لیسبون

لیسبون (به پرتغالی: Lisboa) پایتخت و بزرگ ترین شهر کشور پرتغال و نیز مرکز ناحیهٔ لیسبون است. این شهر که شهری مدرن و مبتنی بر اصول شهرسازی محسوب می شود، وسعت بسیاری داشته و حدود ۳٬۳۴۰٬۰۰۰ نفر ساکن آن هستند که از این تعداد ۵۶۴٬۴۷۷ نفر در مرکز شهر و حدود ۲٬۸۰۰٬۰۰۰ نفر در پیرامون آن ساکن شده اند. امروزه لیسبون از لحاظ مختلف اهمیت فراوانی یافته و به عنوان دومین قطب اقتصادی در شبه جزیرهٔ ایبری پس از مادرید مطرح می شود. این شهر بیش ترین ثروت کشور پرتغال را در خود ذخیره کرده و از شهرهای مهم اتحادیهٔ اروپا محسوب می شود؛ به طوری که ۴۵ درصد از کل تولیدات کشور به این ناحیه اختصاص دارد. شهر لیسبون قطب سیاسی پرتغال بوده و دولت این کشور در این شهر مستقر شده است.
الکساندر اونیل (شاعر و نویسنده).
آملیا رودریقویس (خواننده).
آنتونیو گوتررس (نخست وزیر پیشین پرتغال).
آنتونیو ویرا (عضو انجمن عیسی).
پائولا رگو (نقاش و مخترع دستگاه پرینت).
پاپ جان اکس اکس آی.
جاز مانوئل دوراو بارروسو (رئیس کمیسیون اروپا).
جورج سامپایو (رئیس جمهور پیشین پرتغال و شهردار پیشین لیسبون).
ریچارد ویلیام چورچ.
ساینت آنتونی لیسبونی.
فرانسیسکو د آلمدیا (فرماندهٔ پرتغالی و نخستین نایب السلطنهٔ پرتغالی هند).
فرناندو پسسوآ (شاعر و نویسنده).
کاترین براگانزا (دوست ملکهٔ پیشین انگلند).
ماریو سوارس (سیاست مدار).
ماریو کسارینی (شاعر).
لیسبون از ۲۰۵ سال پیش از میلاد تحت حاکمیت امپراتوری روم بود. ژولیوس سزار این شهر را «شهر فراخوانده» نام نهاد و در تقویم جولیا نام آن را «اولیس سیپو» نوشتند. از سدهٔ پنجم تا هشتم پس از میلاد، قبیله ای آلمانی تبار لیسبون و نواحی پیرامونی آن را تحت سلطهٔ خود درآورد تا این که در سال ۱۱۴۷ کشورهای شرکت کننده در جنگ های صلیبی تحت فرماندهی آفونسو هنری قویس، این شهر را به عنوان شهری مسیحی فتح نمودند. پس از فتح لیسبون به دست مسیحیان، این شهر ثروت بسیاری را صاحب شد و به عنوان قطب اقتصادی و فرهنگی پرتغال شناخته شد. البته اکثر کشورها مدت ها لیسبون را به طور رسمی به پایتختی پرتغال نپذیرفتند و در هیچ کتابی نام این شهر را تحت عنوان پایتخت ذکر نکردند. لیسبون پس از این که پایتختی کشور را برعهده گرفت، مطابق قوانینی که به تصویب مجلس رسید، با شیوه ای نوین و اصولی ساخته شد.
در طی جنگ جهانی دوم شهر لیسبون دروازه بی طرف راه های دریایی و هوایی به قاره اروپا بود. لیسبون هم، مانند بسیاری از شهرهای کهن سال اروپایی، بخش های کهنه و نو دارد. قسمت کهنه شهر، بر تپه های نزدیک رود تژو است و خیابان های باریک و پیچاپیچ آن در دامنه سراشیب تپه ها پله می خورد و بالا می رود. خانه های سنگی و کهنسال این بخش با رنگ های روشن در و دیوار و جعبه های گُلی در کنار پنجره ها قرار داده اند، تزیین شده اند. بخش نو شهر، خیابان های وسیع و ساختمان های امروزی دارند.
از نمایندگی های اتحادیهٔ اروپا در لیسبون می توان به مرکز دیدبانی اروپا برای دارو و داروی اعتیاد (EMCDDA) و نمایندگی امنیت ساحلی اروپا (EMSA) اشاره کرد. همچنین انجمن کشورهای پرتغالی زبان (CPLP) نیز در این شهر قرار گرفته است. روز تعطیل شهرداری لیسبون ۱۳ ژوئن می باشد.

لیسبون (ابهام زدایی). لیسبون ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
ناحیه لیسبون
لیسبون

لیسْبون (Lisbon)
برج بلم، (به زبان پرتغالی: لیزبوآ؛ در مأخذ اسلامی: لِشبونَه) پایتخت پرتغال و مرکز بخش لیزبوآ، در جنوب غربی کشور مزبور، نزدیک دریاچۀ کشندیو دهانۀ رود تاگوس، با ۲,۶۱۸,۱۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۳). مرکز مهم تجاری و صنعتی است و فولاد، پارچه، مواد شیمیایی، کشتی، ظروف سفالین، و ماهی تولید می کند. از ۱۲۶۰م پایتخت پرتغال بوده است و اوج شکوفایی و عظمت آن در دورۀ امپراتوری پرتغال در قرن ۱۶ بود. در ۱۷۵۵ زلزله به همراه امواج کشندی بین ۳۰هزار تا ۶۰هزار قربانی گرفت و بخش اعظم شهر را ویران کرد. لیسبون از دوران روم مرکز مهمی بوده است. آلفونسوی اول قلعۀ سائو ژُرژی را در ۱۱۴۷م از تصرف مورها درآورد. بناهای دیدنی لیسبون عبارت اند از کلیسای جامع، قلعۀ موری (۱۱۵۰م)، صومعۀ بطالیه از قرن ۱۵م، مجلس ملی (سابقاً صومعۀ بندیکتی)، کاخ نِسسیدادس (کاخ سابق سلطنتی)، موزه های هنرهای قدیم و معاصر، و گورستانی انگلیسی، که هِنری فیلدینگِ نویسنده در آن مدفون است. دانشگاه کنونی آن در ۱۹۱۱ تأسیس شد. دانشگاهی که در ۱۲۹۰م در لیسبون احداث شد، در ۱۵۳۷ به کویمبرا انتقال یافت. لیسبون در ۱۹۹۸ میزبان نمایشگاه بین المللی تجاری اکسپو ۹۸ بود. در تدارک برای برپایی این نمایشگاه دستخوش بزرگ ترین تغییرات از هنگام زلزلۀ ۱۷۵۵ شد. در یکی از بزرگ ترین پروژه های بازسازی شهری اروپا، اسکله های قدیمی، محل های دفن زباله، و کارخانه های گاز بهینه سازی شدند و ایستگاه های جدید قطار، هتل ها، تفریحگاه های ساحلی، و ساختمان های مسکونی جدید ساخته شد. طولانی ترین پل اروپا، پُل واسکو دو گاما، به طول ۱۱ مایل، روی مصب تاگوس در شمال لیسبون، در مارس ۱۹۹۸، زمان برگزاری نمایشگاه، گشایش یافت.

لیسبون بزرگترین شهر و پایتخت پرتغال است.
• «شهری است در کنار دریا در زمین اندلس؛ نزدیک به قرطبه. در آنجا، کوه هایی است عظیم و آشیانه باز شکاری در آن کوه ها بسیار است؛ و باز آن ولایت بهترین بازها است؛ و نوعی از عسل در آن ولایت به هم رسد که مانند شکر، سفید باشد چنان که اکر به پارچه ای بگذارند، آن را ملوث نکند؛ و معدن طلای خالص در آن کوه ها است؛ و عنبر از کنار آن دریا بدست آید؛ و در سنه پانصد و چهل و سه هجری، فرنگیان به آن شهر، غالب شدند و تا حال تحریر، در دست ایشان است.» در «آثار البلاد و اخبار العباد/ اقلیم خامس / لشبونه» (نگاشته به سال ۶۷۴ق/ ۱۲۷۵م) -> ابوعبدالله زکریا قزوینی