حمزه میرزا

حمزه میرزا (درگذشت ۶ دسامبر ۱۵۸۶ میلادی) پسر محمد میرزا (شاه محمد خدابنده صفوی) و مهد علیا (خیرالنساء بیگم) بود. در سال ۹۸۰ قمری شاه طهماسب یکم، حمزه میرزا پسر دوم محمد میرزا را که در آن تاریخ ۸ سال داشت به میرزایی و امیرالامرایی هرات تعیین کرد. محمد میرزا (بعداً شاه محمد خدابنده) که خود از هرات به شیراز منتقل شده بود (در اثر اختلاف با شاه قلی سلطان یکان استاجلو) نسبت به دوری پسرش حمزه میرزا نا آرام بود و این دلتنگی را به شاه طهماسب یکم گزارش داد. شاه طهماسب هم به جای حمزه میرزا، عباس میرزا صفوی (بعداً شاه عباس یکم) را به میرزایی هرات برگزید. عباس میرزا در آن زمان ۱/۵ سال داشت. پس از تاجگذاری شاه محمد خدابنده، مهدعلیا خیر نساء بیگم همسر شاه که به نیابت شاه اکثر امور مملکتی را در دست گرفته بود، حمزه میرزا را که ۱۱ ساله بود به نیابت سلطنت (ولیعهدی یا به اصطلاح آن زمان وکالت دیوان اعلی) منصوب کرد.
امرای قزلباش ترکمان و تکلو در به ولیعهدی رساندن، حمزه میرزا نقش بسزایی داشتند.
در نبرد چلدر هنگامی که به قزوین خبر رسید که لشکر عثمانی گرجستان و شروان را تصرف کرده است، مهد علیا (خیرالنساء بیگم) (همسر شاه ایران) که زمام امور کشور را در دست داشت، فرمان گردآوری سپاه داد و به همراه پسر ارشد خود حمزه میرزا (ولیعهد) و گروهی از سران دولت و امرای قزلباش به قصد سد کردن راه قشون عثمانی، مسیر آذربایجان را پیش گرفتند و در قره باغ توقف کردند.
حمزه میرزا در ابتدا با اغلان پاشا خانم از نواده بهرام میرزا ازدواج کرد. میرزا سلمان جابری اصفهانی برای نزدیکی به خانواده سلطنتی، دختر خود را به عقد حمزه میرزا (ولیعهد) در درآورد. حمزه میرزا با دخترانی به نام های تیناتین و فخر جهان به ترتیب فرزندان الکساندرخان و سیمون خان امرای گرجستان نیز به صلاحدید میرزا سلمان جابری اصفهانی ازدواج کرد.