وزارت

کدمة , وزارة

وزیری، مقام وزیری، رتبه ومقام وزیر، اداره عالی
۱ -( مصدر ) وزیربودن . ۲ - ( اسم ) وزیری شغل و مقام وزیر: الب ارسلان ... وزارت بر نظام الملک حسن طوسی مقرر کرد . ۳ - نیابت حکومت ( عهد مغول ) . یا ترکیبات اسمی : وزارت آبادانی و مسکن . وزارتخان. ایست که در کابین. حسنعلی منصور ( ۱۳۴۲ ه.ش . ) تاسیس شد و وظیف. آن آباد کردن کشور و ایجاد مسکن برای عموم افراد ایرانی است . یا وزارت آب و برق . وزارتخانه ایست که در کابین. حسنعلی منصور ( ۱۳۴۲ ه.ش ).تاسیس شد و وظیف. آن تاسیس آب و برق و ادار. کلی. امور مربوط باین دورکن زندگی درهم. ایران میباشد. یا وزارت آموزش و پرورش . وزارتخانه ای که امور تعلیم و تربیت را بعهده دارد . در سال ۱۳۴۳ ه.ش . از طرف دولت حسنعلی منصور لایح. تفکیک وازرت فرهنگ ( سابق ) بدو وزارت آموزش و پرورش ووزارت فرهنگ و هنربمجلس تقدیم و تصویب شد و وزارت آموزش و پرورش عهداه دار انجام کلی. وظایفی است که طبق قانون تا تاریخ تصویب قانون مذکور ( ۱۳۴۳ه.ش . ) بعهد. وزارت فرهنگ محول بوده باستثنای اموری که بموجب قانون مزبور بوزارت فرهنگ و هنر و سازمان اوقاف محول شده . یا وزارت اطلاعات . وزارتخانه ای که ادار. امور مربوط به اخبار داخلی و خارجه را بعهده دارد.و آن در کابین. حسنعلی منصور ( ۱۳۴۲ ه.ش . ) دایر شد. یا وزارت اقتصاد . وزارتخانه ای که ادار. مربوط به اقتصاد کشور را بعهده دارد . یا وزارت امورخارجه . وزارتخانه یست که وظیف. ن حسن تحکیم روابط ما بین دولت ایران ودول دیگر و نیز حفاظت و صیانت منافع دولت ایران در ممالک دیگر است . این وزارتخانه در عهد قاجاریه دایر شده . یا وزارت بازرگانی . وزارت تجارت . یا وزارت بقایا. وزارت خزانه . یا وزارت بهداری . وزارتخانه ای که ادار. امور بهداری و بهداشت را بعهده دارد وزارت صحیه . یا وزارت پست و تلگراف . وزارتخانه ای که ادار. امور مربوط به پست و تلگراف ( و تلفن ) را بعهده دارد . یا وزارت پیشه و هنر. وزارت صناعت . یاوزارت تجارت . وزارتخانه ای که در عهد قاجاریه تاسیس شد و وظیف. آن ادار. امور بازرگانی کشور بود .این وزارتخانه در عهد پهلوی اول بنام وزارت بازرگانی نامیده شد. توضیح در عهد ناصرالدین شاه این وزارتخانه با وزارت زراعت یکی بود . یا وزارت تلگراف ( تلگرافخانه ) . وزارتخانه ای که در عهد ناصرالدین شاه قاجارتاسیس شدو وظیف. آن ایجاد خطوط تلگرافی و ادار. تلگرافخانه ها بود. یا وزارت جنگ . وزارتخانه ای که ادار. امور قوای نظامی و جنگ را بعهده دارد. و آن در عهد قاجاریه تشکیل گردید. یا وزارت خالصه . وزارتخانه ای که امور خالصه را اداره میکرد ( قاجاریان ) . یا وزارت خزانه . وزارتخانه ای که در پایان عهد ناصرالدین شاه و آغاز سلطنت مظفرالدین شاه دایر شد و امور مربوط به خزان. کشور را بعهده گرفت . یا وزارت داخله . وزارتخانه ای که در عهدقاجاریه تاسیس شد . وزارت کشور . یا وزارت داد گستری . وزارتخانه ای که تامین عدالت رابعهده دارد وزارت عدلیه . یا وزارت دارایی . وزارتخانه ای که امور مالی و مالیاتی کشور را بعهده دارد وزارت مالیه . یاوزارت دربار ( اعظم ) .وزارتخانه ای که در عهد قاجاریه تاسیس شد و امور دربار شاهنشاهی را اداره میکرد . در عهد پهلوی اول و دوم نیز این وزارت بکار خود ادامه داده و میدهد . یا وزارت دفاع ملی . وزارت جنگ . یا وزارت دفتر. پس ازفوت میرزا یوسف مستوفی الممالک صدر اعظم پسر میرزا حسن مستوفی الممالک محمد شاه بسال ۱۳٠۳ قمری لقب افتخاری مستوفی الممالک به پسراو میرزا حسن دوم داده شد که در درو. مشروطیت چند بار رئیس الوزرائ شده است . اما چون هنگام فوت پدرش هنوز بسن بلوغ نرسیده بود مسئولیت وزارت مالیه به پسر عم میرزا یوسف یعنی میرزا هدایت الله ( که چندی قبل از این تاریخ مدتی وزیر لشکر بوده ) با عنوان وزیر دفتر واگذار شد و باین ترتیب وزارت دفتر استیفامرکب از وزیر و مستوفیان ایالات و ولایات تاسیس شد : چهارایالت آذربایجان و خراسان وفارسی وکرمان و همچنین هریک از ولایات ( که جزو چهار ایالت مزبور نبود ) در تهران یک مستوفی داشت . این مستوفیان هر کدام کتابچ. دستور العمل ( جمع و خرج ) یک سال ایالت یا ولایت خود را با اصول سیاق نویسی تهیه میکردند و توسط وزیر بقایابه وزیر دفتر تقدیم میشد. از طرف وزیر دفتر عده ای که تعیین میشدند که به کتابچه رسیدگی کنند و وقتی که گزارش این عده مبنی بر صحت آن داده میشد وزیر دفتر کتابچه را مهر میکرد . سپس بمهراتابک ( صدراعظم ) وصح. شاه میرسید و تسلیم والی وحاکم محل میشد که بموقع اجرا بگذارد . از این قرار اگر مملکت بودجه نداشت هر ایالت و ولایت بودجه ای داشت که طبق آن مالیات وصول و بصاحبان حقوق داده میشد. بودج. عواید هر ایالت یا ولایت همان جزو جمع محلی بود بر طبق ممیزی که هر چند سال یک بار میشد و بودج. مخارج هم اکنون کتابچ. دستورالعمل بود که حکام اجرامیکردند .یاوزارت دفتر استیفا. درعهدقاجاریه ( پیش از مشروطیت ) اداره ای جزو وزارت داخله بود . یا وزارت راه . وزارتخانه ای که ایجاد و حفظ جاده های عمومی و ساختن پلها و غیره را بعهده دارد : وزرات طریق . یا وزارت رسایل ( خاصه ) . دارالانشائ خاصه در عهد قاجاریه : میرزا رحیم نایب اول وزارت رسایل رئیس دارالانشائ خاصه . یا وزارت زراعت . وزارت کشاورزی . توضیح در عهد ناصر الدین شاه این وزارتخانه با وزارت تجارت یکی بود . یا وزارت صناعت وزرات پیشه و هنر. یاوزارت طرق ( وشوارع ) . وزارت راه .یا وزارت عدلیه . وزارت دادگستری . توضیح این وزارتخانه در عهد قاجاریه ( پیش از مشروطیت ) بنام وزارت عدلی. عظمی دایر بوده . یا وزارت علوم . وزارت فرهنگ توضیح این وزارتخانه در عهد ناصرالدین شاه دایر بود. یا وزارت فرهنگ . وزارت آموزش و پرورش وزارت علوم وزارت معارف . یا وزارت فرهنگ و هنر . وزارتخانه ی که ادار. امور مربوط به هنرهای زیبا موزه ها کتابخانه ها وفولکور را بعهده دارد. توضیح ۱ - این وزارتخانه از تفکیک وزارت فرهنگ ( سابق ) در سال ۱۳۴۳ه.ش . بوجود آمد. توضیح ۲ - ماد. ۳ قانون تفکیک وزارت فرهنگ : وزارت فرهنگ و هنر عهده دار پیشرفت فرهنگ و هنر و حفظ وتوسعه و شناساندن میراث کهن و تمدن باستانی کشور میباشد. تبصره - ادار. کل باستان شناسی و کتابخان. ملی و سایر سازمانهای تابع وزارت فرهنگ و هنر ارتباط دارد و همچنین هنرهای زیبای کشور طبق تصویب نام. هیات وزیران با بودج. مصوب و کارمندان آن بوزارت فرهنگ و هنر منتقل میگردد که طبق قوانین و مقررات مربوط وظایف محوله را انجام خواهند داد. یا وزارت فواید عامه ( فوائدعامه ) . پهلوی دایربود و وظیف. آن همان وظایف وزارت طرق و شوارع بود . یا وزارت کار ( و خدمات اجتماعی ) . وزارتخانه ای که ادار. امور مشاغل را بعهده دارد . یا وزارت کشور . وزارتخانه ای که ادار. امور مربوط به فاحت و زراعت را بعهده دارد وزارت زراعت و فلاحت . یا وزارت کشور . وزارتخانه ای که ادار. امور داخل. کشور را بعهده دارد وزارت داخله . یا وزارت گمرگ ( گمرگخانه ها گمرکات ) .وزارتخانه ای که در عهد قاجاریه ( پیش از مشروطیت ) ادار. امور گمرگ را بعهده داشت و اکنون ادار. گمرک همان وظایف را متعهد است . یا وزارت مالیه . وزارت دارایی . توضیح در عهد قاجاریه ( پیش از مشروطیت ) این وزارتخانه دایر بود . یا وزارت مختار . ۱ - شغل و مقام وزیر مختار . ۲ - در عهد ناصرالدین شاه : ایجاد وزارت مختار که عبارت بود از یک قدرت نافذه و سلط. قویه قایم بوجود شش کس از اعضائ دولت و کبرائ مملکت که در سال بیست و هشتم جلوس ( ناصرالدین شاه ) بعد از مراجعت از سفر فرنگ بر قرار گردید . یا وزارت مشاغل . ( قاجاریان ) وزارت کار . یا وزارت معادن . وزارتخانه ای که در عهد قاجاریه ادار. امور مربوط به کانهای کشور را بعهده داشت . توضیح این وزارتخانه در عهد ناصرالدین شاه باوزرات علوم متحدبود. یا وزارت معارف . ( مشروطیت ) وزارت فرهنگ وزارت علوم وزارت آموزش وپرورش . یا وزارت وظایف ( وظائف ) . وزارتخانه ای درعهدقاجاریه که بوظیفه ها و مستمریها رسیدگی میکرد .

(وِ رَ ) [ ع . وزارة ] (اِمص . ) وزیری ، شغل و مقام وزیر.

وزارت. [ وِ رَ ] ( از ع اِمص ) وزارة. وزیر بودن. وزیری. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). شغل وزیر. ( ناظم الاطباء ). شغل و مقام وزیر. ( فرهنگ فارسی معین ) : شغل وزارت ری و جبال و آن نواحی مهمتر شغلهاست. ( تاریخ بیهقی ). باری چند امیر محمود گفته بود که قاضی را وزارت شاید. ( تاریخ بیهقی ). آلب ارسلان... وزارت بر نظام الملک حسن طوسی مقرر کرد. ( فرهنگ فارسی معین از سلجوقنامه حسن وزیری چ خاور ص 23 ).
بر آسمان وزارت گر انجم هنرستی
وزارت و هنر امروز در شکار منندی.نجم سعادتش در ترقی بود تا به اوج وزارت رسید. ( گلستان سعدی ). رجوع به وزیر شود. || نیابت حکومت ( عهد مغول ). ( فرهنگ فارسی معین از قزوینی ، یغما 7:7 ص 296، 297 ).

---

وزارة. [ وِ رَ / وَ رَ ] ( ع اِمص ) وزیری. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). حال وزیر و وزیری وزیر و رتبه وزیر. ( از اقرب الموارد ). رجوع به وزارت و وزیر شود.

۱. ادارۀ بسیاربزرگی شامل چند سازمان که مسئول ادارۀ یکی از امور کشور است.
۲. مقام وزیری، رتبه و مقام وزیر، وزیر.
* وزارت خارجه: وزارت امور خارجه، وزارتخانه ای که به مسائل مربوط به روابط دولت با کشورهای دیگر رسیدگی می کند.