صور الاقالیم

صورالاقالیم کتابی در جغرافیاست و توسط ابواسحاق اصطخری نوشته شده است. مشتمل بر حدود ممالک و صورالاقالیم، زمین، شهرها، دریاها، رودها و مسافات بین آنهاست همراه با نقشه است. این کتاب دارای نوزده نقشه یا صورت است و بارها به زبان های اروپایی ترجمه و چاپ شده است. صورالاقالیم در ۱۸۳۹ میلادی از روی نسخه دست نویس متعلق به کتابخانهٔ دوک دوساکس گوتا به چاپ رسیده است.

[ویکی فقه] صور الاقالیم (کتاب). «هفت کشور یا صور الاقالیم»، کتابی است در جغرافیای عمومی همراه با عجایب عالم که در سال ۷۴۸ ق به دست مؤلفی ناشناخته برای امیر مبارزالدین محمد (۷۵۹- ۷۱۳) از سلاطین آل مظفر نوشته شده است. کتاب به قلم منوچهر به فارسی ترجمه شده است.
در ابتدای کتاب مقدمه مفیدی آمده است. متن کتاب؛ مشتمل بر دو باب است که در باب اول در دو فصل، به ذکر زمین، مساحت آن، ذکر آفاق جنوبی و خط استوا و در باب دوم، در هفت فصل به ذکر اقالیم پرداخته است.
گزارش محتوا
کتاب حاضر، از آثار جغرافیایی است که عجایب عالم نیز در آن شرح داده شده است. در کتب جغرافیایی، تقسیم بندی ربع مسکون را که تا آن زمان می شناختند، به اقالیم هفتگانه، به دو نوع صورت می گرفت. یا اقالیم دایره ای بود؛ یعنی ایران زمین در دایره ای در مرکز و شش اقلیم دیگر در اطراف آن به طوری که هر یک از این دو اثر مماس با دیگری و مماس با دایره مرکزی باشد. یا هفت اقلیم را در طول عالم نشان می دادند؛ یعنی از خط استوا چند درجه بالا می آمدند و خطی در سراسر عالم می کشیدند، این اقلیم اول بود. سایر اقالیم نیز به نسبتی از خط استوا در طول عالم قرار می گرفت تا به اقلیم هفتم که منطقه مسکون زیر قطب شمالی است، می رسید. اقالیم هفتگانه این کتاب خطی است و مؤلف از شرق اقلیم اول می گیرد و رو به غرب به شرح آن می پردازد. سپس اقلیم دوم و سوم و سایر اقالیم را شرح می دهد.
← فرق دو کتاب جغرافیایی
فهرست مطالب در ابتدای اثر و در انتها نیز تصحیحات و تعلیقات به قلم منوچهر ستوده و فهرست عمومی به ترتیب حروف الفبا آمده است.