ماندانا دختر پادشاه ماد، آستیاگ، بود. نامش احتمالاً ریشه در زبان فارسی باستان دارد و به معنی عنبر سیاه است. برطبق گفته هرودوت زمانی که آستیاک در خواب پسر دختر خود را دید که پادشاهی وی را به خطر انداخته، دخترش ماندانا را به ازدواج کمبوجیه اول که از لحاظ اجتماعی در مرتبه پایین تری قرار داشت درآورد. ماندانا پسری به دنیا آورد به نام کوروش که بعدها توانست پدربزرگش آستیاک را از تخت به زیر کشد.
دیاکونوف، ا. م (۱۳۴۵). تاریخ ماد. پیام.
نثری همدانی، موسی (۱۳۸۷). امپراتوری کوروش کبیر. تهران: پارسه.
علی یف، اقرار (۱۳۸۸). پادشاهی ماد. ققنوس.
ماندانا یا ماندانای مادی (تولد حدود ۵۸۴ پیش از میلاد)، یک شاهدخت مادی بود، که بعدها به همسری کمبوجیه یکم درآمد و ملکه او شد. وی مادر کوروش بزرگ، شاهنشاه ایران و مؤسس سلسله هخامنشی است. به گفته هرودوت، کمبوجیه شاه نبود بلکه مردی از «خانواده ای خوب» بود که با ماندانا دختر آستیاگس ازدواج کرده بود. از این پیوند
کوروش بزرگ به دنیا آمد. گزنفون می گوید که کمبوجیه با ماندانا دختر آستیاگس ازدواج کرده بود و شاه پارسی ها نامیده می شد. او ادعا کرده است که حکمرانی کمبوجیه به عنوان «شاه پارس» محدود به شورای بزرگان بوده است. در اینجا هیچ تناقضی میان ادعای کوروش بزرگ که گفته بود پدرش شاه انشان است و گزارش گزنفون که گفته بود او شاه پارس است وجود ندارد، چرا که انشان و پارسه نام جایگزین یکدیگر برای یک سرزمین هستند.
نام ماندانا در فارسی باستان (mand) به معنی عنبر سیاه است. همچنین این کلمه معنایی همچون دانایی که دیگران را به دانایی وامی دارد و ماندنی و نمیر نیز می دهد.
براساس هردوت، روزی
ایشتوویگو در خواب دید که از دخترش تاکی روییده که همه جا را فرا گرفته است. شاه تعبیر این خواب را مغ ها خواست و آن ها اینگونه تعبیر کردند که فرزندی که دخترت ماندانا به دنیا آورد، آن فرزند آسیا را تصرف می کند. ایشتوویگو پس از شنیدن این تعبیر تلاش کرد که دختر خود را به کسی دهد که خیال حکم رانی نداشته و رام باشد به همین دلیل ماندانا را به کمبوجیه اول پارسی که از دست نشانده های خودشان بود داد. وقتی ماندانا باردار شد و کوروش را به دنیا آورد، ایشتوویگو به هارپاکس دستور داد تا کودک را بکشد با این حال هارپاکس این کار را نکرد و کودک را به یک چوپان به نام سپاکو داد.
wiki: آتوسا و داریوش یکم بود. به گفته تاریخ هرودوت او اولین فرزند مشترک پیوند داریوش بزرگ و آتوسا بود که در سال ۵۲۱ پیش از میلاد متولد شد. او خواهر بزرگتر و تنی خشایارشا، ویشتاسپ، هخامنش و ماسیشته بود.
ویکی پدیای کرواتی، Darija، در بخش خانواده
ویکی پدیای روسی، Дарий، در بخش خانواده
Brosius, M (1998): Women in Ancient Persia, pp. 26, 72, 144
او با یکی از بزرگان پارسی ازدواج کرد و صاحب سه پسر شد که همگی آن ها در نبرد سالامیس اسیر و کشته شدند. البته به گفته دیودور سیسیلی او پسر دیگری داشته که از نبرد جان سالم به در برد.
