ایشتوویگو

شاهان ماد
آمی تیدا
ایشتوویگو (به اکدی:Iš-tu-me-gu، در تاریخ هرودوت: آستیاگ (Astuágēs)، در گزارش کتسیاس: Astuígas و Astuigâs آخرین پادشاه ماد بود که از سال ۵۸۵ تا ۵۵۰ پیش از میلاد حکومت کرد. او شوهر خواهر کرزوس، فرمانروای لیدیه بود. او ۳۵ سال حکومت کرد، که اطلاعات زیادی در مورد آن در دست نیست. از اقدام های ایشتوویگو، لشکرکشی به قفقاز و جنگ با لیدیه بود که در نهایت، موجب پیمان صلح او با پادشاه لیدیه و ازدواج او با آرینیس، خواهر کرزوس شد. منابع بابلی می گویند که ایشتوویگو به کوروش حمله کرد، ولی سپاهش بر او شورید و او را دستگیر کرده، به کوروش تحویل داد. بدین ترتیب حکومت ۱۲۸ ساله ماد پایان یافت و امپراتوری هخامنشی بنیان نهاده شد. کوروش مادها را مغلوب کرد، اما به آن لباس پارسی پوشاند. به طوری که خیلی از مقامات مادی، در حکومت هخامنشیان دارای جایگاه والایی بودند و استان ماد هم، دومین استان هخامنشی پس از استان پارس بود. روایات مختلفی در مورد تبار کوروش و چگونگی جنگ او با ایشتوویگو توسط یونانی ها گفته شده که تماماً رنگ و بوی فولکلور می دهند از جمله این که او پدربزرگ کوروش بزرگ بود. از نظر دانشمندان امروزی، هیچ رابطهٔ خویشاوندی بین کوروش و ایشتوویگو وجود ندارد.
ایشتوویگو در یونانی Astuágēs (در تاریخ هرودوت) و Astuígas و Astuigâs (در فوتیوس به نقل از کتسیاس) و در متون بابلی به صورت Iš-tu-me-gu ضبط شده است. این واژه ها به صورت مشترک بازتابی از کلمه ایرانی باستان *Ṛšti-vaiga- به معنی «نیزه انداز» هستند. صورت ایلامی این کلمه، Iš-ti-/Ir-iš-ti-man-ka، چندین بار در لوح های استحکامات پرسپولیس دیده می شود که وابسته بودن آن ها به نام ایشتوویگو، مورد مناقشه است.
منابع کلاسیک تقریباً گزارشی در مورد حکومت ایشتوویگو ارائه نمی دهند. از آنجایی که گزارش منفی هرودوت (که ایشتوویگو را حاکمی بی رحم و مستبد معرفی کرده است) و مثبت کتزیاس، هیچ کدام بی طرف نیستند، قضاوت دربارهٔ شخصیت ایشتوویگو ناممکن است. آیسخولوس هیچ ذکری از نام آخرین پادشاه قبل از کوروش نمی آورد، تنها منابع کلاسیکی که دربارهٔ نبرد ایشتوویگو و کوروش گزارش داده اند، نیکولاس دمشقی (به پیروی از کتزیاس) و ژوستین هستند. گزنفون در کوروش نامه، هیچ اشاره ای به نبرد میان کوروش و ایشتوویگو نمی کند. با این وجود، دو گزارش موثق معاصر با این رخدادها، در کتیبه های بابلی شاه نبونعید داده شده است، که خیلی جزئی و مختصرند.

تغییرمسیر به:
کیشفالودی، کارولی (۱۷۸۸ـ۱۸۳۰)