کلمه جو
صفحه اصلی

مریستم

دانشنامه عمومی

مریستم یا سرلاد مجموعه سلول های جنینی ساخته شده اند که تکثیرشان سریع است. چون تمایز یابی در مرحله طویل شدن سلول رخ می دهد، یاخته های مریستمی همواره به حالت مریستمی باقی می مانند و رشد نامحدود گیاهان آوندی (تراکئوفیت ها) را سبب می شوند در مقابل می توان گفت که بریوفیت ها دارای رشد محدود هستند یا به عبارتی پس از چند ماه کلیه یاخته های مریستمی تمایز می یابند و رشد آن ها به طور کامل متوقف می شود. سلول های مریستمی؛ کوچک، چند وجهی، با هسته بزرگ در مرکز می باشند، اکثراً بدون واکوئل یا با واکوئل ریز، و فاقد هر گونه اختصاص بافتی می باشند. این سلول ها دارای دیواره نازک اولیه و فاقد دیواره ثانویه می باشند، پروتوپلاست فراوان دارند، فاقد مواد ذخیره ای و کریستالی هستند، دارای میتوکندری به تعداد زیاد و دارای پلاستهای تمایز نیافته می باشند.از مهم ترین فاکتورهای مؤثر در تقسیم بندی سلول های مریستمی، موقعیت ومنشأ این سلول ها می باشد.سلول ها در گیاه فقط در مریستم ها تقسیم می شوند.
مریستم ها از لحاظ منشأ به مریستم های اولیه وثانویه تقسیم می شوند.
مریستم اولیه: عبارت است از سلول هایی که مستقیماً از تقسیم سلول های جنینی به وجود می آید. لپه ها از تقسیم سلول های نزدیک به پرومریستم ساقه به وجود می آیند همچنین سلول های ریشه چه و ساقه چه فقط تا زمانیکه دانه جوانه می زند فعالند، که این فعالیت سبب خروج ریشه و ساقه از دانه می شود، از این مرحله به بعد سلول های پرومریستمی فعال شده و باعث ادامه رشد ریشه و ساقه می شود.
مریستم اولیه یا نخستین موجب تشکیل بافت های اولیه شده و ساختمان گیاه را به وجود می آورد و سبب رشد طولی اندام ها می شود. مریستم نوک ریشه، مریستم نوک ساقه و مریستم موجود در میان گره برخی گیاهان جزء این گروه از مریستم ها می باشند. سلول های مریستم اولیه و ثانویه از نظر ساختمانی با یکدیگر تفاوت هایی دارند.

دانشنامه آزاد فارسی

مِریسْتِم (meristem)
نوعی بافت گیاهی با سلول هایی که به صورت فعال تقسیم می شوند تا بافت های جدیدی ایجاد کنند یا قابلیت این امر را دارند. مریستم ها در رأس ریشه ها و ساقه ها یافت می شوند. مریستم های رأسی مسئول رشد طولی این اندام هایند. کامبیوم (لایه زاینده)نوعی مریستم جانبی است که مسئول افزایش قطر گیاهان دایمی است. برخی گیاهان، مانند ساقۀ واس ها، مریستم های میان جاینیز دارند این مریستم ها مسئول رشد پیوستۀ واس ها پس از قطع مریستم های شاخه ها براثر چیدن یا چرایند. کشت مریستمشامل رویاندن مریستم های جدا شده از شاخه در محیطی حاوی مواد غذایی است که به منظور پرورش گیاهان جدید از آن بهره می برند. کاربرد دیگر این تکنیک در تکثیر گیاهان سترون(نازا) یا دورگه ها(هیبریدها) است که از راه بذر و زادگیری قادر به تولیدمثل نیستند. همچنین، از این طریق می توان منابعی عاری از ویروس ایجاد کرد، زیرا ویروس ها ندرتاً مریستم های رأسی را آلوده می کنند.


کلمات دیگر: