نظریه جنبشی

نظریه جنبشی مولکولی گازها یا به اختصارنظریه جنبشی (به انگلیسی: Kinetic theory) از مهم ترین نظریه های ترمودینامیک است که در آن به بحث دربارهٔ تغییر موقعیت ذرات و حرکت آنها در اثر تغییر پارامترهایی مثل حجم و فشار می پردازند. نظریه جنبشی را شیمیدان ها و فیزیکدان های مختلف به مرور زمان گسترش داده اند و در حال حاضر همهٔ حالت های ماده از جمله گاز، مایع، جامد و پلاسما مورد بحث در این نظریه است.
Kinetic Theory of Gases- by Stephen G. Brush and Nancy S. Hall- Imperial college press- 2003
حرکت مولکولی از موضوعات مورد بحث در تئوری سینتیک مولکولی است. زمانی که دما یا فشار سیستم تغییر می کند حرکت مولکولها نیز به تبع آن دچار تغییر می شود. این تغییر حرکت می تواند شامل حرکت های چرخشی و ارتعاشی در جامدات و نیز حرکت انتقالی چرخشی و ارتعاشی در مایعات و گازها باشد. با در نظر گرفتن تغییر حرکت مولکول ها نسبت به زمان می توان سرعت این تغییرات را تعیین کرد.

نظریۀ جنبشی (kinetic theory)
نظریه ای دربارۀ خواص فیزیکی ماده برحسب رفتار اتم ها یا مولکول های سازندۀ آن ها. این رفتار عمدتاً به صورت حرکت یا جنبش است. دمای هر جسم به سرعت حرکت ذرات سازندۀ آن بستگی دارد، و دمای بیشتر بر اثر افزایش سرعت حرکت حاصل می شود. هر گاز متشکل از شمار بسیاری از مولکول ها یا اتم هایی است که با سرعت زیاد در حرکت اند. بنابر نظریۀ جنبشی، فشاری که گاز بر دیوارۀ محفظه وارد می آورد، از برخوردهای پیوستۀ ذرات سازندۀ گاز بر دیواره حاصل می شود. با کاهش دما، سرعت حرکت مولکول ها کندتر می شود و این امر نشان دهندۀ خواص فیزیکی مایعات و جامدات است. ادامۀ کاهش دما، به توقف حرکت مولکول ها در صفر مطلق (۲۷۳.۱۵- درجۀ سانتی گراد) می انجامد. از نظریۀ جنبشی و براساس فرض های گوناگون برای ماهیت مولکول های گاز، قوانین گازها، ازجمله قانون بویل، قانون شارل، و فرضیۀ آووگادرو نتیجه می شوند.