و هر که از آن در داخل شود به بهشت درآید. خدای سبحان می فرماید: رَضِیَ اللَّهُ عَنهُم وَرَضُوا عَنهُ؛ خدا از ایشان خشنود است و ایشان از خدا خشنودند.
و روایت است که: عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله أَنَّهُ مَرَّ عَلَی قَوْمٍ مِنَ الْأَنْصَارِ فِی بَیْتٍ فَسَلَّمَ عَلَیْهِمْ وَ وَقَفَ فَقَالَ کَیْفَ أَنْتُمْ قَالُوا مُؤْمِنُونَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ أَفَمَعَکُمْ بُرْهَانُ ذَلِکَ قَالُوا نَعَمْ قَالَ هَاتُوا قَالُوا نَشْکُرُ اللَّهَ فِی الرَّخَاءِ وَ نَصْبِرُ عَلَی الْبَلَاءِ وَ نَرْضَی بِالْقَضَاءِ قَالَ أَنْتُمْ إِذًا أَنْتُم
پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلّم از گروهی از اصحاب خود پرسید: شما چه کسانی هستید؟ گفتند: مؤمنانیم، فرمود: نشان ایمان شما چیست؟ گفتند: در بلا صبر کنیم، و هنگام فراخی و نعمت شکر گزاریم، و در موارد قضا رضا دهیم، فرمود: به خدای کعبه قسم مؤمنانند.
wikiahlb: رضا
[ویکی فقه] رضا (ابهام زدایی). •رضا یکی از القاب امام رضا، هشتمین امام شیعیان هست.•رضا به معنای خشنودی و ضد سخط هست.
...
...
wikifeqh: رضا_(ابهام زدایی)
واژه نامه بختیاریکا
( رَضا ) آخوندک
پیشنهاد کاربران
رضا: راضی 💖عشق ناز ، الهه خوشی
رضا بمعنای راضی و نور افشار
رضا یعنی تمام وجودم
رضا یعنی تمام وجودم
راضی و خشنود
رضا به معنی رضایت یا خشنودی یا راضی
خشنودی/صلاحدید
رضا یعنی رضایتمندی
خوش دل خوشحال راضی موافق
رضایت / خوشی
خشنودی ر ضایت
رضا به معنی رضایت
خشنودی. رضایت. راضی بودن. خوش دل.
رضا یعنی ::
راضی . خشنود رضایت داده
نام امام هشتم ( ع )
راضی . خشنود رضایت داده
نام امام هشتم ( ع )
رضا یعنی راضی بودن و شکر گذار بودن در هر حالتی
رضایت
راضی، مجاب
رضایت٬ راضی
راضی خشنود
خوشنودی و خرسندی . . . . .
راضی خوشنود
خوشنودی و رضایت
راضی خوشنودی خوشحالی رضایت خرسندی اسم بابام رضا هستش این یه اسم عربیه
چرا امام هشتم ( علیه السلام ) ، �رضا�ست؟
آیت الله جوادی آملی: هیچ موجودی از هیچ موجود دیگری راضی نمی شود، مگر به وساطت مقام امام هشتم؛ هیچ انسانی به هیچ توفیقی دست نمی یابد و خوشحال نمی شود، مگر به وساطت مقام رضوان رضا ( سلام الله علیه ) ؛ و هیچ نفس مطمئنه ای به مقام راضی و مَرضی بار نمی یابد، مگر به وساطت مقام امام رضا! او نه چون به مقام رضا رسیده است، به این لقب ملقّب شده است! بلکه چون دیگران را به این مقام می رساند، ملقّب به رضا شد.
آیت الله جوادی آملی: هیچ موجودی از هیچ موجود دیگری راضی نمی شود، مگر به وساطت مقام امام هشتم؛ هیچ انسانی به هیچ توفیقی دست نمی یابد و خوشحال نمی شود، مگر به وساطت مقام رضوان رضا ( سلام الله علیه ) ؛ و هیچ نفس مطمئنه ای به مقام راضی و مَرضی بار نمی یابد، مگر به وساطت مقام امام رضا! او نه چون به مقام رضا رسیده است، به این لقب ملقّب شده است! بلکه چون دیگران را به این مقام می رساند، ملقّب به رضا شد.
چرا امام هشتم ( علیه السلام ) ، �رضا�ست؟
آیت الله جوادی آملی: هیچ موجودی از هیچ موجود دیگری راضی نمی شود، مگر به وساطت مقام امام هشتم؛ هیچ انسانی به هیچ توفیقی دست نمی یابد و خوشحال نمی شود، مگر به وساطت مقام رضوان رضا ( سلام الله علیه ) ؛ و هیچ نفس مطمئنه ای به مقام راضی و مَرضی بار نمی یابد، مگر به وساطت مقام امام رضا! او نه چون به مقام رضا رسیده است، به این لقب ملقّب شده است! بلکه چون دیگران را به این مقام می رساند، ملقّب به رضا شد.
ممکن است در بین آحاد امّت کسانی باشند که به مقام رضوان راه پیدا کنند؛ چون پایان بخش سورة مبارکة فجر که فرمود: یا أیَّتُهَا النَّفسُ المُطمَئِنَهُ ارْجِعِی إلی رَبِّکِ راضِیَهً مَرضِیَّه ( 1 ) مخصوص ائمه ( ع ) نیست، شامل سائر انسانهای ملکوتی منش هم می شود. ممکن است در بین امّت کسانی باشند که دارای نفس مطمئنه و نائل به مقام راضِیَهً مَرضِیَّهً بشوند، امّا رضا نخواهند بود! آنها جزء امّت اند، ولی امام رضا ( ع ) واسطه است که چنین افرادی در بین امّت به مقام راضِیَهً مَرضِیَّهً راه پیدا می کنند.
اهداف جزئی هم مشمول این اصل کلّی است. اگر کسی در کارهای جزئی موفق شد و راضی شد؛ چه بداند، چه نداند به برکت امام رضا ( ع ) است. اگر فرزندی کوشید، رضای پدر و مادر را فراهم کرد؛ چه بداند و چه نداند، به وساطت مقام امام رضا ( ع ) است. و اگر عالم حوزوی یا اندیشور دانشگاهی به مقام علم و دانش بار یافت و بر کُرسی استادی تکیه زد و راضی شد؛ چه بداند، چه نداند به وساطت مقام ایشان است.
وجود مبارک امام هشتم ( ع ) وقتی وارد سرزمین مرو و خراسان شد؛ آنروز مسئلة رسمی خراسان، مسئله امامت، رهبری، خلافت و مانند آن بود. عدّه ای بر این پندار باطل بودند که رهبر را باید مردم انتخاب بکنند! امامت انتخابی است و سقیفة بنی ساعده هم شاهد آنها بود. عباسیّه بر این پندار بودند، بنی العباس فکرشان این بود که رهبری انتخابی است!
وجود مبارک امام از آنها سئوال کرد: مسئله رسمی خراسان کنونی چیست؟ عرض کردند: مسئله ولایت و رهبری است که عدّه ای باورشان این است که رهبر را مردم باید انتخاب بکنند. آنگاه وجود مبارک امام رضا ( ع ) طبق نقل مرحوم کُلینی ( رض ) فرمود: من امامت و رهبری را تشریح کنم تا معلوم بشود که امامت انتخابی نیست.
آنگاه مطلبی را فرمود که بخشی از آن معارف و مطالب به این مضمون در کافی ضبط شده است؛ اَلإمامُ واحِدُ دَهرِهِ لا یُدانِیهِ اَحَدْ وَ هُوَ بِحِیثتُ النَّجمْ مِنْ یَدِ المُتَناوِلینْ، إینَ العُقُولُ مِنْ هذا؟ إینَ الاِختیارُ مِنْ هذا؟ ( 2 ) فرمود: امام آن انسان کاملی است که در عصر خود، در روی زمین دوّمی ندارد. او مثل اعلای لیسَ کَمِثلِهِ شِیء است، او مظهر لیسَ کَمِثلِهِ شِیء است. مگر مظهر لیسَ کَمِثلِهِ شِیء همتا دارد؟ وقتی همتا نداشت، در دسترس فکر دیگری نیست که دیگری او را بشناسد!
از باب تشبیه معقول به محسوس چنین فرمود: همانطوری که ستاره های آسمان در دسترس بشر عادی نیست، اوج مقام امامت و رهبری هم در دست بشر عادی نیست. همانطوری که با دست نمی شود ستارة آسمان را گرفت، با فکر بشر عادی هم نمی شود خلیفة الله را و امام معصوم را شناخت! إینَ العُقُولُ مِنْ هذا؟ إینَ الاِختیارُ مِنْ هذا؟ کجا عقل مردم می تواند امام را بشناسد، تا او را در سقیفه اختیار بکند، انتخاب بکند! امام را جز امام آفرین احدی نمی شناسد؛ او می شناسد، او می پروراند، او نصب می کند و مانند آن. إینَ العُقُولُ مِنْ هذا و إینَ الاِختیارُ مِنْ هذا؟
نردبانی به نام اقرار به گناه
در قرآن کریم، ذات أقدس إله به ما فرمود: شما باید وسیله ای فراهم بکنید که از آن وسیله مدد بگیرید و به خدا واصل بشوید. وسیله برای وصول است! این سبب و این نردبان برای آن صعود است؛ وَ ابتَغُوا إلَیهِ الوَسیله ( 3 ) . آنگاه وسیله را در ادعیه، در مناجات، در روایات برای ما مشخّص کرده اند.
بهترین وسیله و عالی ترین وسیله �توحید� است که انسان موحّد باشد. تَوَسَّلْتُ إلِیکَ بِرُبُوبیَّتِکْ ( 4 ) . اعتقاد به عبودیت خویش و ربوبیّت خدا بهترین وسیله است. و برای اینکه انسان به این توفیق راه پیدا کند، اقرار به گناه را به عنوان وسیله با مولای خود در میان می گذارد. خود این اقرار به گناه وسیله است. در مناجات شعبانیّه چنین آمده است: خدایا! تو که دستور داده ای ما به طرف تو وسیله ای اتخاذ کنیم؛ وَ قَدْ جَعَلتُ الإقرارَ بِالذَّنبِ إلِیکَ وَسیلَتِی ( 5 ) . من هیچ نردبان و وسیله ای ندارم، مگر اینکه اقرار می کنم بد کرده ام!
اقرار به گناه نردبان خوبی است؛ از غرور آدم می کاهد، انسان را به توبه وادار می کند، وقتی انسان اقرار کرد و تصمیم گرفت توبه کند، کم کم شامّه اش باز می شود. حالت ذکام معنوی او بر طرف می شود؛ وقتی انسان مذکوم نبود، ذکام نداشت، سرما خورده نبود، هم بوی بد را استشمام می کند، هم بوی خوب را! بوی خوب و شیوای عبادت و استغفار به شامّه اش می رسد، بوی بد گناه هم به شامّه اش می رسد.
این از بیانات نورانی رسول خداست که به ما فرمود: تَعَطَّرُوا بِالإستِغفارْ لا تَفضَحَنَّکُمْ رَوائِحُ الذُّنُوبْ ( 7 ) . با استغفار خود را معطّر کنید تا بوی بد گناه شما را رسوا نکند. بالأخره گناه بد بو روزی انسان را رسوا می کند. همه که مثل ما مذکوم نیستند، شامّة همه بسته نیست! بسیاری از جوانها، از خواهران و برادران با شامّة باز استشمام می کنند. جامعه ای که شهید داده است، معطّر است. جامعة معطّر و خوشبو هم بوی خوب دارد، هم بوی خوب را استشمام می کند.
مگر در فرهنگ ما زیارت وارث و امثال وارث نیآمده؟! مگر ما در پیشگاه شهداء و شهیدانِ امام ( رض ) عرض نمی کنیم: طِبتُمْ وَ طابَتِ الأرضُ الَّتِی فِیهَا دُفِنْتُمْ ( 8 ) ؟! شما طیّب و طاهرید، سرزمینی که شما را پروراند طیّب و طاهر است، مزار و مرقد شما طیّب و طاهر است. خُب این زیارت وارث به انسان شامّه می دهد. اگر ما نتوانستیم استشمام کنیم، خیلی ها هستند؛ همانها که شهید داده اند، همانها هم بوی شهادت را استشمام می کنند. و اگر چنین جامعة زنده ای ما داشتیم، بالأخره بوی بد گناه ما را مفتضح می کند!
فعلاً بگوئیم: اَلحَمدُ للهِ الَّذِی سَتَرَ عُیُوبی وَ ذُنُوبی وَ لَمْ یَفضَحْنِی مِنْ بِینِ الخَلائِقْ ( 9 ) . خدایا! تا دیر نشده ما بر می گردیم، ما معتقدیم بد کردیم و تو پوشاندی. ستّار بودی، غفّار بودی؛ امید آن هست که در آخرت هم بپوشانی. ولی بالأخره ممکن است یک وقتی قهر خدا آن پرده را کنار بزند و سرزمین طیّب و طاهر که مردان الهی و زنان الهی تربیت می کند و بوی خوب اطاعت را استشمام می کنند و بوی بد گناه را هم استشمام می کنند، ما مفتضح بشویم.
میان بری برای تقرب الهی
شما در دعای کمیل می خوانید، در ادعیة دیگر می خوانید که خدا به ما از هر موجودی نزدیکتر است. اگر او به ما از خود ما حتّی نزدیکتر بود، بخشش او هم به ما از هر چیزی نزدیکتر است. یک راه میان بری بنده با خدا دارد؛ غیر از آن اسباب و وسائل، یک راه میان بری دارد. لذا به او عرض می کنیم: تَوَسَّلْتُ إلِیکَ بِرُبُوبیَّتِکْ.
یعنی خدایا! تو که فرمودی وَ ابتَغُوا إلِیهِ الوَسیلِه، ما توسل به ائمه داریم، نماز وسیله است، روزه وسیله است، قرائت قرآن وسیله است، درس و بحث وسیله است، احسان و نثار و ایثار وسیله است، جهاد اصغر و اکبر وسیله اند؛ همة اینها وسیله اند. امّا �توحید ناب� وسیلة خوبی است. خدایا! عبودیت خود و ربوبیّت تو را وسیله قرار دادیم. تَوَسَّلْتُ إلِیکَ بِرُبُوبیَّتِکْ. اگر چنین وسیله ای در اختیار ما هست، و این وسیله اَقربُ الوَسائِل است و اَقویَ الوَسائِل است؛ اگر از این وسیله ما بخواهیم مدد بگیریم، کار آسانی هست؛ دفعتاً می بینید انسان متحوّل می شود. و این تحوّل باعث تهیّة ذخیره ای است که چیزی او را عوض نمی کند.
شما تا چشم به هم بزنید، می بینید ابلاغ بازنشستگی به دست یک عالم حوزوی یا دانشمند دانشگاهی دادند. طولی نمی کشد که انسان به 60 یا 70 سالگی می رسد! یک بیان نورانی ای امیر المؤمنین ( سلام الله علیه ) دارد که لحظه ها چقدر می گذرد، به چه سرعت می گذرد، روز می شود. روزها به چه سرعت می گذرد، هفته می شود. هفته ها به چه سرعت می گذرد، ماه و سال را پشت سر می گذارد؛ و این ماهها و سالها به چه سرعت می گذرد و عمر را تأمین می کند! تا انسان بجنبد، می بیند: از آن سرد آمد این کاخ دلاویز/ که تا جا گرم کردی ، گویدند خیز
مقام رضوان از آن چه کسی می شود؟
دنیا همیشه سرد است؛ زیرا هر کسی چند لحظه ای آنجا نشست، تا جای خود را گرم بکند، به او می گویند: نوبت تو به سر آمده. آنگاه کسی در این بازیگری ها پیروز می شود که نه کسی را فریب دهد، نه فریب کسی را بخورد؛ او به مقام رضوان بار می یابد، إن شآءَ الله به نفس مطمئنه می رسد، راضیة مرضیه خواهد شد. از آن به بعد به او اجازة رجوع می دهند. به برخی می گویند: قِفُوهُمْ إنَّهُمْ مَسئُولُونْ ( 11 ) . اینها را متوقف کنید، بازداشت کنید. به بعضی ها می گویند: بیائید. خدا دستور توقف به عدّه ای می دهد، فرمان رجوع دربارة عدّه ای دیگر صادر می کند. مائیم و ابدیّت ما!
شما می بینید انسان اینچنین نیست که عمرش با کهکشان ها قابل قیاس باشد! انسان یک جان مجرّدی دارد که فوق میلیاردها سال نوری است. اصلاً نه متزمّن در زمان است، نه متمکّن در مکان. . .
( 1 ) سوره فجر / آیات 27 و 28
( 2 ) الکافی / جلد 1 / صفحة 201 ـ با تلخیص
( 3 ) سورة مائده / آیة 35
( 4 ) المصباح لِلکفعمی / صفحة 558
( 5 ) بحار الأنوار / جلد 91 / صفحة 97
( 7 ) وسائل الشیعه / جلد 16 / صفحة 70 ـ رُوِیَ عَنْ اَمیرالمؤمنین ( ع )
( 8 ) مفاتیح الجنان / زیارت وارث
( 9 ) مستدرک الوسائل / جلد 5 / صفحة 393
( 11 ) سورة صافات / آیة 24
سرد شدن در مقابل دستورات خدا ( تسلیم شدن به رضای خدا )
راضی به رضای خدا
راضی به رضای خدا
کسی که رضایت دارد
اسم دایی من رضا و مثل اسمش همیشه موافق ، راضی ووو خشنوده
امید وارم همه ی دایی رضا ها سالم باشن وراضی
امید وارم همه ی دایی رضا ها سالم باشن وراضی
یعنی رضایت ب تمام معنا رضا یعنی جون دلم
رضا به معنی راضی و رضایت و خشنود
رضا یعنی آقا رضای گل گلاب، یعنی من : ) )
رضا به معنای راضی، رضایت و خشنود است
رضا به معنی رضایت و راضی هست
به نظر من رضا اسم قشنگیه
به نظر من رضا اسم قشنگیه
رضا یعنی راضی خوش گمان
به نظر من رضا اسم فوق العاده ایه
به نظر من رضا اسم فوق العاده ایه
رضا یعنی
نیکویی
پارسایی
شادی
خوشبختی
رضایت داشتن از زندگی
احساس خوب داشتن
توجه به چیزای مثبت.
و مخالف کلمه ی رضا
یعنی شکوه شکایت خرده گیری حال بد توجه به چیزای منفی .
خیلی معانی خوبه داره کلمه ی رضا
نیکویی
پارسایی
شادی
خوشبختی
رضایت داشتن از زندگی
احساس خوب داشتن
توجه به چیزای مثبت.
و مخالف کلمه ی رضا
یعنی شکوه شکایت خرده گیری حال بد توجه به چیزای منفی .
خیلی معانی خوبه داره کلمه ی رضا
مهربان
تسلیم
خوش لذت
راضی به رضای معشوقه
بشاش
شاد شادان
قانع بودن به حد مطلوب
تسلیم
خوش لذت
راضی به رضای معشوقه
بشاش
شاد شادان
قانع بودن به حد مطلوب
نیکخواه
قناعت کننده
خوش گمان
شکرگزاری از نوع درونی درونی از همه چیز
قناعت کننده
خوش گمان
شکرگزاری از نوع درونی درونی از همه چیز
کلمات دیگر: