[ویکی فقه] ضلالت از جمله مفاهیمی است که در قرآن کریم مورد توجه قرار گرفته است.
ضلالت در برابر «هدایت» است و به معنای گمراه شدن و راه را نیافتن و نیز گمراه ساختن و از مقصد دور کردن به کار میرود . موضوع هدایت و ضلالت از زوایا و نحایایی متعدّد و در شاخههای گوناگون علوم اسلامی بررسی شدهاند. این موضوع یکی از مفاهیم قرآنی است و قرآن کریم در آیاتی پرشمار بدان پرداخته است.
علت ضلالت در کلام معصومین
در روایات بزرگان معصوم (ع) نیز اسباب و زمینههای هدایت و ضلالت به تفصیل آمده است. از آن جمله است روایتی از ا مام علی (ع) که بنابر آن، تن ندادن به ولایت و فرمان امامان معصوم (ع) از علل ضلالت است.
مفهوم ضلالت در علم کلام
علم کلام به مناسبتهای گوناگون از جمله در مبحث جبر و
اختیار بدین موضوع پرداخته است. قرآن کریم، در آیاتی، «اضلال» را به خداوند نسبت داده و همین دست مایهای شده است برای بحثی مفصّل در کلام. مسئله محوری این بحث آن است که چگونه میتوان خداوند را «مضل» پنداشت و این که خداوند برخی بندگان را به ضلالت میکشاند، به چه معنا است. از آیاتی که خداوند را «مُضلّ» یا «گمراه کننده» میخوانند، آن جا است که میفرماید: «یُضِلُّ اللَّهُ الظّالِمینَ»، «وَ ما یُضِلُّ بِهِ إلّا الْفاسِقینَ» و «یَهْدی مَنْ یَشاءُ وَ یُضِلُّ مَنْ یَشاءُ». در روایات و از جمله ادعیّه نیز از خداوند با صفت «مُضِل» یاد شده است.
فهم این مسئله پیامدهای سازنده اعتقادی و اخلاقی دارد و بدین رو، دانشمندان شیعه کوشیدهاند بدان راه یابند و تفسیرهایی که به دست دادهاند، آنان را به گروههایی تقسیم کرده است.
اقسام ضلالت
...
wikifeqh: راه مستقیم و ضدّ هدایت است؛ خواه عمدى باشد یا سهوى؛ زیاد باشد یا کم.
خداوند قبل از نزول عذاب بر گمراهان ، بر آنها اتمام حجت می کند .
به مقاله اتمام حجت بر ضلالت پیشگان (قرآن) رجوع شود.
پرهیز از گمراه شدن بر اثر وسوسه های شیطان، توصیه و هشدار خداوند به انسانها:یا بَنِی آدَمَ لا یَفْتِنَنَّکُمُ الشَّیْطانُ کَما أَخْرَجَ أَبَوَیْکُمْ مِنَ الْجَنَّةِ یَنْزِعُ عَنْهُما لِباسَهُما لِیُرِیَهُما سَوْآتِهِما إِنَّهُ یَراکُمْ هُوَ وَ قَبِیلُهُ مِنْ حَیْثُ لا تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّیاطِینَ أَوْلِیاءَ لِلَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ.
اعراف/سوره۷، آیه۲۷.
••• انسانها، مختار در انتخاب
راه هدایت و یا ضلالت:۱. لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى لَا انْفِصامَ لَها وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ.
بقره/سوره۲، آیه۲۵۶.
...