کاهن

کاهِن (برگرفته از واژه عبری کوهن) یک اصطلاح دینی و مذهبی در دنیای کهن بوده و مترداف با مغان، بغان، آثروان و در دورهٔ ترویج آیین اسلام به معنی آخوند است. تعیین اینکه کدام یک از گروه یاد شده، مقدّم بر سایرین است، مشکل می باشد؛ ولی احتمالاً مُغان و بُغان گروه واحدی بوده و فقط بواسطهٔ تفاوت زبان یا لهجه از یکدیگر انشقاق یافته اند. پیشینهٔ کاهنان به دوران فراعنهٔ مصر مورخ است، اما بعدها این گروه صنفی در هزارهٔ سوم پ.م. در دربار سلاطین میانرودان حضور داشته و به غیب گویی و آینده نگری مشغول بوده اند. یکی از کاهنان معروف در نیمهٔ دوم هزارهٔ سوم پ.م. کاهن بزرگ بروس است.
مغان
بغان
آثروان
خاخام
کشیش
آخوند
کاهنان غیب گو عادة پدیده های طبیعی یا آنچه را از امعاء و احشاء حیوانات قربانی درک می کردند و نشانهٔ وقایعی می پنداشتند یادداشت و ضبط می کردند. یادداشت های بسیاری از قبیل آنچه ذیلاً ذکر می شود محفوظ مانده است. « اگر امعاء و احشاء را کاملاً کیسهٔ صفرا فرا گرفته باشد این علامت سارگون بزرگ است که طبق این علامت به عیلام عزیمت کرده و عیلامیان را مطیع ساخته و محاصره کرده و راه دریافت خواربار و آذوقه را بروی ایشان بسته است.» سخن از سارگون عهد عتیق پادشاه اکد است که در حدود سال ۲۳۰۰ پ.م. می زسته.

کاهن (مسیحیت). کاهن در کلیساهای مسیحی، کسی است که از سوی یک کلیسا یا سازمان مذهبی مجاز است اعمالی نظیر تعلیم باورها، انجام اموری نظیر ازدواج، غسل تعمید یا مجالس ختم، یا ارائهٔ ارشاد معنوی به جامعه را انجام دهد.

کاهِن
در برخی از ادیان، شخصی که واسطه میان انسان و خدا، یا خدایان است و از طریق عبادات و نذور و قربانی ها ارادۀ او را برای بشر آشکار می گرداند. کاهن نمایندۀ جامعه و در امور دینی خبره است و راه و رسم کشف ارادۀ خدا را می داند. در زمان های باستان کاهنان با غیب گویی و الهام خواست الهی را کشف می کردند، و در اعصار بعد با معرفت به شریعت و غور در سنت ها و روایات بدین کار می پرداختند. در جوامع ابتدایی وظیفۀ کاهنی به رئیس خانواده اختصاص داشت و بعدها این وظیفه به پادشاه منتقل شد و در زمان های پس از آن، پادشاه، کاهن را از جانب خود تعیین می کرد. در دین برهمایی کاهنی موروثی شد. کاهنان قدیم مصر نیز سلسله مراتبی مفصل داشتند. در یونان و روم باستان کاهنی به طبقه ای خاص مخصوص نبود ولی بیشتر اشراف مقام کاهنی می یافتند. در دین یهود حضرت موسی این مقام را به خاندان برادرش، هارون، اختصاص داد. در این دین کاهن را کوهن می نامیدند، که وظیفه اش نخست غیب گویی بود و سپس به تعلیم و تفسیر تورات مبدل شد. سموئیل و ارمیا و سلیمان از کاهنان بزرگ یهود بودند. کاهن در ادیان را نباید با کاهن به معنایی که نزد اعراب پیش از اسلام داشت، اشتباه کرد.