گورخر

حمار وحشی

( اسم ) گون. وحشی خر که در بیابانها و کویر های آسیای غربی خصوصا ایران و افغانستان میزید . جثه اش بانداز. خر معمولی است و رنگ خرمایی روشنی دارد . رنگ زیر شکمش نسبه روشن تر و دارای سمهای ظریف است خر وحشی انغرا خر دشتی خر بیابانی گورخر . توضیح غالبا گورخر را با گور اسب اشتباه کنند . گور اسب در افریقا وجود دارد و بدنش دارای خطوطی شبیه نقش و نگار ببر است . این حیوان را در اکثر کتب کلاسی بخطا گورخر ذکر کرده اند در حالیکه گورخر که یک گون. اصیل آن امروزه در کویر های ایران نیز یافت میشود مراد از گور اصلی همین گور خر است . از سوی دیگر رنگ بدن گورخر خرماییاست و خطی مشکی در وسط پشت از پشت گردن تا انتهای دمش کشیده شده و انتهای اندامهایش در نزدیک سمها نیز دارای دو خط باریک سیاه رنگ میباشد . مخصوصا خط وسطی پشتی سیاه رنگ زیبایی خاصی باین حیوان میدهد . در معجم انجلیزی عربی چاپ وزارت معارف مصرص ۵۶۴ آمده : الحمار - الوحشی - الفرائ - حمار و حش - الاخدری و در ص ۹۶۶ آمده : حمارالزرد - زرد ( جمع : زرود ) - الزبیره ( بالحبشیه ) العیر. حیوان وحشی . در المنجد ذیل ( زرد ) آمده : حمارالزرد ( ح ) حیوان یشبه الحمار مخطط من فصیله الخیلیات و در ذیل آمده : الفرا و الفرائ جمع : افرائ و فرائ ( ح ) : حمار الوحش . وصفی که نظامی گنجوی در هفت پیکر از گور میکند منطبق است با گورخر مذکور ( که در ایران فراوانست ) : آخر الامر مادیان گوری آمد افکند در جهان شوری ... پشت مالیده ای چو شوش. زر شکم اندوده ای بشیر و شکر خط مشکین کشیده سر تادم خال برخال ( خالش ) از سرین تاسم . در کشیده بجای ز ناری برقعی از پرند گلناری . گوی برده ز هم تکان طللش برده گوی از همه تنش کفلش . آتشی کرده با گیا خویشی گلرخی در پلاس درویشی . ساق چون تیر غازیان بقیاس گوش خنجر کشیده چون الماس سینه ای فارغ از گریو. دوش گردنی ایمن از کنار. گوش سیرم پشتش از ادیم سیاه مانده زین کوهه را میان دو راه . عطف کیمختش از سواد ادیم یافت آنچ از سواد یا بد سیم پهلو از پیه و گردن از خون پر این برنج از عقیق و آن از در خز حمری تنیده بر تن او خون او در دوال گردن او رگ آن خون بر او دوال انداز راست چون زنگگ دو الک باز کفلی با دمش بدم سازی گردنی باسمش بسر بازی .

(رِ خَ ) (اِمر. ) حیوانی است شبیه خر که بدنش خط های سیاه دارد.

گورخر. [ خ َ ] ( اِ مرکب ) ( از: گور + خر ) به معنی خر صحرایی ، چه گور به معنی صحرا و زمین هموار و دشت است.( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). خر وحشی و بیابانی. ( ناظم الاطباء ). گور. خرگور: اَبْتَر. اَخْدَری . بَنات ُاَلاکْدَر. بَنات ُ صَعْدة؛ گورخران. جَأب ؛ گورخر درشت و سطبر. حمار وحش. حمار وحشی. دَیْدَب. صَتَع. صَدَع. عَیْثَمی . عَیر. فَراء. ( دهار ). فَنّان. قَلَهْبَس ؛ گور کهنسال. قَهْبَلة؛ گورخر ماده. مِجْوَل ، مِسْحَل ، مسیَّح. مِشْحَج ، شَحّاج ، ناعِل ، نَوْص ، هَجیرة؛گورخر درشت و آکنده گوشت. ( منتهی الارب ) :
گورخران میمنه ها ساختند
زاغان گلزار بپرداختند.گورخر درهمه دشت برافکنده به هم
همه را دوخته پهلو و سر سینه و بر.و گورخری در راه بگرفتند به کمند. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 513 ). شاهزاده اسب برانگیخت و گورخر از پیش او بگریخت. ( سندبادنامه ص 252 ).
در بیابان چو گورخر می تاخت
بانگ می کرد و جفته می انداخت.رجوع به گور شود.