کلمه جو
صفحه اصلی

اولیس

فرهنگ فارسی

پادشاه اساطیری ایتاک و پسر لائرت شوهر پنلوپ و پدر تلماک . وی یکی از قهرمانان عمده محاصره شهر [ تروا ] است و در آنجا بسبب احتیاط و مکر خویش شهرتی بدست آورد باز گشت اولیس بوطن خود موضوع [ ادیسه ] قرار گرفته . حوادث عمده زندگانی وی ازین قرار است : حیله ای که او برای کشف اخلیوس ( آشیل ) بکار برد آنگاه که او با تغییر شکل خود را در میان دختران شاه لیکومد پنهان کرده بود و آوردن اخلیوس به محاصره تروا اقامت اولیس در غار پولیفما که یکتا چشم او را سوراخ نمود و از ترس وی با تغییر نام خود به [ شخص ] فرار کرد طریقه ای که وی برای فرار از سحر [ سیرنها ] ابداع کرد و در حالی که خود را بدگل کشتی چسبانید و گوش همراهان را موم گرفت طرز شناخته شدنش توسط سگ وی و اومه نگهبان با وفای گله های او .
از پهلوانان معروف جنگ تروا است که در حیله و تدبیر سر آمد اقران بوده است .

لغت نامه دهخدا

اولیس. ( اِخ ) از پهلوانان معروف جنگ تروآ ( تریا ) است که در حیله و تدبیر سرآمد اقران بوده است. اولیس پادشاه سرزمین ایتاکا از جزایر دریای ایونیا بود و کتاب اُدیسه هُمِر شرح بازگشت او از تروآ بجزیره مزبور است. اسب چوبینی که یونانیان در جنگ تروآ ساختند و بدان وسیله بر مردم ترژا غالب شدند بدستور اولیس بود. این پهلوان سرانجام بدست پسر خود تله گونوس به هلاکت رسید.

دانشنامه عمومی

اولیس نام لاتین اودسئوس، شخصیت اصلی داستان حماسی اودیسه است و ممکن است در معانی زیر نیز بکار رود:
اولیس نام شعری سپید از آلفرد لرد تنیسون در سال ۱۸۴۲
اولیس رمانی از جیمز جویس در سال ۱۹۲۲
کاوشگر فضایی اولیس نام یکی از کاوشگرهای فضایی منظومهٔ شمسی
اولیس نام شهری در ایالت نیویورک آمریکا

(گنابادی) اولِیْس؛ شیطان، اهریمن، ابلیس.


دانشنامه آزاد فارسی

تغییرمسیر به:
گره، کوه

اولیس (اخترشناسی). اولیس (اخترشناسی)(Ulysses)
کاوشگری فضایی. در ۱۹۹۰، به وسیلۀ شاتلی امریکایی برای بررسی قطب های خورشید به فضا پرتاب شد. اولیس طرح مشترک ناسا و آژانس فضایی اروپااست. در فوریۀ ۱۹۹۲، نیروی گرانش مشتریاولیس را به مسیری خاص وارد کرد. در ۱۹۹۴، این مسیر نخست به صورت مداری در زیر قطب جنوب خورشید، و سپس در ۱۹۹۵، به صورت مداری در بالای قطب شمال درآمد تا خورشید و بادِ خورشیدیرا در عرض هایی بررسی کند که از زمین قابل رصد نیستند.

اولیس (اساطیر). رجوع شود به:اودیسه (اسطوره)

اولیس (کتاب). اولیس (کتاب)(Ulysses)
رمانی از جیمز جویس، به زبان انگلیسی، نوشته شده در ۱۹۱۴ـ۱۹۲۶. حکایت تحریر و چاپ اولیس هیچ کم از ماجراها و شگردهای بی شمار آمده در آن ندارد؛ ۵۰۰ نسخه از ۲هزار نسخۀ چاپ اول کتاب در آتش سوخت و ۴۹۹ نسخه از ۵۰۰ نسخۀ بعد توقیف شد. بنابراین اولیس هرگز «چاپ اول» به معنای مرسوم نداشته است. جویس رمان دردسرساز خود را در سه شهر تریست، زوریخ و پاریس نوشت. مفسّران، در هم خوانی تقلیدگون اولیس از اودیسه به این مضمون نظر داشته اند. اگرچه همۀ شخصیت های اولیس از اودیسه ی هومر نمونه برداری و تقلید شده اند، نمی توان شاهکار جویس را تقلیدی صرف دانست. پرسش بنیادین این است که آیا اولیس اصلاً رمان هست؟ اولیس کتابی است که در آن همۀ انواع نوشتاری فرهنگ غربی مجموع شده است؛ افسانه، مرثیه، حماسه، سرگذشت نامه، تاریخ، تحقیق، هجونگاری، گزارش خبری، حکایت خنده آور، درام، سالنامه، آواز مذهبی، موسیقی سمفونیک، اپرا، رساله نویسی. از آغاز تا پایان کتاب بیش از ۱۰۰ سبک متفاوت در کتاب داخل می شود؛ طرزهای بیانی متفاوت، از طرز بیان ادبی گرفته تا زبان کوچۀ مردم امریکا، زبان قضات، زبان دانشمندان، زبان دیوانگان، زبان نقالی، همراه با استفادۀ بیش از حد از صنایع بدیعی. کلّ کتاب به شیوۀ جریانسیّال ذهن روایت شده است، و از شیوۀ معمول نقطه گذاری (استفاده از علایم سجاوندی) و سیر روایی داستان بی بهره و با این همه هنوز یک دست است. داستان درواقع طی یک روز در دوبلین اتفاق می افتد. هم خوانی شخصیت های اصلی با شخصیت های اودیسه چنین است: لئوپولد بلوم (اودیسه)، استیون ددالوس (تلماخوس)، مالی بلوم (کالوپسو و پنلوپه)، گرتی مک دوال (ناویسکائا)، بلاکوئن (کیرکه) و جز آن ها.


کلمات دیگر: