متابولیسم

سوخت وساز یا متابولیسم (به فرانسوی: Métabolisme، متابولیسم)(به انگلیسی: Metabolism، متابولیزِم)، مجموعهٔ تغییرات ترکیبی و تخریبی در موجودات زنده است. دگرگشت مجموعه ای از تحولات شیمیایی زندگی پایدار در سلول های سازواره های زنده است. آنزیم هایی که واکنش ها را کاتالیز می کنند، به سازواره ها (ارگانیسم ها) اجازه رشد و تولیدمثل، حفظ ساختار، و پاسخ به محیط خود را می دهند. کلمه دگرگشت به تمام واکنش های شیمیایی که در ارگانیسم زنده اتفاق می افتد نیز اشاره دارد، از جمله گوارش و انتقال مواد به داخل و بین سلول های مختلف، که در اینصورت مجموعه واکنش های درون سلول ها، دگرگشت واسطه ای یا دگرگشت متوسط نامیده می شود.
فراگشت
فروگشت
متابولیسم معمولاً به دو دسته تقسیم می شود. فروگشت (کاتابولیسم) که باعث شکسته شدن مواد و تولید انرژی به وسیله تنفس سلولی می شود، و فراگشت (آنابولیسم) که برای ساخت اجزای سلول از جمله پروتئین ها و اسید نوکلئیک از انرژی استفاده می کند.
واکنش های شیمیایی دگرگشت در مسیرهای سوخت وساز سازماندهی می شوند، که طی آن ها یک ماده شیمیایی توسط دنباله ای از آنزیم ها در طول مجموعه ای از مرحله ها به ماده شیمایی دیگر تبدیل می شود. آنزیم ها برای دگرگشت ضروری هستند زیرا با اتصال به فرایندهای خود به خودی که انرژی آزاد می کنند به ارگانیسم اجازه می دهند تا انرژی لازم برای واکنش های مطلوبی که خود به خودی نیستند را فراهم کنند. آنزیم ها به عنوان فروکافت باعث می شوند تا واکنش ها با سرعت بیشتری عمل کنند. آنزیم ها به نظریه کنترل مسیرهای متابولیکی در پاسخ به تغییرات در محیط یاخته یا نشانه گذاری یاخته ای از سلول های دیگر نیز اجازه می دهند.
سیستم سوخت و ساز یک سازواره (ارگانیسم) مشخص تعیین می کند که کدام ماده سمی و کدام ماده مغذی است. به عنوان مثال، بعضی پروکاریوت ها از سولفید هیدروژن به عنوان ماده مغذی استفاده می کنند، در حالیکه این گاز برای حیوانات سمی است. سرعت دگرگشت، میزان سوخت وساز پایه، بر مقدار مواد غذایی لازم برای سازواره و همچنین توانایی آن در بدست آوردن غذا تأثیر دارد.

رجوع شود به:سوخت و ساز