ایزد

ایزد واژه ای اوستایی و یک مفهوم زرتشتی با طیف گسترده ای از معانی است اما به طور کلی به مفهوم الوهیّت یا خدایی است. این اصطلاح در معنای واقعی کلمه، به معنی «شایستهٔ پرستش و ستایش» است. ایزد به رب النوع ها، الهه گان، فرشتگان، خدای گان و اربابان طبیعی نیز گفته می شود.
لیست نام ایزدان، فرشتگان و اختران
در لغت نامه دهخدا در معنی رب النوع یا ایزد آمده است: فرشته ای که حق تعالی برای پرورش و حفاظت هر نوع نباتات و حیوانات و جمادات مقرر فرموده چنان که برای پرورش هر نوع، فرشته ای علی حده است.در فرهنگ لغات و اصطلاحات فلسفی آمده است: اشراقیان می گویند هر نوعی از افلاک و کواکب و بسایط عنصری و مرکبات و اشباح مجرد پروردگاری دارند که عقل مدبر آن نوع است و اوست غاذی و منمی و مولد. ملاصدرا گوید: کلمه رب النوع را حکمای قدیم مانند انباذقلس و هرمس و فیثاغورس بکار برده اند و رب صنم هم نامیده شده است. مؤلف پس از شرح عقاید سقراط و افلاطون و ابوعلی سینا و یونانیان قدیم گوید: ماحصل کلام آنکه فلاسفه هریک با اختلاف خاصی که در تعبیرات خود دارند گفته اند که برای هر نوعی از انواع موجودات مادی جهان هستی فردی است عقلانی و نورانی و روحانی که حافظ نوع خود می باشد و در معرض تحولات و تغییرات و فساد نیست و افراد مادی تابع و مقهور پرتوی از آن ها می باشد و آن ها را به نام ارباب انواع و غیره خوانده اند.
میترا و آناهیتا از ایزدان آریایی هستند.
ایزد، در اوستا «یَزَتَ» و در سانسکریت «یَجَتَ» آمده است و به معنی «درخور ستایش» است. غالباً در اوستا از ایزدان مینوی و ایزدان جهانی یاد شده است. اهورامزدا، در سَرِ ایزدان مینوی و زرتشت در سَرِ ایزدان جهانی است. ایزد را در پهلوی «یزد» و «یزدان» گویند. مراد از یزدان، مفرد خداوند است و نظر به اینکه اهورامزدا، سرور بزرگ مینویان است و در عالم روحانی هر آنکس که در خور ستایش و نیایش باشد، در ذات او که آفریننده همه است، تمرکز دارد، از این جهت او را به صیغه جمع، یزدان نامیده اند. ایزدان، را از همکاران مَهین ایزدان، که آن ها را امشاسپندان گویند، شمرده اند.

آنتونی کروز (به انگلیسی: Anthony Cruz) با نام مستعار ای زد، خواننده رپ اهل آمریکا که سابقه نامزدی جایزه گرمی را دارد. امینم از وی به عنوان یکی از الگوهای اولیه خود نام برده است.

ایزَد
به معنای پرستیدنی و درخور ستایش ، نام عام فرشتگان مینوی و این جهانی در آیین زَردُشتی. در اَوِستایی یَزَتَ و در پَهلَوی، یَزد تلفظ می شود. ایزدان در آیین زردشتی در مرتبه ای پایین تر از امشاسپندان قرار دارند. در اَوِستا از ایزدان مادّی نیز سخن به میان می آید. ایزدان در آیین زردشتی به دو گروه مینوی و مادّی تقسیم می شوند. اَهورامَزدا سرور ایزدان مینوی و زردشت سرور ایزدان مادّی است . واژه های یَسنا، یَشت ، یَزد و یَزدان (ایزدان ) برگرفته از همین نام است.