اتصاف

اِتِّصاف
(در لغت به معنای صفت یافتن یا به صفتی موصوف شدن)، در اصطلاح منطق و فلسفه، قیام چیزی به چیز دیگر یا به عبارت دیگر، نسبت میان دو چیز متغایر به سبب وجود در ظرف اتّصاف. اتصاف بر دو قسم است: ۱. اتّصاف انضمامی، که در آن موصوف و صفت هر دو باید در ظرف اتّصاف وجود داشته باشند، مانند قیام سفیدی به جسم، که در این جا در ظرف اتّصاف یعنی عالم خارج هم موصوف و هم صفت هر دو موجودند؛ ۲. اتّصاف انتزاعی، که در آن انتزاع صفت از موصوف درست باشد، مانند اتّصاف سقف خانه به فوقیت، زیرا در این دو مورد آنچه در ظرف وجود (عالم خارج) تحقق می یابد، موصوف است (یعنی سقف خانه)، در حالی که صفت فوقیت چیزی است که جداسازی آن از موصوف آن ممکن است. فلاسفه این بحث را بیشتر از آن جهت مطرح کرده اند که معلوم کنند اتّصاف وجود به ماهیت از چه نوع اتّصافی است.

[ویکی فقه] اتصاف در معانی متّصف بودن، صفتی را واجد بودن، محکوم علیه برای چیزی بودن به کار رفته است و در اصطلاح منطق متصف بودن و دارا بودن محمول برای موضوع را گویند.
«...آن مذهب که به بعضی از منطقیان منسوب است که گویند موضوع قضیّه چنان باید گرفت که هرچه صحّت اتصاف به موضوع داشته باشد، محکوم علیه بود...». «و مطلقه عامّه، ضروریه مطلقه باشد اگر حکم کرده باشند در او به استحالت خلوّ موضوع از محمول، یا اتّصاف موضوع به محمول، دائما بی شرط چیزی».