اجر

آجر. آجُر به خشت هایی گفته می شود که احکام یا فرامین دولتی بر روی آن نوشته می شد (حک می گردید) و به وسیله پختن این خشت ها(آجر نوعی خشت به حساب می آید اما خشت با استفاده از گل و کاه ساخته شده است)، نوشته ها را بر روی آن پایدار می کردند.مشخص نیست که آجر برای اولین بار از چه زمانی مورد استفاده قرار گرفته است؛ گمان می رود انسان های اولیه با مشاهده پخته شدن گل مجاور اجاق های خود و دیدن اینکه گل پخته شده سختتر از کلوخه های کنار خود می گردید پی به خواص و روش تهیه آجر برده باشند.آجر همچنین به عنوان یکی از مصالح ساختمانی از دیرباز مورد استفاده بوده است. مصرف آجر به عنوان مصالح ساختمانی در ایران سابقه باستانی دارد. از بناهای باستانی مشهوری که در ساخت آن از آجر استفاده شده می توان به طاق کسری اشاره کرد.مثال دیگر کف دالان مسجد جامع اصفهان است که به وسیله آجرهایی مفروش شده است که در زمان ساسانیان برای ساخت آتشکده بکار رفته بود.به طور کلی استفاده از آجر در طول تاریخ ایران بسیار گسترده بوده و بناهای بیشماری اعم از آتشکده، مسجد، ساختمان های مسکونی و… به وسیله آجر در ایران ساخته شده اند.در حال حاضر با توجه به بالا رفتن تراکم جمعیت و ساخت بناهای چندین طبقه استفاده از آجر در اسکلت این نوع ساختمان ها مقدور نیست و از اسکلت های فلزی یا بتنی استفاده می شود؛ ولی از آجر برای نماسازی استفاده می شود یا در قسمتی از سالن و سایر فضاها آجر را به طور نمایان بکار می برند.
معماری صخره ای
معماری معمولی
آجر در تمام دوران باستان و پس از آن به عنوان مواد ساختمانی پذیرفته شد. اصل بناهای مربوط به دورهٔ هخامنشی عمدتاً از سنگ تراشیده شده است اما در شیوه های ساختمانی آن آجر به کار رفته است. ایرانیان به خاطر پایداری بیشتر آجر از سنگ، ارزان بودن آن و سرعت آن جهت ساخت بنا از آجر استفاده می کردند. در عصر اسلام هم آجر هواخواهان بسیار داشت؛ گروه سازی، بافت های متضاد، طرح گود، زج چینی تماماً طرح هایی بود که توسط آجر زده می شد.در دورهٔ سلجوقی بود که استفاده از آجر هم از جهت زیبایی و هم از جهت ساختاری به حد اعلی رسید. آجر به غیر از آنکه برای تزیین اماکن مختلف به کار می رود، جهت نشان دادن فشارها هم استفاده می شود. مثلاً در طاق های قدیمی مسجد جامع اصفهان ساختار آجری به شکلی است که جهت فشارهای مختلف احساس می شود.
ریشهٔ واژهٔ آجُر (که در افغانستان زاو گفته می شود) که در فارسی آجور و آگور هم می گویند نامعلوم است. در زبان اکدی به صورت agurru، در آرامی به صورت اَگّور، در عربی به صورت آجرّ، و در ارمنی باستان به صورت آگور ثبت شده است.
آجر دستی (فشاری) هفت هزار سال است که با دستان هنرمند قشر زحمتکش شکل گرفته و مستحکم کننده و زیباساز کاخ ها، عبادتگاه ها، مدرسه ها، مسجدها و ساختمان ها بوده است، اما امروزه این صنعت دستی هزاران ساله آخرین نفس های خود را می کشد در توسعه شهری تهران از کوره های آجر دستی حوالی میدان شوش، جاده ری قدیم و هاشم آباد هیچ اثری به جای نمانده است، اما درمحمود آباد هنوز تعداد ۳۰ میل دودکش آجری از کوره های آجردستی که طول بعضی از آن ها تا ۳۰۰ متر می رسد و از سال ۱۳۵۶ برای همیشه خاموش شده اند هنوز پابرجا است. در اوایل جنگ ایران و عراق هواپیماهای عراق چندبار به جای پالایشگاه تهران این دودکش ها را هدف قرار دادند. قبل از برقی شدن این کوره ها میله های آجری مرتفع کار تهویه و دودکش را انجام می دادند.تهران با ساختمان های قدیمی و آثار تاریخی خود هم هویتی سنتی وهم بسیار مدرن دارد؛ شمس العماره و دارالفنون، کاخ موزه ها، مسجدهای تاریخی، ساختمان های آجری منطقه حسن آباد، سردر باغ ملی، موزه ارتباطات و پست، ساختمان بانک صادرات، ساختمان های آجری سبک ساسانی/هخامنشی موزه ایران باستان و وزارت خارجه، ساختمان ثبت و اسناد، مدارس قدیمی، گنبد چهارسوق و بازار بزرگ، بازارچه ها، کاروانسراها و ساختمان بسیاری از خانه ها و مغازه ها در بخش های قدیمی شهر تهران؛ زیبایی و هویت خود را مدیون همین آجرها هستند.

آجر. آجُر (brick)
از مصالح متداول ساختمانی . به شکل قطعه ای است که همۀ وجوه متقابل آن موازیند. آجر را از خاکِ رس قالب می زنند و در کوره می پزند. برای تهیۀ آجر، مخلوطی از خاکِ رس فشرده و مواد دیگر را ورز می دهند تا گِل سفتی به دست آید، سپس با ماشین خشت زنی این گِل را به صورت نوار درمی آورند. آجر با برشِ این نوارِ گِل، به صورت قطعات مجزا به دست می آید. آجر را در دمایی حدود ۱۰۰۰ درجۀ سانتی گراد می پزند. راه دیگر تولید آجر، شکل دادن گِل در قالب است. آجرهای نسوزرا، که برای پوشاندن جدار داخلی کوره ها به کار می روند، از مصالح مقاوم دربرابر گرما، مانند سیلیسو دولومیت، می سازند. این آجرها در دماهایی تا ۱۵۰۰ درجۀ سانتی گراد بیشتر دوام می آورند. آجرِ نمارا زیباتر از آجر معمولی طراحی می کنند. آجرهایی که در قالب هایی با شکل های خاص تولید می شوند از این جمله اند. خشت خامتقویت شده با کاه ، برای اولین بار در حدود ۸هزار سال قبل در بین النهرینبه کار رفت . هنوز در مکزیک و سایر اقلیم های گرم و خشک خشت های مشابهی را به کار می برند. در ۱۷۲۹، برای نخستین بار ابعاد استاندارد آجر در انگلستان تعیین شد.

اَجْر
(در لغت به معنای پاداش کردار) در اصطلاح کلام، جزای کردارهای نیک و بد انسان که خداوند فرموده است «به کمترین کردار نیک و بد بندگان جزا داده می شود»، (زلزله، ۷ـ۸). جزا را می توان براساس «استحقاق و عدم استحقاق» طبقه بندی کرد: ۱. جزای استحقاقی، شامل عوض یعنی اجر تحمل دشواری ها، ثواب یعنی مزد کردارهای نیک، و عقاب یعنی کیفر کردارهای بد است؛ ۲. جزای غیراستحقاقی یا تفضّل، اجر و پاداشی است که از راه احسان یا به تعبیر دقیق تر تفضّل به بندگان تعلّق می گیرد.

[ویکی الکتاب] معنی أَجْر: پاداش
تکرار در قرآن: ۱۰۸(بار)
«أجر» به معنای «مزد» (هر گونه پاداش)، در حقیقت لطفی است از سوی پروردگار.
مزد، ثواب و پاداش که در مقابل عمل نیک به انسان می‏رسد. اجیر: کسی که در مقابل مزد کار می‏کند. استیجار به مزدوری گرفتن در قرآن مجید به ثواب آخرت و دنیا هر دو اطلاق شده است ، . و نیز به مهریه زنان اجر گفته شده . راغب در مفردات تصریح می‏کند که: اجر فقط در مزد عمل خوب گفته می‏شود بر خلاف جزاء که در عمل خوب و بد هر دو استعمال می‏شود نا گفته نماند در تمام قرآن کریم، اجر در مقابل عمل نیک استعمال شده حتی در آیه زیرا که ساحران عمل خویش را آن وقت خوب می‏دانستند در آیه بنظر می‏آید مراد از اجور اعمّ باشد مجمع البیان در تفسیر آیه میگوید: به جزای اعمالتان می‏رسید خیر باشد خیر، شرّ باشد شرّ، در تفسیر بیضاوی و کشّاف نیز شامل جزاء اعمال نیک و بد دانسته‏اند. اما نمی‏شود این آیه را از قاعده کلّی که راغب تصریح کرده مستثنی دانست، مخصوصاً که در قرآن فقط در یکجاست. بنظر می‏آید که: مراد از آیه شریفه تشویق باشد که: کار خوب کنید زیرا پاداش آن را فقط در قیامت تمام و کامل خواهید دید و هیچ مانعی از این معنی بنظر نمی‏رسد کلمه اجر با سائر صیغ آن 110 بار در قرآن آمده است.