اباد

اسم: آباد (پسر) (فارسی) (تلفظ: abad) (فارسی: آباد) (انگلیسی: abad)
معنی: تندرست و مرفه، آراسته

( آباد ) (اسم ) جمع ابد جاوید بودنها
عامر مزروع آبادان

( آباد ) [ په . ] (ص . ) ۱ - معمور، دایر. ۲ - مزروع ، کاشته . ۳ - پر، سرشار. ۴ - سالم . ۵ - منظم ، سامان . ۶ - شادمان ، خرم . ۷ - مرفه .
[ ع . ] ( اِ. ) جِ ابد، جاوید بودن ها.

( آباد ) آباد. ( ص ) ( از پهلوی آپاتان ، شاید مرکب از آو + پاته ) عامر. عامره. معمور. معموره. مزروع. آبادان. مسکون. مقابل ویران و ویرانه و بائر و خراب و یباب :
ز توران زمین تا بسقلاب و روم
ندیدند یک مرز آباد و بوم.یکایک همه نام وکین توختیم
همه شهر آباد را سوختیم.مرا پادشاهی آباد هست
همان گنج و مردی و نیروی دست.زمینی که آباد هرگز نبود
بر او بر ندیدند کشت و درود.به گودرز فرمود پس شهریار
که رفتی کمربسته کارزار
نگر تا نَیازی به بیداد دست
نگردانی ایوان آباد پست.به آباد و ویرانه جایی نماند
که منشور تیغ مرا برنخواند.هر آن بوم و بر کان نه آباد بود
تبه بود وویران ز بیداد بود
درم داد و آباد کردش ز گنج
ز داد و ز بخشش نیامد برنج.هر آنجا که ویران بد آباد کرد
دل غمگنان از غم آزاد کرد.تو دانی که من جان فرزند خویش
برو بوم آباد وپیوند خویش
بجای سر تو ندارم بچیز
گر این چیزها ارجمند است نیز.تو ازبهرت آن کو شُد آباد داشت
بدیگر کس آباد باید گذاشت. || تندرست. سالم. بی گزند :
ترا ای برادر تن آباد باد
دل شاه ایران بتو شاد باد.تن شاه محمود آباد باد
سرش سبز بادا دلش شاد باد.اگر کشور آباد داری بداد
بمانی تو آباد و از داد شاد.بدیشان چنین گفت کآباد باد
شما را تن و دل پر از دادباد.نه کیخسرو آباد ماند نه تخت
بایران نه بوم و نه شاخ درخت.همیشه تن آباد با تاج و تخت
ز رنج و غم آزاد و پیروز بخت.مرا گفت بگیر این و بزی خرّم و دلشاد
اگر تَنْت خرابست بدین آب کن آباد.جاودان شاد زیاد آن بهمه نیک سزا
تنش آباد و خرد پیر و دل و جان برناه.خانه آباد و خانه آبادان ؛ دعا و آفرینی است.
|| مرفّه. بساز. بسامان. منظم. مرتب. آراسته. منتسق. توانگر. پُرمایه. تمام سلاح. روا. مجری. برونق :

( آباد ) = ابد
۱. ویژگی جایی که مردم در آن زندگی می کنند: مانند تو آدمی در آباد و خراب / باشد که در آیینه توان دید و در آب (سعدی۲: ۷۱۵ ).
۲. ویژگی جایی که آب و گیاه دارد و باصفا و بارونق است، خُرم: بدو گفت کای خواجهٴ سالخَورد / چنین جای آباد ویران که کرد؟ (فردوسی: ۶/۴۴۸ ).
۳. [مجاز] دایر، برقرار: بقاش باد که از تیغ او و بازوی اوست / بنای کفر خراب و بنای دین آباد (فرخی: ۳۴ ).
۴. در دنبالۀ نام ده و شهر می آید و بیشتر مرکب با نام بناکننده یا آبادکنندۀ آن ده یا شهر است: حسن آباد، فیروزآباد.
۵. [قدیمی، مجاز] شاداب.
۶. [قدیمی] آکنده، غنی، پُر: همیدون سپهدار او شاد باد / دلش روشن و گنجش آباد باد (فردوسی: ۶/۱۳۶ ).
۷. [قدیمی] سالم، تندرست: تو را ای برادر تن آباد باد / دل شاه ایران به تو شاد باد (فردوسی: ۸/۴۲۰ ).

آباد
دایر