القاعده

القاعِده
بزرگ ترین و خطرناک ترین شبکۀ بین المللی تروریستی در تاریخ جهان، پایه گذاری شده توسط اُسامه بن لادن، در ۱۹۹۸. هدف القاعده به ظاهر پالودن کشورهای اسلامی از نفوذ غرب به ویژه امریکا و تأسیس نوعی خلافت اسلامی واحد شامل آحاد امت اسلامی، از طریق جهاد و اِعمال موبه موی شریعت است. اسامه در فتوای ۱۹۹۸ خود ریختن خون یهودیان و صلیبیان (امریکاییان و متحدان آن ها) را در هرجا و هر زمان که ممکن باشد، واجب دانست. در رأس القاعده امیراعظم قرار داردو مقام دوم معاون او است. مجلس شورای القاعده مسئول سیاست گذاری، استراتژی و صدور فتاوی است و عملیات تروریستی را تصویب می کند. چهار کمیتۀ عملیاتی فعالیت های نظامی، مالی، تجاری و مذهبی را اداره می کنند و در برابر مجلس شورا مسئولیت دارند. گفته می شود که القاعده در ۴۵ کشور جهان هسته هایی به وجود آورده است که هرگاه اوضاع و احوال را مناسب بدانند، به عملیات تروریستی، اغلب انتحاری دست می زنند. با این همه، سازمان آن صُلب نیست و انعطاف پذیر است و اشخاص و گروه های متعصب می توانند به ابتکار خود در موقع مقتضی اقدام به عملیات خرابکاری و تروریستی کنند. بعد از ورود اشغالگران شوروی به افغانستان (۱۹۷۹)، بن لادن برای جهاد به آن جا رفت و به اتفاق شیخ عبدالله عَزّام مکتب الخدمات را بنیاد گذاشت (۱۹۸۴) که طی دَه سال توانست هزاران مسلمان را از ۵۰ کشور جهان گرد آورد و آموزش دهد. پس از بروز اختلافاتی بین این دو، طرح ایجاد القاعده شکل گرفت و بعد از ترور عّزام، القاعده رسماً از مکتب الخدمات جدا و جنبشی مستقل شد (۱۹۹۹). بن لادن از ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶ القاعده را به صورت شبکۀ نیرومندی سازمان داد. اولین ضربۀ القاعده حمله به نظامیان امریکایی در یمن (۱۹۹۲) بود، اما عظیم ترین حملۀ تروریستی تاریخ، ربودن چهار هواپیمای مسافربری در امریکا و انهدام برج های دوقلوی مرکز تجارت جهانی و بخشی از ساختمان وزارت دفاع آن کشور (یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱) بود که موجب حملۀ امریکا به افغانستان، سرنگونی حکومت طالبان و متواری شدن اسامه بن لادن شد و پیامدهای بزرگ جهانی داشت، که مهم ترین آن ها اشغال عراق و سرنگونی رژیم صدام حسین بود (۲۰۰۳). ثروت کلان شخصی اسامه بن لادن، شرکت ها و کسب وکارهای ظاهراً قانونی، سود سپرده های بانکی و بهره برداری از عایدات سازمان ها و مؤسسات خیریۀ واقعی اسلامی، و کمک های مادی اشخاص معتقد به اصول القاعده تأمین کنندۀ منابع مالی این شبکه است. اما برخی محققان و کارشناسان سیاسی با توجه به اسناد و مدارک، معتقدند این شبکه توسط سازمان سیا و برای زمینه سازی هجوم امریکا به کشورهای اسلامی و برای مخدوش کردن چهرۀ مسلمانان تأسیس شده است. پس از کشته شدن اسامه بن لادن در پاکستان توسط نیروی امریکایی (۲۰۱۱)، ایمن الظواهری جانشین وی شد.

القاعده تشکیلات بین المللی نظامی و بنیادگرای اسلامی است که در دوران جنگ شوروی در افغانستان توسط اسامه بن لادن در شهر پیشاور تأسیس شد. این سازمان در قالب شبکه های نظامی گوناگون فراملی و به عنوان یک جنبش رادیکال اسلام سنی فعالیت می کند و هدف خود را مبارزه با تأثیرات و دخالت های غیرمسلمانان بر دنیای اسلام و گسترش اسلام در جهان می داند. اکثریّت اعضای شبکه القاعده را پیرو مسلک سلفی می دانند. این سازمان در فهرست سازمان های تروریستی بسیاری از دولت ها و سازمان های بین المللی از جمله شورای امنیت ملل متحد، ناتو، اتحادیه اروپا و ایالات متحده قرار گرفته است.
• «رسانه های غربی از ایرانی ها القاعده و طالبان درست کرده اند و دست پرورده خود را که ما از دست آنها در رنجیم به ما نسبت می دهند.» -> حبیب احمدزاده
• «به اعتقاد من مسئله خطرناک تر، عدم وجود یک جایگزین مناسب برای آن ها است. هر دوی این ها سازمان های خطرناکی هستند، اما هیچ کدام شاهد مقاومت از سوی فرهنگ های موجود در خاورمیانه برای جلوگیری از افتادن به ورطه افراط گرایی نبوده اند. در حال حاضر، در دنیای اسلام و جهان عرب مصونیت کافی در مقابل این ها وجود ندارد. داعش و القاعده به دنبال گسترش سرزمین های تحت حاکمیت خود از روسیه تا مراکش هستند. فارغ از این ها، داعش توانسته نظر بسیاری از جوانانی که به دنبال ایمان و اعتقادات هستند را هم جلب کند.». -> لارنس رایت
• «داعش، القاعده و گروه های تروریستی، همان آمریکا و اسرائیل هستند و ما کشورهای عربی هم بدون تفکر کورکورانه دنباله رو نقشه های هماهنگ آمریکا و اسرائیل هستیم.» -> سعید لاوندی
• «یک دلیل آن گرایش جوانان به شورش علیه سیستم مستقر است. اما آنها به این جوانان تفاسیری ارائه می دهند بدون آن که در مورد مسوولیت ها چیزی بگویند. آنها بیشتر دنبال ماجراجویی هستند.» -> مصطفی سریچ