چرخ دنده

چرخ دنده وسیله ای است برای انتقال توان دَوَرانی از یک محور به محور دیگر که طی آن، مقدار گشتاور یا سرعت دَوَرانی یا جهت چرخش یا راستای محوری می تواند تغییر کند.تسمه و زنجیر نیز همین کار را می کنند، اما با کیفیتی متفاوت.
چرخ دنده های با محورهای موازی
چرخ دنده های با محورهای غیرموازی
چرخ دنده ها از گذشته ای دور مورد استفاده قرار می گرفتند اما دندانه هایشان به شکل امروزی نبوده و معایب زیادی داشتند، تا این که با کشف منحنی اینولوت به عنوان پروفیل دندانه، چرخ دنده ها تکامل یافتند و معایبشان برطرف گردید.
داخلی ترین قسمت چرخ دنده ها توپی است که به محور محرک متصل است. در بیرون این قسمت جان چرخ دنده قرار گرفته است. بیرونی ترین قسمت در جهت شعاعی، محیط چرخ دنده است که دندانه های چرخ دنده در این قسمت قرار می گیرند. این بخش از چرخ دنده منبع اصلی ایجاد صدا است.
مهم ترین اصطلاحاتی که در طراحی چرخ دنده بکار می روند عبارت اند از:

چرخدنده (کتاب). این اثر سال ۱۹۴۶ به عنوان یک فیلم نامه نوشته شد اما هیچ گاه به جامهٔ فیلم در نیامده است. این اثر سال ۱۹۶۹ به همت خود سارتر و ژان مرکور (کارگردان و مدیر تئاتر)در افتتاح مجدد تئاتر شهر پاریس-در سال ۱۹۷۰- اجرا شده است.این اثر با دست های آلوده (۱۹۴۸) متفاوت است اما به اشتباه چرخدنده را نام تازه آن میدانند.یکی از اهداف سارتر از نگارش این فیلمنامه آنگونه که در مصاحبه اذعان کرده است، انتقال روش جدیدی در به نمایش گذاشتن گذشته بر روی پرده سینما است.
داستانی خیالی از یک انقلاب خیالی در مکانی خیالی احتمالاً در یکی از کشورهای امریکای لاتین در زمانی نامعلوم است. حکایت یک انقلاب برباد رفته و بس آرزوهای تباه شده. سارتر در «چرخ دنده» این سؤال اساسی را مطرح می کند که در رهبری انقلابی و رهبری سیاسی، چه کس یا کسانی دست هایشان آلوده می شود و چه کسانی با دست های پاک باقی می مانند؟ جواب او این است: آن کس که وارد عرصه عمل می شود، خواسته یا ناخواسته آلوده می شود و تنها آنان که هیچ کاری نمی کنند پاک خواهند ماند؛ و البته در متن به این واقعیت می رسیم که در جهان سوم و کشورهای تحت نفوذ کشورهای قدرتمند، راه ها لاجرم به یک جا منتهی خواهد شد و تکرار انقلاب هم دور تسلسل ایجاد و خروجی جز همان که بود در پی نخواهد داشت و تنها آن ها که راس امور هستند تغییر خواهند نمود.
چرخ دنده نویسنده: ژان پل سارتر مترجم: روشنک داریوش تعداد صفحه: ۲۰۸ صفحهشابک: ۹۷۸۹۶۴۱۹۴۰۰۹۸ سال نشر: ۱۳۸۸ نوبت چاپ: ۲ وزن: ۲۵۰ قطع: رقعی

چرخ دنده (gear)
چرخ دندانه داری برای انتقال حرکت چرخشی محوری به محور دیگر. چرخ دنده ها به صورت جفتی یا زمانی که محورها در یک جهت می چرخند، یعنی به صورت سه تایی به کارمی روند. نسبت چرخ دنده، نسبت تعداد دندانه های دو چرخ ، تعیین کنندۀ نسبت گشتاور۱ است. نسبت گشتاور برابر است با نسبت نیروی چرخشی محور خروجی به نیروی چرخشی محور ورودی. نسبت سرعت زاویه ای دو محور با نسبت چرخ دنده تناسب معکوس دارد. در محورهای موازی، از چرخ دندۀ ساده۲ استفاده می کنند که دندانه هایی صاف و موازی با طول محور دارد. دندانه های چرخ دندۀ مارپیچی۳ در امتداد مارپیچ تراشیده می شوند. چرخ دندۀ مارپیچی دوتایی کارآمدترین چرخ دنده برای انتقال انرژی است. برای اتصال محورهای متقاطع از چرخ دندۀ مخروطی۴ استفاده می کنند که دندانه هایی روی سطح مخروط ناقص دارد و این دندانه ها به تدریج باریک می شوند.
torque ratiospur gearhelical gearBevel gear