ناخنک

ناخن کوچک، برگشتگی گیاه بشکل ناخن، اندکی ازچیزی
( اسم ) ۱ - ناخن کوچک . ۲ - گوشه ناخن که بلند شده در گوشت فرو رود . ۳ - گیاهی است دوساله ازتیره سبزی آساهاو از دسته شبدرها که معمولا در دشتها و در کنار جاده ها روییده میشود. برگهایش مرکب ازسه برگچه دندانه دارو گلهایش کوچک و برنگ زرد و معطر میباشند . میوه آن بصورت نیام و بی کرک و برنگ مایل به سبز است و در آن نیزیک تا دو دانه قرارگرفته است .معمولا در موقعی که گلها در گیاه ظاهر میشوند ساقه گل دار آنرا چیده پس از خشک شدن بمعرض فروش میرسانند . در گیاه خشک شده کومارین واسید ملی لوتیک و مواد معطر یافت میشود . دم کرده پنج تاده درهزارگلهای این گیاه در مداوای تورم چشم و رفع التهاب کناره آزاد پلکها و همچنین بصورت کمپرس درباد سرخ بکارمیرود.این گیاه دراکثر نقاط دنیا ازجمله ایران بفراوانی میروید شبدرعطری اکلیل الملک : گیاه قیصر . ۴ - عارضه ای که بصورت غشائی مثلثی شکل از نسج ملتحمه معمولادر گوشه داخلی یکی از چشم ها پدیدار میشود و بطرف قرنیه نمو میکند و دید چشم را مانع میگردد . معالجه اش معمولا قطع این پرده باعمل جراحی است ظفره ظفره چشم ناخنه : شمع محفل کنم آن دم که دل روشن را ماه نوناخنک دیده شودروزن را. ( عارف کاشانی ) ۵ - قلمی است زرگران را که سرش بشکل ناخن است . ۶ - عمل گرفتن چیزی بوسیله دو ناخن . ۷ - چیزی را خرده خرده برداشتن ( و خوردن ) چنانکهکسی قبل از موقع ناهار باشپزخانه آید و تعداد کمی از غذا بردارد و بخورد . ۸ - عمل ربودن و خوردن چیزی اندک . ناخنک بند کردن .

(خُ نَ ) (اِ. ) ۱ - ناخن کوچک . ۲ - گوشة ناخن که در گوشت فرو رفته باشد. ۳ - لکّه ای به شکل ناخن که در چشم بوجود می آید.

ناخنک. [ خ ُ ن َ ] ( اِ مصغر ) ماده فاسدی است که به شکل ناخن در چشم انسان وحیوان پیدا میشود. ( فرهنگ نظام ). مرضی است که اگر در چشم آدمی بهم رسد در صورت علاج نکردن زیاده گردد و اگر در چشم اسب و استر بهم رسد، اگر در حال علاج نکنند بکشد و شبیه است به ناخن ، و با لفظ آوردن ، بریدن ، دمیدن ، رستن ، مستعمل است. و گویند که به دیدن سهیل این مرض برطرف شود. ( از آنندراج ). ناخنه :
شمع محفل کنم آندم که دل روشن را
ماه نو ناخنک دیده شود روزن را.|| گوشه ناخن که بلند شده در گوشت فرو رود. ( فرهنگ نظام ). || مرضی است که در سم چارپا بخصوص خر پیدا میشود. || نام تخمی است دوائی که نام دیگرش اکلیل است. || نام قلمی است از زرگر که سرش به شکل ناخن است. || درقزوین هیزم های پیچیده و خیلی کوچک را که در ساق درخت انگور است ناخنک میگویند و آنها را میبرند که ساقه ضعیف نشود. ( فرهنگ نظام ). || ناخن کوچک. ( لغات فرهنگستان ).

---

ناخنک.[ خ ُ ن َ ] ( اِ مصغر ) به هر دو ناخن چیزی را بزور گرفتن. ( بهارعجم ). رجوع به ناخنک زدن شود :
میبرد وقت ناخنک از مشت
همچو تیشه فرو به سنگ انگشت.|| پیش از خریدن چیز قابل خوردن از فروشنده قدری از آن را گرفته خوردن. ( فرهنگ نظام ). رجوع به ناخنک زدن شود.

۱. ‹ناخنه› (پزشکی ) گوشت یا پوست زایدی که در گوشۀ چشم تولید و باعث تورم پلک می شود.
۲. (زیست شناسی ) برگشتگی گلبرگ ها به شکل ناخن.
۳. (زیست شناسی ) = اکلیل الملک
۴. (اسم مصدر ) [قدیمی] گرفتن چیزی با دو ناخن.
* ناخنک زدن: (مصدر لازم ) [عامیانه] اندکی از چیزی ربودن.